Рызамат Мусамухамедаў
Рызамат Мусамухамедаў | |
---|---|
узб.: Rizamat Musamuhamedov | |
Дата нараджэння | 24 лютага 1881 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 13 сакавіка 1979 (98 гадоў) |
Месца смерці | |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | аграном, вінадел |
Партыя | |
Узнагароды |
Рызамат Мусамухаме́даў (нар. 24 лютага 1881, Ташкент — 13 сакавіка 1979, Кібрай) — савецкі перадавы вінаградар і арганізатар вытворчасці, Герой Сацыялістычнай Працы.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Нарадзіўся 24 лютага 1881 года ў горадзе Ташкенце Туркестанскага генерал-губернатарства (цяпер Узбекістан) у сям’і патомнага вінаградара. Узбек. З 1895 года працаваў у вінаробнай фірме «Дэгрэс» блізу Ташкента, у якой да 1914 года працаваў яго бацька. З 1914 года працаваў вінаградарам, затым галоўным спецыялістам гаспадаркі «Кенсан», з 1922 года — вінаградарам станцыі «Аквак», пазней загадваў доследным вінаграднікам Ак-Кавацкай доследнай станцыі Усесаюзнага навукова-даследчага інстытута баваўнаводства і ірыгацыі[1].
З 1947 года працаваў інструктарам Ташкенцкага абласнога ўпраўлення сельскай гаспадаркі, з 1950 года — галоўны аграном па вінаградарстве Міністэрства сельскай гаспадаркі Узбекскай ССР. Пад яго кіраўніцтвам і па яго праектах у Галодным стэпе, Каракалпакстане, Харэзмскім аазісе, Бухары і Самаркандзе было закладзена 75 садоў і вінаграднікаў агульнай плошчай каля 4 тысяч гектараў.
Абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета Узбекскай ССР 2-5 скліканняў.
Жыў у Ташкенце. Памёр 13 сакавіка 1979 года ў Кібраі, пахаваны ў Ташкенце на могілках Ялангач-2[2].
Узнагароды і званні
[правіць | правіць зыходнік]- Герой Працы (1936);
- Герой Сацыялістычнай Працы (5 лістапада 1962; за вялікія заслугі ў развіцці вінаградарства, распрацоўку прагрэсіўных спосабаў вырошчвання вінаграднікаў і падрыхтоўку кадраў вінаградараў у калгасах і саўгасах[1];
- Лаўрэат Сталінскай прэміі 3-й ступені (1952; за карэннае ўдасканаленне метадаў фарміравання, абрэзкі вінаградных кустоў і рэканструкцыі вінаграднікаў);
- Ганаровы акадэмік АН Узбекскай ССР (1957—1961);
- Заслужаны вінаградар Узбекскай ССР (1935);
- Заслужаны аграном Узбекскай ССР (1971);
- Узнагароджаны:
- 3 ордэны Леніна (25 снежня 1945; 11 студзеня 1957; 5 лістапада 1962);
- ордэн Кастрычніцкай рэвалюцыі (27 жніўня 1971);
- 2 ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга (23 студзеня 1946; 16 студзеня 1950);
- ордэн «Знак Пашаны» (15 лютага 1939; за стварэнне аднаго з лепшых вінаграднікаў у Сярэдняй Азіі плошчай 40 гектараў з сярэдняй ураджайнасцю 14 тон з гектара, а з асобных участкаў — да 25-30 тон высакаякасных сартоў вінаграду[1]);
- медалі, а таксама 3 вялікія залатыя, 4 малыя залатыя, вялікі срэбны і 7 бронзавых медалі УСГВ і УДНГ СССР, медалём імя І. В. Мічурына.
Ушанаванне памяці
[правіць | правіць зыходнік]Яго імем названы навучальныя ўстановы, вуліца ў Ташкенце, калектыўныя гаспадаркі ў Сырдар’інскай і Ташкенцкай абласцях. Назва «Рызамат» прысвоена элітнаму сорту вінаграда з салодкімі і буйнымі пладамі[2].
Вобраз у культуры
[правіць | правіць зыходнік]Часта паказваецца правобразам героя фільма 1969 года «Яблыкі сорак першага года » — старога, які павёз на фронт эшэлон з яблыкамі[3][4][5].
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б в Герои страны Архівавана 19 січня 2020. (руск.)
- ↑ а б Мемориал памяти Архівавана 28 січня 2020. (руск.)
- ↑ Герой Социалистического Труда Мусамухамедов Ризамат Архівавана 29 лістапада 2022. // Герои страны
- ↑ Эржан Анарбаев — Его великое имя- Ризамат-ота Мусамухамедов Архівавана 29 лістапада 2022. // Naspravdi, 4 июня 2020
- ↑ Лилия Николенко — Наш любимый виноград Ризамат-ота и Великая Отечественная война Архівавана 29 лістапада 2022. // Письма о Ташкенте, 9 мая 2020
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Энциклопедия виноградарства / гл. ред. А. И. Тимуш. — Кишинев : Гл. ред. Молдавской Советской Энциклопедии, 1986
- Нарадзіліся 24 лютага
- Нарадзіліся ў 1881 годзе
- Нарадзіліся ў Ташкенце
- Памерлі 13 сакавіка
- Памерлі ў 1979 годзе
- Памерлі ў Ташкенцкім вілаеце
- Члены КПСС
- Героі Сацыялістычнай Працы
- Кавалеры ордэна Леніна
- Кавалеры ордэна Кастрычніцкай Рэвалюцыі
- Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга
- Кавалеры ордэна «Знак Пашаны»
- Лаўрэаты Сталінскай прэміі
- Героі Працы
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Вікіпедыя:Артыкулы пра асоб, якія не маюць старонак цёзак па прозвішчы
- Постаці Ташкента
- Дэпутаты Вярхоўнага Савета Узбекскай ССР
- Вучоныя Узбекістана
- Аграномы СССР
- Селекцыянеры СССР
- Аграномы Узбекістана
- Селекцыянеры Узбекістана