Рэгіянальная групоўка войск Беларусі і Расіі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
РГВ Беларусі і Расіі
Гады існавання
  • з 2000 (функцыянаванне);
  • з 2022 (разгортванне)
Краіна

Саюзная Дзяржава:

Тып групоўка войск
Складаецца з
Функцыя прыкрыццё мяжы
Колькасць

Заяўлены план[1] (сярэдзіна кастрычніка 2022):

  • 15 000
  • 15 000

Заяўлена аб разгортванні (канец кастрычніка 2022):

Дыслакацыя тэрыторыя Рэспублікі Беларусь

Рэгіянальная групоўка войск (РГВ) Беларусі і Расіі, таксама Рэгіянальная групоўка войск Саюзнай дзяржавы[4] — сумеснае аб’яднанне Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі. З’яўляецца галоўным ваенным інструментам Саюзнай дзяржавы ў справе забеспячэння абароны[5]. Кампаненты кантынгенту пачалі функцыянаваць у 2000 годзе[6], але самі сілы разгорнуты ў 2022 годзе.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны артыкул: Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі

З пачатку 1990-х гадоў Беларусь і Расія развівалі двухбаковае супрацоўніцтва ў ваеннай сферы, чаму спрыяла членства дзвюх дзяржаў у АДКБ і Саюзнай дзяржаве. Пытанне кансалідацыі абаронных патэнцыялаў паўстала практычна адразу. Прычынамі таго сталі падобныя вектары ўнутранага развіцця краін, адзінства вайсковых стандартаў і ваенных арсеналаў[5].

Упершыню рэгламентаванне РГВ было прапісана ў пагадненні 1997 года «Аб сумесным забеспячэнні рэгіянальнай бяспекі ў ваеннай сферы». У 1998 годзе зацверджана Канцэпцыя сумеснай абароннай палітыкі, у якой былі вызначаны яе склад, асновы планавання, прымянення, кіравання і забеспячэння[5]. У аб’яднанне, згодна з дамоўленасцямі 1999 года, увайшла ўся беларуская армія і расійскія часці ў Калінінградскай вобласці і тагачаснай Маскоўскай ваеннай акрузе[4]. Практычнай рэалізацыяй прымаемых сумесных рашэнняў стала камандна-штабная гульня, якая прайшла ў кастрычніку 2000 года на базе Акадэміі Генштаба РФ, падчас чаго адпрацоўваліся пытанні прымянення Аб’яднанай расійска-беларускай групоўкі[7].

Важным крокам па ўмацаванні абароннага патэнцыялу Саюзнай дзяржавы стала з’яўленне ў 2009 годзе[2] адзінай рэгіянальнай сістэмы СПА. З таго часу штогод праводзіліся тактычныя вучэнні падраздзяленняў ВПС і войск СПА Беларусі з баявой стральбой на расійскіх палігонах, адным з напрамкаў узаемадзеяння было нясенне сумеснага баявога дзяжурства. За ўвесь перыяд сумеснай дзейнасці праведзена серыя вучэнняў і трэніровак, падчас якіх вырашаны задачы аператыўнай сумяшчальнасці беларускага і расійскага элементаў РГВ, вызначаны аптымальны баявы склад групоўкі, створаны ўсе неабходныя сістэмы[6].

Аспекты ўзаемадзеяння армій дзвюх дзяржаў адпрацоўваліся на вучэннях «Захад», «Шчыт Саюза», «Шчыт Айчыны», «Узаемадзеянне»[5][7]. Улады штогод прымалі планы сумесных мерапрыемстваў па забеспячэнні функцыянавання групоўкі, ператварыўшы яе ў галоўны ваенны інструмент Саюзнай дзяржавы па забеспячэнні абароны[5]. На 2016 год у яе ўвайшлі ў поўным складзе УС РБ і 20-я расійская армія  (руск.) (бел. Заходняй ваеннай акругі  (руск.) (бел.[5].

Сітуацыя[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны артыкул: Беларусь ва ўварванні Расіі ва Украіну

Пасля 2014 года, у святле расійска-ўкраінскага крызісу, адбылося ўзаемнае нарошчванне актыўнасці НАТА на тэрыторыі Польшчы і Прыбалтыкі і Расіі на тэрыторыі Заходняй ваеннай акругі і Беларусі[5].

У лютым 2022 года Рэспубліка стала плацдармам для ўварвання ва Украіну, у прыватнасці, для аперацый на кіеўскім кірунку, з якога вясной адбылося адступленне расійскай арміі. На канец чэрвеня ў краіне заставаліся каля 1,5 тысячы байцоў УС РФ (па даных прадстаўніка Галоўнага ўпраўлення разведкі ўкраінскага МА Вадзіма Скібіцкага). Частка з іх затым была перакінута на Данбас. На беларускай тэрыторыі дыслакаваўся паветраны кампанент, супрацьпаветраная абарона, падраздзяленні спецыяльнага прызначэння і ракетных войск. Мелася там і нямала тэхнікі. Яна выкарыстоўвалася для ўдараў па Украіне (перыядычна расіяне здзяйснялі ракетныя і авіяцыйныя атакі на пазіцыі праціўніка). Скібіцкі ўдакладніў[8]:

" Гаворка ідзе пра самалёты Су-34  (руск.) (бел., Су-30 – якія ўжываюць, у тым ліку, з тэрыторыі Беларусі супраць нашых паўночных раёнаў для запуску ракет «паветра – зямля». Застаецца адзін дывізіён ракетнага комплексу «Іскандэр», што перыядычна высоўваецца да мяжы з Украінай. У пачатку вайны менавіта яны наносілі ўдары па нашай тэрыторыі. Гэта значыць, ёсць верагоднасць іх прымянення супраць Украіны. І трэцяе — гэта кампанент супрацьпаветранай абароны. Яшчэ да пачатку вайны былі разгорнуты комплексы С-400, заходзілі С-300. "

У сувязі з гэтым на беларуска-ўкраінскай граніцы склалася напружаная сітуацыя. З украінскага боку да памежжа сцягнулі сілы ў 25 тысяч камбатантаў з УСУ і іншых ваенізаваных фарміраванняў[9]. Ваенны эксперт Юрый Кнутаў аб становішчы ў рэгіёне адзначыў[10]:

" Украіна прыбрала са свайго боку памежнікаў. Там цяпер размешчаны 15 тысяч вайскоўцаў тэрытарыяльнай абароны, якія вядуць сябе вельмі абуральна. Перыядычна страляюць у бок Беларусі з аўтаматаў. Калі з’яўляюцца беларускія пагранічнікі, яны страляюць уверх над іх галовамі. Праведзена мінаванне ўздоўж мяжы, падарваны масты. "

У гэтым раёне беларусы практычна не мелі вайсковых сіл. Адпаведна, былі прыняты меры і перакінуты войскі, напрыклад, з Паўночна-Заходняга аператыўна-тактычнага камандавання. Адначасна на заходніх межах адбылося чарговае ўзмацненне альянсу НАТА. Неспакой для беларуска-расійскага кіраўніцтва выклікала актыўная мілітарызацыя Польшчы: у прыватнасці, на яе тэрыторыі знаходзіліся 25 тыс. амерыканскіх вайскоўцаў; дзве траціны сухапутных войск Польшчы  (руск.) (бел. сабраны менавіта ля межаў Беларусі і Калінінградскай вобласці. Са слоў палкоўніка запасу, прафесара Акадэміі ваенных навук РФ  (англ.) (бел. Аляксандра Ціханскага, такія дзеянні «вядуць да эскалацыі на гэтым участку мяжы Саюзнай дзяржавы, паколькі парушаюць баланс сіл»[9].

Кантынгент[правіць | правіць зыходнік]

З верасня 2022 года беларускія часці ВПС і СПА сумесна з расійскімі падраздзяленнямі ПКС і СПА пачалі ахову паветранай прасторы Саюзнай дзяржавы. На беларускай тэрыторыі створаны два цэнтры сумеснай баявой падрыхтоўкі ВПС і войскаў СПА. Над Рэспублікай з баявой нагрузкай пад прыкрыццём яе авіяцыі выляталі расійскія ракетаносцы Ту-22М3 і Ту-160[3].

10 кастрычніка Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка абвясціў аб стварэнні рэгіянальнай групоўкі войск на аснове беларускіх узброеных сіл. Ужо 15-га першыя эшалоны з расійскімі вайскоўцамі прыбылі ў Рэспубліку. 17 кастрычніка міністр абароны Віктар Хрэнін паведаміў, што аб’яднанне прыступіла да выканання задач па ўзброенай абароне[11][12]. У сухапутны складнік уключаны танкавыя, артылерыйскія, мотастралковыя і іншыя падраздзяленні[1]. Было прынята рашэнне аб размяшчэнні расійскіх знішчальнікаў МіГ-31, здольных несці гіпергукавыя ракеты «Кінжал»  (руск.) (бел., і знішчальнікаў-бамбардзіроўшчыкаў Су-30СМ[4].

Па даных Мінабароны Беларусі, з кастрычніка ў склад аб’яднання на тэрыторыі краіны размешчаны каля 9 тысяч расійскіх вайскоўцаў[3] (да 170 танкаў, да 200 баявых браніраваных машын і да 100 гармат), прадстаўленыя пераважна танкавымі падраздзяленнямі і ПДВ[4]. Згодна з планам, агульная колькасць РГВ павінна была налічваць 30 000 чалавек, па 15 тысяч ад кожнай дзяржавы[1]. Аднак УС Беларусі ўключылі ў аб’яднанне ў полным складзе. Паводле заявы Лукашэнкі, на той момант іх колькасць складала 70 000 чалавек[2]. Краіна мела магчымасць мабілізаваць да 500 тысяч чалавек, у тым ліку каля 120 тысяч байцоў беларускай тэрабароны. На ўзбраенні знаходзілася каля 1600 танкаў (эксплуатаваліся больш за 600, астатнія на захоўванні), 2500 бронемашын (дзеючых 886 БМП і 192 БТР), 1500 артылерыйскіх сістэм[13].

Да канца лістапада адбыліся рознага роду вучэнні, у тым ліку з баявой стральбой і пускамі зенітных кіраваных ракет, прайшлі тактыка-спецыяльныя заняткі, адпрацаваны пытанні інжынернага абсталявання раёнаў і рубяжоў, арганізацыі сувязі і ахоўвання[14]. Асноўныя сілы пастаўлены на прыкрыццё мяжы з украінскага і польскага кірункаў[1].

Аналітыка[правіць | правіць зыходнік]

На фоне разгортвання групоўкі ў беларускіх і іншых СМІ паднялося абмеркаванне верагоднасці новага расійскага наступлення на Украіну з боку Беларусі, у тым ліку з непасрэдным удзелам беларускай арміі. Медыя казалі аб магчымай мабілізацыі. Аднак палітолаг і аналітык Арцём Шрайбман падвергнуў дадзеную інфармацыю сумневу, так як для прэзідэнта Лукашэнкі на тое куды менш прычын, чым было ў пачатку ўварвання. Уступленне краіны ў вайну, як запэўніваў эксперт, можа скончыцца разгромам самых баяздольных беларускіх войскаў. Плюс да ўсяго, спасылаючыся на тэлефонныя і анлайн-апытанні, Шрайбман акцэнтаваў увагу на нежаданне грамадства ўдзельнічаць у канфлікце. Прычыну разгортванне РГВ ён бачыў менавіта ў пагрозе для ўрада Лукашэнкі, паколькі беларуская апазіцыя актыўна мілітарызуецца на фоне расійска-ўкраінскіх падзей. У сувязі з гэтым дзеючая ўлада асцерагаецца ваенных і дыверсійных нападаў[15].

Ваенны эксперт Вадзім Казюлін не выключаў, што армія Беларусі афіцыйна ўмяшаецца ў вайну ва Украіне. У сваю чаргу, як адзначаў эканамічны і ваенны аглядальнік Аляксандр Алесін, стварэнне кантынгенту не накіравана супраць Украіны, паколькі гэта адказ на дзеянні блока НАТА, які разгарнуў свае сілы ў Польшчы і Балтыі. РГВ заклікана перасцерагаць альянс ад неабдуманых крокаў, дэманструючы сур’ёзнасць Саюзнай дзяржавы. Алесін галоўным праціўнікам для беларускай арміі назваў Польшчу. Таксама ён не адкінуў магчымасць абароны ад украінскіх дыверсійна-разведвальных груп, бо «Кіеў даўно лічыць Беларусь саюзніцай Расіі ў гэтым канфлікце, таму што мы прадстаўляем расіянам сваю ваенную інфраструктуру і тэрыторыю»[16].

Асобныя афіцыйныя асобы Украіны выказвалі асцярогі з нагоды магчымасці ўступлення арміі Рэспублікі ў вайну на паўночнай мяжы. У прыватнасці, саветнік кіраўніка офіса прэзідэнта Уладзіміра Зяленскага Аляксей Арастовіч распавядаў, што ў краіне пачалася «частковая прыхаваная мабілізацыя». Тым не менш, паводле яго слоў, верагоднасць прамога ўдзелу беларускіх узброеных сіл у канфлікце, хоць і не нулявая, але вельмі нізкая. Падобнага меркавання прытрымліваліся таксама аналітыкі Інстытута вывучэння вайны  (англ.) (бел. (ISW)[17].

Як паведамлена 17 кастрычніка на інфармацыйным брыфінгу Пентагона па сітуацыі ва Украіне, ЗША не бачаць якіх-небудзь фактараў, якія паказвалі б на тое, што РГВ можа аказаць нейкі ўплыў на канфлікт[18].

Зноскі

  1. ↑ а б в г Какого размера и против кого: Лукашенко объявил о развертывании совместной с Россией группировки
  2. ↑ а б в Региональная группировка войск и сил Беларуси и России: что это такое?
  3. ↑ а б в Второй фронт СВО: ударные возможности группировки войск России и Беларуси
  4. ↑ а б в г Что такое региональная группировка войск Союзного государства? И кто сегодня защищает рубежи Беларуси?
  5. ↑ а б в г д е ё Н. А. Дунец Военно-политические аспекты функционирования региональной группировки войск Беларуси и России // Белорусский государственный университет, Минск. — 25 октября 2016.
  6. ↑ а б Военное сотрудничество Российской Федерации и Республики Беларусь Архівавана 26 снежня 2021. (сайт российского посольства в Беларуси)
  7. ↑ а б Созыкин М. В. Создание и развитие коалиционной российско-белорусской группировки войск на рубеже ХХ-ХХI вв // Вестник Российского университета дружбы народов. Серия: Государственное и муниципальное управление : журнал. — №3. — 2017. — с. 289—296.
  8. ↑ В Беларуси находятся 1,5 тысячи российских бойцов: какие это подразделения и есть ли резервы
  9. ↑ а б Владимир Крапоткин. Полковник Тиханский: Совместная группировка войск усилит безопасность Союзного государства // Евразия. Эксперт : журнал. — 13 октября 2022.
  10. ↑ Российские войска прибыли в Белоруссию, чтобы НАТО не расслаблялось
  11. ↑ Лукашенко объявил о создании совместной с Россией группировки войск. Киеву грозит новое наступление со стороны Беларуси? (руск.). Meduza. Праверана 19 кастрычніка 2022.
  12. ↑ Региональная группировка войск начала выполнять задачи по защите Союзного государства. TACC. Праверана 19 кастрычніка 2022.
  13. ↑ На поверхности. Белоруссия, оценив угрозы НАТО, встала в боевой строй с РФ
  14. ↑ Хренин: Беларусь уверена в помощи России в случае нападения
  15. ↑ Артём Шрайбман. Новая константа. Чего ждать от переброски российских войск в Беларусь // Carnegie Endowment for International Peace : официальный сайт фонда. — 18 октября 2022.
  16. ↑ Алёна Задорожная, Рафаэль Фахрутдинов, Олеся Отрокова.Зачем Москва и Минск создали военную группировку в Белоруссии // Взгляд : интернет-издание. — 10 октября 2022.
  17. ↑ Беларусь начала переброску военной техники после визита Шойгу // The Moscow Times : газета. — 7 декабря 2022.
  18. ↑ Пентагон прокомментировал развертывание группировки войск Беларуси и России

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Рэгіянальная_групоўка_войск_Беларусі_і_Расіі&oldid=4624278"