Салінскі дагавор (1398)

Салінскі дагавор
Дагавор на востраве Салін
Дзяржава Тэўтонскага ордэна. Жамойць пазначана светла-ружовым
Тып дагавора	Міжнародны дагавор
Дата падпісання	12 кастрычніка 1398
Месца падпісання	востраў Салін у вусце ракі Невяжы
Бакі	Тэўтонскі ордэн Вялікае Княства Літоўскае
Мова	латынь

Салінскі дагавор, Залінвердэрскі дагавор — дагавор паміж ВКЛ і Тэўтонскім ордэнам, тэкст узгоднены 23 красавіка 1398 у Гародні, абмен дагаворнымі граматамі паміж вялікім князем літоўскім Вітаўтам і вялікім магістрам Ордэна Конрадам фон Юнгінгенам адбыўся 12 кастрычніка 1398 на востраве Салін, што на Нёмане супраць вусця ракі Невяжы.

Гэты дагавор устанаўляў «вечны мір» паміж ВКЛ і Ордэнам. Вітаўт пацвердзіў сваю ранейшую саступку Ордэну Жамойці да ракі Невяжы і абяцаў пэўную падтрымку Ордэну ў замацаванні ўлады над гэтай тэрыторыяй. Таксама Вітаўт саступаў палову Судувы. У сваю чаргу, Ордэн абавязваўся не падтрымліваць прэтэнзій Свідрыгайлы на сталец ВКЛ.

Вітаўт адмаўляўся ад усякіх прэтэнзій на Пскоў, і ў выпадку пераходу Пскова пад уладу Ордэна прызнаваў такі пераход «навечна». Адпаведна, Ордэн адмаўляўся ад усякіх прэтэнзій на Ноўгарад, і ў выпадку пераходу Ноўгарада пад уладу ВКЛ прызнаваў такі пераход «навечна». Прадугледжвалася літоўская дапамога Ордэну для заваявання Пскова і ордэнская падтрымка ВКЛ для авалодання Вялікім Ноўгарадам, а таксама для паходу супраць Залатой Арды.

Неафіцыйна Вітаўт заручыўся згодай Ордэна са сваімі планамі дабівацца поўнай незалежнасці ад Польшчы; на святкаваннях у гонар падпісання Салінскага дагавору Вітаўт быў адзінадушна абвешчаны князямі і баярамі ВКЛ “каралём Літвы і Русі”. Гэта выклікала насцярожанае стаўленне да дагавора польскага караля Ягайлы, а планы захопу Ноўгарада і Пскова прывялі да пагаршэння адносінаў ВКЛ з гэтымі землямі, а таксама з вялікімі княствамі Маскоўскім і Цвярскім. Сур'ёзнай рэальнай падтрымкі ў рэалізацыі сваіх экспансіянісцкіх планаў Вітаўт не атрымаў, што, у прыватнасці, абумовіла паражэнне войскаў ВКЛ у бітве на Ворскле (1399). Умовы Салінскага дагавору былі ўдакладнены Рацёнжскім дагаворам (1404), да якога далучылася і Польшча.

Літаратура

• Белы А. Салінскі дагавор 1398 // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 538-539. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Н. А. Казакова. Русско-ливонские и русско-ганзейские отношения. Конец XIV—начало XVI в. — Л.: Наука, 1975. — 361 с. С.37,38.
• Liv-, Est- und Kurlaendisches Urkundenbuch nebst Regesten. Hersg. v. Fr. G. von Bunge. Abt. 1. Bd. 4. 1394—1413. Dorpat, 1859; Scriptores Rerum Prussicarum. Bd. 3.
• Сагановіч Г. Ад Крэва да "Вялікай вайны" // Спадчына. 2000. №1.