Развітанне славянкі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

«Развітанне славянкі», рускі патрыятычны марш кампазітара і дырыжора Васіля Іванавіча Агапкіна. Марш быў напісаны Агапкіным пад уплывам пачатку Першай балканскай вайны (19121913)[1]. Упершыню быў выкананы восенню 1912 года ў Тамбове.

Мелодыя марша спалучае ў сабе жыватворную веру ў будучую перамогу і ўсведамленне гаркаты немінучых страт ад будучых бітваў. У назве марша адлюстраванае адно з найцяжэйшых выпрабаванняў, якія ўскладаюць усе войны на жанчын — праводзіць сваіх мужчын на вайну і верыць у іх вяртанне.

Дзякуючы таму, што кіеўская фірма грамзапіса «Экстрафон» летам 1915 г. выпусціла грамафонную пласцінку з запісам гэтага марша, ён вельмі хутка набіраў вядомасць і папулярнасць у Расіі. Пад гэтую музыку сыходзілі палкі на франты Першай Сусветнай вайны. Вельмі хутка мелодыя марша атрымала і сусветную вядомасць: яе сталі выконваць ваенныя аркестры ў Балгарыі, Германіі, Аўстрыі, Нарвегіі, Румыніі, Францыі, Швецыі, Югаславіі і іншых краінах.

Марш «Развітанне славянкі» заставаўся папулярным і пасля кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 года, асабліва ў белым лагеры. Падчас Першай сусветнай вайны на музыку марша была складзеная добраахвотніцкая песня («Успаілі вы нас і выгадавалі…»), якая дайшла да нас не ў першапачатковым выглядзе, а ў двух пераробках часоў Грамадзянскай вайны: песня студэнцкага батальёна у Добраахвотніцкай арміі і «Сібірскі марш» — марш Сібірскага народнага войска, затым арміі Калчака.

На парадзе на Чырвонай плошчы 7 лістапада 1941 года, зводным ваенным аркестрам дырыжыраваў менавіта Васіль Іванавіч Агапкін. Ці гучаў марш «Развітанне славянкі» падчас параду, застаецца нявысветленым. Марш не быў забаронены ў СССР, ён згадваецца ў зборніку дырэкцыёнаў «Службова-страявы рэпертуар для аркестраў Чырвонай арміі» З. А. Чарнецкага, выпушчанай у 1945 годзе. Таксама, ёсць запіс аркестра пад кіраваннем І. У. Пятрова 30-х, пачатка 40-х гадоў. Аркестр сапраўды не вядомы, хутчэй за ўсё гэта аркестр Спецыяльнай кавалерыйскай брыгады, які Пятроў узначальвае з 1936 года па 1941, або жа гэта аркестр Ваенна-палітычнай акадэміі імя Леніна, узначалены ім з 1941 па 1944 год.

На мелодыю гэтага марша шматлікія паэты (напрыклад А. Фядотаў, У. Максімаў, У. Лазараў (1984)) напісалі вершы. «Развітанне Славянкі» з тэкстам на словы Рамана Шлезака (магчыма, 1937) пад назвай «Rozszumiały się wierzby płaczące» (Разшумеліся вербы плакучыя)(недаступная спасылка) з'яўлялася ў Польшчы у гады Другой Сусветнай вайны 1939-45 гімнам галоўнага партызанскага руху — Арміі Краёвай.

Зноскі

  1. Магчыма, пад уражаннем журботнай салдацкай песні часоў руска-японскай вайны (1904—1905).

Тэкст[правіць | правіць зыходнік]

Прощание славянки:
В. Агапкин, В. Лазарев (1984)
Встань за веру, Русская земля!
В. И. Агапкин, А. Мингалев
Прощание славянки:
Советский вариант 70-х годов.
Прощание славянки:
Стихи М. Щербакова (1987)

'

Наступает минута прощания,
Ты глядишь мне тревожно в глаза,
И ловлю я родное дыхание,
А вдали уже дышит гроза.

Дрогнул воздух туманный и синий,
И тревога коснулась висков,
И зовет нас на подвиг Россия,
Веет ветром от шага полков.

Прощай, отчий край,
Ты нас вспоминай,
Прощай, милый взгляд,
Прости-прощай, прости-прощай…

Летят-летят года,
Уходят во мглу поезда,
А в них — солдаты.
И в небе темном
Горит солдатская звезда.
А в них — солдаты.
И в небе темном
Горит солдатская звезда.

Прощай, отчий край,
Ты нас вспоминай,
Прощай, милый взгляд,
Прости-прощай, прости-прощай…

Лес да степь, да в степи полустанки.
Свет вечерней и новой зари -
Не забудь же прощанье Славянки,
Сокровенно в душе повтори!

Нет, не будет душа безучастна -
Справедливости светят огни…
За любовь, за великое братство
Отдавали мы жизни свои.

Прощай, отчий край,
Ты нас вспоминай,
Прощай, милый взгляд,
Не все из нас придут назад.

Летят-летят года,
А песня — ты с нами всегда:
Тебя мы помним,
И в небе темном
Горит солдатская звезда.

Прощай, отчий край,
Ты нас вспоминай,
Прощай, милый взгляд,
Прости-прощай, прости-прощай…

Много песен мы в сердце сложили,
Воспевая родные края,
Беззаветно тебя мы любили,
Святорусская наша земля.
Высоко ты главу поднимала,
Словно солнце, твой лик воссиял,
Но ты жертвою подлости стала
Тех, кто предал тебя и продал.

Припев:
И снова в поход Господь нас зовет.
Мы вновь встанем в строй
И все пойдем в священный бой.
Встань за Веру, Русская земля!

Ждут победы России Святые,
Отзовись православная рать!
Где Илья твой и где твой Добрыня?
Сыновей кличет Родина-мать.
Под хоругви встанем мы смело
Крестным ходом с молитвой пойдем,
За Российское правое дело
Кровь мы русскую честно прольем.

Припев.

Все мы — дети Великой Державы,
Все мы помним заветы отцов,
Ради знамени, чести и славы
Не щади ни себя, ни врагов.
Встань, Россия, из рабского плена.
Дух победы зовет, в бой пора!
Подними боевые знамена
Ради Веры, Любви и Добра.

Припев.

Этот марш не смолкал на перронах
когда враг заслонял горизонт.
С ним отцов наших в дымных вагонах
Поезда увозили на фронт.
Он Москву отстоял в сорок первом,
В сорок пятом шагал на Берлин,
Он с солдатом прошел до Победы
По дорогам нелегких годин.

Припев:
И если в поход
Страна позовет
За край наш родной
Мы все пойдем в священный бой! (2 раза)

Шумят в полях хлеба.
Шагает Отчизна моя
К высотам счастья,
Сквозь все ненастья —
Дорогой мира и труда.

Припев.

Когда надежды поют, как трубы,
их зов дурманит, как сладкий дым.
Они предельны, они сугубы,
и так несложно поверить им.
И вот — дорога, и вот — стоянка,
вокзал и площадь — в цветах, в цветах.
Восток дымится. Прощай, славянка!
Трубач смеётся, шинель в крестах.

Воспитан славой, к смертям причастен,
попробуй вспомни, ловя цветы,
какому зову ты был подвластен,
какому слову поверил ты…
Броня надёжна, тверда осанка,
припев беспечен: всё «ай» да «эй»…
А трубы просят: не плачь, славянка!
Но как, скажите, не плакать ей?

Пройдёт полвека. Другие губы
обнимут страстно мундштук другой.
И вновь надежды поют, как трубы.
Поди попробуй, поспорь с трубой.
А век не кончен, поход не начат.
Вокзал и площадь — в цветах, в цветах.
Трубач смеётся, славянка плачет,
восток дымится. Земля в крестах.


Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]