Родэрык Імпі Мурчысан

Радэрык Імпі Мурчысан (Мэрчысан)
англ.: Roderick Impey Murchison
Сэр Радэрык Мурчысан
Дата нараджэння	19 лютага 1792(1792-02-19)[…]
Месца нараджэння	Рос і Кромарці[d], Хайленд, Шатландыя, Каралеўства Вялікабрытанія
Дата смерці	22 кастрычніка 1871(1871-10-22)[…] (79 гадоў)
Месца смерці	Лондан
Месца пахавання	Бромптанскія могілкі[d]
Грамадзянства	Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Бацька	Kenneth Murchison of Tarradall[d]
Маці	Barbara Mackenzie[d]
Жонка	Charlotte Murchison[d]
Род дзейнасці	батанік, палеантолаг, геолаг, ваенны, энтамолаг, пісьменнік
Навуковая сфера	геалогія
Месца працы	Geological Society of London[d] Эдынбургскі ўніверсітэт
Альма-матар	Дарэмская школа[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна[d] Шведская каралеўская акадэмія навук Французская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Расійская акадэмія навук Пецярбургская акадэмія навук Ірландская каралеўская акадэмія[d] Венгерская акадэмія навук Дацкая каралеўская акадэмія навук[d] Geological Society of London[d] Каралеўскае геаграфічнае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Эдынбургскае каралеўскае таварыства Амерыканскае антыкварнае таварыства[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША Турынская акадэмія навук[d]
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства Founder’s Medal[d] (1871) ганаровы доктар Венскага ўніверсітэта[d] член Каралеўскага таварыства Эдынбурга[d] Член Лінееўскага таварыства[d] член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук[d] Makdougall Brisbane Prize[d] (1859) медаль Уоластана[d] (1864)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сістэматык жывой прыроды
Аўтар найменняў шэрага батанічных таксонаў. У батанічнай (бінарнай) наменклатуры гэтыя назвы дапаўняюцца скарачэннем «Murch.». Персанальная старонка на сайце IPNI

Сэр Родэрык Імпі Мурчысан (англ.: Roderick Impey Murchison; 19 лютага 1792 — 22 кастрычніка 1871) — вядомы шатландскі геолаг, які ўпершыню апісаў і даследаваў сілурыйскі, дэвонскі і пермскі геалагічныя перыяды.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Тарадэйле, Шатландыя. Наведваў сярэднюю школу ў Дарэме, затым ваенны каледж у Грэйт Марлоў для падрыхтоўкі да войска. У 1808 ён высадзіўся з Артурам Уэлінгтанам ў Галісіі і ўдзельнічаў у бітвах пры Ролісе і Вімейру. Затым пад камандаваннем сэра Джона Мура ён прыняў удзел у адступленні да Ла-Каруньі і фінальнай бітве. У 1815 годзе, пасля васьмі гадоў службы, ён выйшаў у адстаўку і ажаніўся з Шарлотай Х'юганін, дачкой генерала Х'юганіна. Яны правялі два гады ў кантынентальнай Еўропе. У 1818 годзе яны пасяліліся ў Англіі, і Мурчысан пазнаёміўся з Гемфры Дэві, які пераканаў яго заняцца геалогіяй. Ён уступіў у Лонданскае геалагічнае таварыства і неўзабаве праявіў сябе як адзін з найбольш актыўных яго членаў. Сярод яго калег былі Адам Седжвік, Уільям Конібер, Уільям Бакленд, Уільям Фітан і Чарлз Лаель. Даследуючы разам з жонкай геалогію поўдня Англіі, ён звярнуў асаблівую ўвагу на скалы паўночнага захаду Сэсекса і прылеглых Хэмпшыра і Сурэя, пра якія, з дапамогай Фітана, ён напісаў сваю першую навуковую працу. Звярнуўшы ўвагу на геалогію кантынента, ён разам з Лаелем даследаваў вулканічную вобласць Аверні, часткі паўднёвай Францыі, паўночнай Італіі, Ціроля і Швейцарыі. У супрацоўніцтве з Седжвікам, ён заняўся вывучэннем геалагічнай структуры Альпаў. У 1835 годзе на аснове даследавання выкапняў на мяжы Англіі і Уэльса вылучыў самастойны перыяд, названы сілурыйскім. У 1839 годзе сумесна з А. Седжвікам вылучыў дэвонскі перыяд.

Кратар Мурчысан на Месяцы і некалькі геаграфічных аб'ектаў на Зямлі названы ў гонар Мурчысана.

Спасылкі

• Мурчисон Родерик-Импей // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Профіль Радэрыка Імпі Мурчысана на афіцыйным сайце РАН