Расціслаў Афанасьевіч Жмойдзяк
Расціслаў Афанасьевіч Жмойдзяк | |
---|---|
Дата нараджэння | 24 снежня 1936 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 12 студзеня 2018 (81 год) |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | географ, картограф, прафесар |
Месца працы | |
Альма-матар |
Расціслаў Афанасьевіч Жмо́йдзяк[1] (24 снежня 1936, в. Яжона, Баранавіцкі раён — 12 студзеня 2018) — беларускі географ, картограф, заслужаны работнік народнай адукацыі Беларусі. Прафесар, дэкан геаграфічнага факультэта БДУ (1983—1998).
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Нарадзіўся ў 1936 годзе ў вёсцы Яжона Баранавіцкага раёна Брэсцкай вобласці.
У 1954 годзе на выдатна скончыў Ганцавіцкае педагагічнае вучылішча. Паступіў на геаграфічны факультэт БДУ. Пасля яго сканчэння працаваў навуковым супрацоўнікам НДІ Эканомікі і арганізацыі сельгасвытворчасці Акадэміі сельскагаспадарчых навук БССР.
З сакавіка 1961 г. педагагічная і навуковая дзейнасць Жмойдзяка Р. А. звязана з Белдзяржуніверсітэтам, дзе ён прайшоў шлях ад асістэнта да прафесара. З 1971 па 1983 г. быў намеснікам дэкана, а з 1983 па 1998 г. — дэкан геаграфічнага факультэта. Адначасова, з 1980 па 2003 г. — загадчык кафедры геадэзіі і картаграфіі.
У 1968 абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму «Спецыялізацыя і размяшчэнне сельскай гаспадаркі Мінскай вобласці». У 1989 яму было прысвоена званне прафесара.
Р. А. Жмойдзяк прымаў актыўны ўдзел у грамадскім жыцці ўніверсітэта — член Прэзідыума і секцыі картаграфіі навучальна-метадычнага аб’яднання па геаграфічнай адукацыі ўніверсітэтаў СССР, член рэдкалегіі часопісаў «Вестник БГУ» і «Падарожнік».
У 1996 годзе Р. А. Жмойдзяк абраны членам-карэспандэнтам Міжнароднай Акадэміі навук экалогіі і бяспекі жыццядзейнасці (МАНЭБ).
Навуковая і педагагічная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]
Вучоны[правіць | правіць зыходнік]
Навуковыя інтарэсы Расціслава Афанасьевіча звязаныя з праблемамі картаграфавання сельскагаспадарчай вытворчасці, дынамікі сельскага рассялення, сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі, экалагічнага картаграфавання і інш. У рамках дзяржаўнай праграмы фундаментальных работ кіраваў даследаваннямі па дынаміцы рэльефу асушаных тэрыторый і яе ўплыву на водны рэжым і глебавы покрыў.
Шмат увагі надаваў выданню картаграфічнай прадукцыі. Пад яго кіраўніцтвам былі створаны карты люднасці населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь, карты па адукацыі, культуры, ахове здароўя, бытавому абслугоўванню і гандлю. Былі выпушчаныя вучэбна-геаграфічныя атласы, а таксама шэраг насценных навучальных карт для агульнаадукацыйных устаноў, у тым ліку Фізіка-геаграфічная карта Беларусі і карта Насельніцтва Беларусі маштабаў 1:5 000 000. Удзельнічаў у падрыхтоўцы і выданні Нацыянальнага атласа Беларусі.
Педагог[правіць | правіць зыходнік]
Распрацаваў шэраг агульных і спецыяльных курсаў па тапаграфіі і картаграфіі, фізіка-геаграфічнаму картаграфаванню, сацыяльна-эканамічнаму картаграфаванню, атласнаму картаграфаванню, тапаграфічнаму і картаграфічнаму чарчэнню, уводзінам ў геаграфічную спецыяльнасць, уводзінам ў касмааэракартаграфію.
Праводзіў лекцыйныя заняткі па картаграфіі ў Ягелонскім універсітэце Польскай Рэспублікі (горад Кракаў).
З’яўляецца кіраўніком абароненых кандыдацкіх дысертацый, сааўтарам шэрагу тыпавых праграм факультэта і Адукацыйнага стандарту РБ па вышэйшай адукацыі для геаграфічных спецыяльнасцей.
Пры яго ўдзеле на геаграфічным факультэце БДУ адкрыты новыя спецыялізацыі, кафедры, навукова-даследчыя лабараторыі, вучэбна-навуковая геаграфічная станцыя «Заходняя Бярэзіна» ў Валожынскім раёне.
Удзел у грамадскім жыцці[правіць | правіць зыходнік]
- Намеснік старшыні прафкама супрацоўнікаў Беларускага дзяржаўнага універсітэта
- Намеснік прэзідэнта Геаграфічнага таварыства БССР
- Старшыня таварыства «Веды» геаграфічнага факультэта БДУ
- Член прэзідыума і секцыі картаграфіі Вучэбна-метадычнага аб’яднання вышэйшых навучальных устаноў Рэспублікі Беларусь па прыродазнаўчанавуковай адукацыі
- Старшыня секцыі па спецыяльнасці «Геаграфія»
- Член рэдкалегіі шэрагу навуковых часопісаў Рэспублікі Беларусь
- Член рэдкалегіі 18-томнай энцыклапедыі Беларусі
Прызнанне заслуг[правіць | правіць зыходнік]
- Ганаровая Грамата Вярхоўнага Савета БССР
- Нагрудны знак СССР «За выдатныя поспехі ў працы»
- Знак «Выдатнік картаграфіі» Галоўнага ўпраўлення геадэзіі і картаграфіі пры Савеце Міністраў СССР
- Грамата XXIII Міжнароднага кангрэса
- Ганаровая грамата Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі БССР
- Ганаровыя граматы Дзяржаўнага камітэта па маёмасці Рэспублікі Беларусь
- Ганаровыя граматы Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта
За значны ўнёсак у развіццё геаграфічнай навукі, падрыхтоўку кваліфікаваных спецыялістаў — географаў-картографаў, прапаганду геаграфічных ведаў Р. А. Жмойдзяк узнагароджаны Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР, нагрудным знакам Мінвну СССР «За отличные успехи в работе», знакам «Отличник картографии» Галоўнага ўпраўлення геадэзіі і картаграфіі пры Савеце Міністраў СССР, граматай XXііі Міжнароднага геаграфічнага кангрэса, ганаровымі граматамі і медалём Геаграфічнага таварыства СССР і інш. У 1992 г. прафесару Р. А. Жмойдзяку прысвоена ганаровае званне «Заслужаны работнік народнай адукацыі Рэспублікі Беларусь».
Зноскі
- ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Картография : курс лекций / Р. А. Жмойдяк, Л. В. Атоян. — Минск, 2009. Анкета ученого.
- Жмойдзяк Расціслаў Афанасьевіч / Бараноўскі П. М. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6). — С. 435.
- Жмойдяк Ростислав Афанасьевич // Республика Беларусь : энциклопедия : [в 7 т.]. — Минск, 2006. — Т. 3. — С. 561.
- Жмойдяк Ростислав Афанасьевич: К 75-летию: библиогр. Указатель / сост.: П. С. Лопух, И. Н. Мазаник, В. В. Слемнева. — Минск: БГУ, 2014. — 51 с.
- Республика Беларусь: Энциклопедия: В 6 т. Т. 3 / Редкол.: Г. П. Пашков и др. — Минск : БелЭн, 2006. — 896 с.: илл.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Гісторыя кафедры геадэзіі і картаграфіі БДУ Архівавана 6 жніўня 2020.
- Нарадзіліся 24 снежня
- Нарадзіліся ў 1936 годзе
- Нарадзіліся ў Слонімскім павеце (1920—1940)
- Памерлі 12 студзеня
- Памерлі ў 2018 годзе
- Выкладчыкі геаграфічнага факультэта БДУ
- Выпускнікі геаграфічнага факультэта БДУ
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Нарадзіліся ў Баранавіцкім раёне
- Географы Беларусі
- Картографы Беларусі
- Дэканы факультэта геаграфіі і геаінфарматыкі БДУ
- Узнагароджаныя Ганаровай граматай Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР