Перайсці да зместу

Сомік канальны

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Сомік канальны
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Ictalurus punctatus (Rafinesque, 1818)

Натуральны арэал

выява


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  163998
NCBI  7998
EOL  204762

Сомік канальны, або плямісты сомік (Ictalurus punctatus) — від рыб сямейства кашэчых самоў.

Даволі буйны від. Звычайная даўжыня 27-75 см і маса да 7 кг. Мае стройнае, падоўжанае, злёгку сціснутае з бакоў цела з глыбока выемчатым хваставым плаўніком. Рот вялікі, паўніжні. Верхняя сківіца высунута наперад ад ніжняй. Органы дотыку — 4 пары вусікаў, дзве на верхняй і дзве на ніжняй сківіцы, пры гэтым вонкавая пара верхнесківічных вусікаў доўгая, дасягае асновы грудных плаўнікоў. На сківіцах размяшчаюцца шматлікія зубы-шчоткі, якія служаць для ўтрымання ежы. Глоточных зубоў няма. Галава ўмеранай даўжыні. Цела гладкае, без лускі. Плаўнікі падтрымліваюцца мяккімі прамянямі, за выключэннем моцных вострых калючых прамянёў перад спіннымі і груднымі плаўнікамі. Наяўнасць яду на калючках выклікае хваравітую рэакцыю пры парэзах.

Афарбоўка спіны і бакоў ад жаўтлява-карычневай да сіня-чорнай. Брушка светлае, серабрыстае. Часта сустракаюцца альбіносы.

У натуральных умовах канальныя самы жывуць у прэсных і саланаватых водах Паўночнай і Цэнтральнай Амерыкі, у халаднаватых азёрах з чыстай вадой і вялікіх рэках са слаба заглееным дном, абмяжоўваючыся басейнам ракі Місісіпі ад Канады да Мексіканскага заліва.

Інтрадукаваны ў Еўропе. У 1979 годзе крыху больш за 700 экз. было выпушчана ў возера Белае, Бярозаўскі раён Брэсцкай вобл. — вадаём-ахаладжальнік Бярозаўскай ДРЭС.

Асаблівасці біялогіі

[правіць | правіць зыходнік]

Цеплалюбівая рыба. Тэмпературны оптымум ляжыць у межах 25°С, хоць канальны сом здольны пераносіць зімоўку ў вадаёмах, што знаходзяцца пад ільдом 3-4 месяцы ў годзе.

У натуральных умовах аддае перавагу глыбокім месцам чыстых вадаёмаў з пясчана-жвіровым грунтам. У дзённы час хаваецца ў паглыбленнях, абароненых камянямі і галінкамі. Маляўкі часта сыходзяць з азёр у вусці рэк у пошуках ежы.

Харчуецца ракападобнымі, насякомымі, водарасцямі.

У паўднёвых раёнах ЗША канальны сом дасягае палавой спеласці ва ўзросце 1,5-2 гадоў, у Канадзе — 5 гадоў. Нерастуе позняй вясной ці ўлетку пры тэмпературы 24-29,5°С. Глыбіня, на якой адкладаецца ікра, ад 0,8 да 2,7 м. Адно і тое ж нерасцілішча выкарыстоўваецца некалькі разоў. Нераст штогадовы.

Адкладка ікры адбываецца ў адасобленых, паўцёмных гнёздах, пабудаваных самцамі ў паглыбленнях, сярод старых галін, пнёў ці камянёў. Пладавітасць канальнага сома параўнальна невысокая, ад 2,4 да 13 тыс. ікрынак (у сярэднім 6 тыс.). Пасля нерасту самец даглядае за ікрой і ахоўвае яе, ён застаецца ля гнязда пакуль маляўкі не пачынаюць плаваць.

Прамысловы від. Папулярны аб'ект аматарскага лову ў ЗША.