Спіс візантыйскіх імператараў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Ніжэй прадстаўлены спіс імператараў Візантыі ў храналагічным парадку.

Курсівам пазначаны ўзурпатары. Тлустым шрыфтам у табліцах вылучаны даты перыядаў з пераважным палітычным уплывам апісванага твару (важна пры наяўнасці яго суправіцеляў).

Першым імператарам Рыма стаў Актавіян Аўгуст 13 студзеня 27 гады да н.э.[1]

У 395 годзе імперыя была канчаткова падзелена на Заходнюю Рымскую імперыю і Усходнюю Рымскую імперыю[2].

У 476 годзе быў зрынуты апошні Заходне-рымскі імператар Ромул Аўгуст. Заходняя Рымская імперыя пала, а Усходняя Рымская імперыя, якая пазней стала звацца гісторыкамі Візантыяй, працягвала існаваць яшчэ каля тысячы гадоў, да 1453 года, калі Канстанцінопаль быў захоплены туркамі-асманамі[3], з перапынкам з 1204 па 1261 год, калі Канстанцінопаль быў захоплены крыжакамі[4].

Кіраўнікі Візантыі лічылі сябе спадчыннікамі Рыма, «рамеямі», і насілі тытулы, якія ўзыходзілі да яго.

Па-грэчаску імператараў часцей за ўсё называлі аўтакратарамі (грэч. Αὐτοκράτωρ-самодержец).


Імперыя да 1204 года[правіць | правіць зыходнік]

Вылучэнне ўсходніх абласцей Рымскай імперыі ў самастойную дзяржаву пачалося ў перыяд «тэтра́рхіі» (грэч. τετραρχία — «кіраванне чатырох»), сістэмы кіравання, якая была ўведзена імператарам Дыяклетыянам у 293 г. і доўжылася да 313 г. У 285 г. Дыяклетыян прызначыў военачальніка Максіміяна малодшым суправіцелем («цэзарам»), а ў 286 г. — «аўгустам», пры гэтым Дыяклетыян кіраваў усходняй паловай імперыі, а Максіміян — заходняй. У 293 годзе, палічыўшы, што ваенныя і грамадзянскія праблемы патрабуюць спецыялізацыі, дадаткова былі прызначаны двое цэзараў у памочнікі аўгустам: Галерый і Канстанцый Хлор. Меркавалася, што аўгусты будуць адракацца пасля 20-гадовага кіравання, а ўлада будзе пераходзіць да цэзараў. Чатырма сталіцамі тэтрархаў былі:

Дынастыя Канстанціна (2-я Флавіяў)[правіць | правіць зыходнік]

Уключаны імператары пачынаючы з 330 г. (заснаванне Канстанцінопаля), якія кіравалі прэфектурамі Усход і Ілірык, што сталі асновай тэрыторыі Візантыі. Таксама ўключаны Ганібаліян Малодшы, які не насіў фармальнага імператарскага тытула, але быў узвышаны Канстанцінам I і атрымаў унікальны для Рыма тытул «цара цароў» (найзнатны уладар — rex nobilissimus). Уключаны таксама Ветраніён і Іавіян, якія не належалі да дынастыі.

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Канстанцін I Вялікі
лац.: Flavius Valerius Aurelius Constantinus
Флавій Валерый Аўрэлій Канстанцін 25 ліпеня 306 — 29 кастрычніка 312
(WC)
29 кастрычніка 312 — 19 верасня 324
(WA)
19 верасня 324 — 22 мая 337
(аднаасобны імператар)
сын Канстанцыя I Хлора, абвешчаны па яго патрабаванні Максіміян (WA),
Галерый (EA),
Флавій Север (WA),
Максімін II Даза (EC) і (EA),
Ліцыній (WC), (WA) і (EA),
Валент I (WA),
Марцініян (WA),
Крысп,
Канстанцін II,
Канстанцый II,
Канстант,
Далмацый Малодшы,
Ганібаліян Малодшы
27 лютага 272, Наіс — 22 мая 337, Нікамедыя [5]
Канстанцін II
лац.: Flavius Claudius Constantinus
Флавій Клаўдзій Канстанцін 1 сакавіка 317 — 22 мая 337
(WC)
22 мая 337340
(Галія, Іспанія і Брытанія)
у сукіраванні з братамі Канстанцыем II і Канстантам
,
загінуў у бітве з Канстантам
старэйшы сын Канстанціна Вялікага ад другога шлюбу з Фаустай;
прызначаны Канстанцінам Вялікім
Канстанцін I Вялікі (WA),
Ліцыній (EA),
Крысп,
Канстанцый II,
Канстант,
Далмацый Малодшы,
Ганібаліян Малодшы
люты 317, Арэлат — 340, Аквілея--> [6]
Канстанцый II
лац.: Flavius Julius Constantius
Флавій Юлій Канстанцый 23 лістапада 324 — 22 мая 337
(цэзар)
22 мая 337340
(азіяцкія правінцыі)
у сукіраванні з братамі Канстанцінам II і Канстантам

340 — 350
(усходняя частка)
у сукіраванні з Канстантам

350 — 3 лістапада 361
аднаасобна
другі сын Канстанціна Вялікага ад другога шлюбу з Фаустай;
прызначаны Канстанцінам Вялікім
Канстанцін I Вялікі (WA),
Канстанцін II,
Канстант,
Далмацый Малодшы,
Ганібаліян Малодшы,
Канстанцый Гал,
Ветраніён,
Юліян II Адступнік
7 жніўня 317, Сірмій — 3 лістапада 361, Мапсустыя, Кілікія [7]
Далмацый Малодшы
лац.: Flavius Dalmatius
Флавій Далмацый 19 верасня 335337
(цэзар)
забіты падчас знішчэння сваякоў Канстанціна I улетку 337 г.
старэйшы сын Далмацыя Старэйшага, зборнага брата Канстанціна Вялікага;
прызначаны Канстанцінам Вялікім
Канстанцін I Вялікі (WA),
Канстанцін II,
Канстанцый II,
Канстант,
Ганібаліян Малодшы
пам. улетку (?) 337 [8]
Ганібаліян Малодшы
лац.: Flavius Hannibalianus
Флавій Ганібаліян 335 — верасень 337
(«цар цароў і народа Понта»)
забіты падчас знішчэння сваякоў Канстанціна I улетку 337 г.
малодшы сын Далмацыя Старэйшага, зборнага брата Канстанціна Вялікага;
прызначаны Канстанцінам Вялікім
Канстанцін I Вялікі (WA),
Канстанцін II,
Канстанцый II,
Канстант,
Далмацый Малодшы
пам. улетку (?) 337 [9]
Ветраніён
лац.: Vetranio
(поўнае імя не захавалася)
Ветраніён
(поўнае імя не захавалася)
1 сакавіка — 25 снежня 350
Сірміі),
пазбаўлены ўлады Канстанцыем II
Абвешчаны войскамі і прызнаны Канстанцыем II Канстанцый II Мёзія — 356, Сірмій [10]
Канстанцый Гал
лац.: Flavius Claudius Constantius Gallus
Флавій Клаўдзій Канстанцый Гал 15 сакавіка 351354
(цэзар)
пакараны смерцю Канстанцыем II
старэйшы сын Юлія Канстанцыя, брата Канстанціна Вялікага;
прызначаны Канстанцыем II
Канстанцый II каля 335, Маса — 354, Пола [11]
Юліян II Адступнік
лац.: Flavius Claudius Julianus
лац.: Flavius Claudius Julianus Augustus
Флавій Клаўдзій Юліян,
як імператар — Флавій Клаўдзій Юліян Аўгуст
6 лістапада 355 — люты 360
(цэзар)
люты 360 — 3 лістапада 361
(жнівень)
3 лістапада 361 — 26 чэрвеня 363
(аднаасобна)
малодшы сын Юлія Канстанцыя, брата Канстанціна Вялікага;
прызначаны Канстанцыем II
Канстанцый II 331 ці 332, Канстанцінопаль — 26 чэрвеня 363, у бітве пры Маранзе, Месапатамія [12]
Іавіян
лац.: Flavius Claudius Iovianus
Флавій Клаўдзій Іавіян 27 чэрвеня 363 — 17 лютага 364 Абвешчаны войскам пасля гібелі Юліяна II Адступніка 330 ці 331, Сінгідунум — 17 лютага 364, Дадастана, Віфінія [13]

Дынастыя Валентыніяна-Феадосія[правіць | правіць зыходнік]

Феадосій I, прызначаны Грацыянам суправіцелем, быў звязаны з папярэдняй дынастыяй шлюбам на Гале, дачцэ Валентыніяна I, таму часта кажуць пра адзіную дынастыю Валентыніяна-Феадосія, не падзяляючы яе.

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Валентыніян I
лац.: Flavius Valentinianus
лац.: Flavius Valentinianus Augustus
Флавій Валентыніян
як імператар — Флавій Валентыніян Аўгуст
26 лютага — 28 сакавіка 364
(аднаасобна),
28 сакавіка 364 — 17 лістапада 375
(на Захадзе),
суправіцель Валента II
Абвешчаны войскамі,
але прыняў кіраванне толькі заходняй часткай імперыі
Валент II,
Грацыян
321, Кібала — 17 лістапада 375, Брэгецыён, на Дунаі [14]
Валент II
лац.: Flavius Julius Valens
лац.: Flavius Julius Valens Augustus
Флавій Юлій Валент
як імператар — Флавій Юлій Валент Аўгуст
28 сакавіка 364 — 17 лістапада 375,
(на Усходзе),
суправіцель Валентыніяна I,
17 лістапада 375 — 9 жніўня 378 (на Усходзе),
суправіцель Грацыяна і Валентыніяна II,
загінуў у бітве з готамі
Брат Валентыніяна I, прызначаны ім Валентыніян I,
Грацыян,
Валентыніян II
328, Кібала — 9 жніўня 378, Адрыянопальская бітва [15]
Пракопій
лац.: Procopius
(поўнае імя не захавалася)
Пракоп
(поўнае імя не захавалася)
26 верасня 365 — 27 мая 366
(у Малой Азіі),
пакараны смерцю Валентам II
Абвешчаны войскамі Член дынастыі Канстанціна 325, Кілікія — 27 мая 366, Фракія [16]
Грацыян
лац.: Flavius Gratianus
лац.: Flavius Gratianus Augustus
Флавій Грацыян
як імператар — Флавій Грацыян Аўгуст
4 жніўня 367 — 17 лістапада 375,
суправіцель бацькі на Захадзе,
17 лістапада 375 — 25 жніўня 383 (на Захадзе),
суправіцель Валентыніяна II,
забіты Магнам Максімам
Сын Валентыніяна I, прызначаны ім Валентыніян I,
Валент II,
Валентыніян II,
Феадосій I Вялікі,
праціўнік — Магн Максім
18 красавіка 359 год, Сірмій — 25 жніўня 383, Лугдунум [17]
Валентыніян II
лац.: Flavius Valentinianus
лац.: Flavius Valentinianus Augustus
Флавій Валентыніян
як імператар — Флавій Валентыніян Аўгуст
375 — 25 жніўня 383,
суправіцель брата на Захадзе,
25 жніўня 383 — 15 мая 392,
суправіцель на Захадзе ўзурпатара Магна Максіма,
верагодна, забіты па загадзе Арбагаста
Брат Грацыяна, прызначаны ім Валент II,
Грацыян,
Феадосій I Вялікі,,
Магн Максім
371 — 15 мая 392 год, В’ен [18]
Магн Максім
лац.: Magnus Clemens Maximus
Магн Клемент Максім 383 — 25 жніўня 383,
праціўнік Грацыяна,
25 жніўня 383387,
суправіцель на Захадзе Валентыніяна II,
387 — 28 жніўня 388,
праціўнік Валентыніяна II і Феадосія I Вялікага,
пакараны смерцю Феадосіем I Вялікім
Абвешчаны войскамі ў Брытаніі праціўнік — Грацыян,
Валентыніян II,
праціўнік — Феадосій I Вялікі
каля 335, Іспанія — 28 жніўня 388, Аквілея [19]
Флавій Віктар
лац.: Flavius Victor
Флавій Віктар 384 — жнівень 388,
суправіцель бацькі — Магна Максіма,
пакараны смерцю па загадзе Феадосія I Вялікага
Сын Магна Максіма, прызначаны ім Магн Максім,
Валентыніян II,
праціўнік — Феадосій I Вялікі
пам. у жніўні 388, Аўгуста Трэвераў [20]
Яўген
лац.: Flavius Eugenius
Флавій Яўген 22 жніўня 392 — 6 верасня 394,
пакараны смерцю Феадосіем I Вялікім
Абвешчаны з дапамогай Арбагаста праціўнік — Феадосій I Вялікі пам. 6 верасня 394, на р. Фрыгід (суч. Славенія) [21]
Феадосій I Вялікі
лац.: Flavius Theodosius
лац.: Flavius Theodosius Augustus
Флавій Феадосій
як імператар — Флавій Феадосій Аўгуст
19 студзеня 379 — 15 мая 392
(на Усходзе),
15 мая 392 — 17 студзеня 395
(аднаасобна)
прызначаны Грацыянам Грацыян,
Валентыніян II,
Ганорый,
Аркадыя,
праціўнікі — Магн Максім,
Флавій Віктар,
Яўген
11 студзеня 347, Кавка, Іспанія — 17 студзеня 395, Медыялан [22]
Аркадый
лац.: Flavius Arcadius
лац.: Flavius Arcadius Augustus
грэч. Ἀρκάδιος
Флавій Аркадый
як імператар — Флавій Аркадый Аўгуст
студзень 383 — 17 студзеня 395,
суправіцель з бацькам — Феадосіем I Вялікім,
17 студзеня 395 — 1 мая 408
(на Усходзе)
сын і суправіцель Феадосія I Вялікага Феадосій I Вялікі,
Ганорый,
Феадосій II
377, Іспанія — 1 мая 408, Канстанцінопаль [23]
[24]
[25]
[26]
[27]
[28]
Феадосій II
лац.: Flavius Theodosius Junior
грэч. Θεοδόσιος Β'
Флавій Феадосій Юніёр 402 — 1 мая 408,
суправіцель бацькі — Аркадыя,
1 мая 408 — 28 ліпеня 450,
з 414 да 421 рэгентам з'яўлялася сястра — Пульхерыя
сын Аркадзія Аркадый 10 красавіка 401 — 28 ліпеня 450 [29]
[30]
[31]
[32]
[33]
Маркіян
лац.: Flavius Marcianus
Флавій Маркіян 450 — 27 студзеня 457 узведзены на прастол Пульхерыяй, сястрой Феадосія II, якая ажанілася з ім 392 ці 396, Фракія — 27 студзеня 457, Канстанцінопаль [34]
[35]

Дынастыя Львоў[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Леў I Макела
лац.: Flavius Valerius Leo
грэч. Λέων A′
Флавій Валерый Леў 7 лютага 457473
аднаасобна
473 — 18 студзеня 474
зрабіў суправіцелем унука Льва II
Узведзены на прастол вайскаводам Аспарам 401, Дакія — 18 студзеня 474 [36]
[37]
[38]
Леў II
лац.: Flavius Leo Junior
грэч. Λέων Β′
Флавій Леў Юніёр 473 — 18 студзеня 474
суправіцель Льва I Макелы
18 студзеня — 9 лютага 474
аднаасобна
9 лютага — 17 лістапада 474
зрабіў суправіцелем Зянона
Унук і суправіцель Льва I Макелы,
сын Зянона
Леў I Макела,
Зянон
467 — 17 лістапада 474 [39]
[40]
Зянон
грэч. Ταρασικοδίσσα
лац.: Flavius Zeno
грэч. Ζήνων
Тарасікадыса,
пасля шлюбу ў 468 годзе з Арыяднай, дачкой Льва I Макелы — Флавій Зянон
9 лютага — 17 лістапада 474
суправіцель Льва II
9 лютага 474 — 9 студзеня 475
аднаасобна,
затым звергнуты Васіліскам
жнівень 476 — 9 красавіка 491
(вярнуў трон)
Бацька і суправіцель Льва II Леў II 425 — 9 красавіка 491 [41]
Васіліск
лац.: Flavius Basiliscus
грэч. Βασιλίσκος
Флавій Васіліск 9 студзеня 475 — жнівень 476
звергнуты Зянонам,
памёр у зняволенні ад голаду
Брат Верыны, жонкі Льва I, часова адхіліў Зянона Марк пам. узімку 476/477, Кападокія [42]
Марк
лац.: Marcus
Марк 9 студзеня 475 — жнівень 476
звергнуты Зянонам,
памёр у зняволенні ад голаду
Сын Васіліска, які прысвоіў сыну тытул Аўгуста, пляменнік Верыны, жонкі Льва I Васіліск пам. узімку 476/477, Кападокія [42]
Анастасій I
лац.: Flavius Anastasius
грэч. Ἀναστάσιος A΄
Флавій Анастасій 11 красавіка 491 — 9 ліпеня 518 Жаніўся на Арыядне, удаве Зянона каля 430, Дурэс — 9 чэрвеня 518, Канстанцінопаль [43]

Дынастыя Юстыніяна[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Юстын I
лац.: Flavius Iustinus
грэч. Ἰουστίνος
Флавій Юстын 518 — 1 красавіка 527
(аднаасобна)
1 красавіка 527 — 1 жніўня 527
сукіраванне з пляменнікам Юстыніянам I
Абраны сенатам Юстыніян I ?, каля Наіса — 1 жніўня 527, Канстанцінопаль [44]
Юстыніян I
лац.: Flavius Petrus Sabbatius Justinianus
грэч. Ιουστινιανός Α' (ο Μέγας)
Флавій Пётр Савацій Юстыніян 1 красавіка 527 — 1 жніўня 527
сукіраванне з дзядзькоў Юстынам I
1 жніўня 527 — 14 лістапада 565
аднаасобна
Пляменнік і суправіцель Юстына I Юстын I 11 мая 483, Таўрэсій, Дарданія — 14 лістапада 565, Канстанцінопаль [45]
Юстын II
лац.: Flavius Iustinus Iunior
лац.: Flavius Iustinus Iunior Augustus
грэч. Ιουστίνος Β
Флавій Юстын Юніёр Аўгуст
як імператар — Флавій Юстын Юніёр Аўгуст
15 лістапада 565574
аднаасобна
574 — 26 верасня 578
сукіраванне з Тыберыем II Канстанцінам
Пляменнік Юстыніяна I Тыберый II Канстанцін 520 — 4 кастрычніка 578 [46]
Тыберый II Канстанцін
лац.: Flavius Tiberius Constantinus
лац.: Flavius Tiberius Constantinus Augustus
грэч. Τιβέριος Β′ Κωνσταντίνος
Флавій Тыберый Канстанцін
як імператар — Флавій Тыберый Канстанцін Аўгуст
574 — 4 кастрычніка 578
сукіраванне з Юстынам II
4 кастрычніка 578 — 14 жніўня 582
адзінаўладна
Усыноўлены Юстынам II у 574 г. Юстын II 520, Фракія — 14 жніўня 582 [47]
Маўрыкій
лац.: Flavius Mauricius Tiberius
лац.: Flavius Mauricius Tiberius Augustus
грэч. Μαυρίκιος
Флавій Маўрыкій Тыберый
як імператар — Флавій Маўрыкій Тыберый Аўгуст
14 жніўня 582 — 23 лістапада 602
абезгалоўлены па загадзе ўзурпатара Фокі
Зяць Тыберыя II Канстанціна 539, Аравіс, Кападокія — 27 лістапада 602, Халкідон [48]
Фока
лац.: Flavius Phocas
лац.: Flavius Phocas Augustus
грэч. Φωκᾶς
Флавій Фока
як імператар — Флавій Фока Аўгуст
23 лістапада 602 — 5 кастрычніка 610
зрынуты будучым імператарам Іракліем I,
разадраны народам
Абвешчаны войскамі, зрынуў і пакараў смерцю Маўрыкія пам. 5 кастрычніка 610, Канстанцінопаль [49]

Дынастыя Іраклія[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Іраклій I
лац.: Flavius Heraclius
лац.: Flavius Heraclius Augustus
грэч. Ηράκλειος;
арм.: Հէրագլիըս
Флавій Іраклій
як імператар — Флавій Іраклій Аўгуст
5 кастрычніка 610 — 11 лютага 641 Бацька — экзарх Афрыкі Іраклій;
з яго дапамогай зрынуў Фоку
574, Кападокія — 11 лютага 641 [50]
Канстанцін III
лац.: Heraclius Novus Constantinus
грэч. Κωνσταντίνος Γ' Ηράκλειος
Іраклій Новы Канстанцін 11 лютага — 24 мая 641
у сукіраванні з братам Іракліем II
Старэйшы сын Іраклія I (ад першага шлюбу) Іраклій II 3 мая 612 — 24 мая 641, Канстанцінопаль [51]
Іраклій II
лац.: Constantinus Heraclionus
грэч. Ηράκλειος Β′
Канстанцін Іракліён 11 лютага — 24 мая 641
у сукіраванні з братам Канстанцінам III
24 мая — верасень 641
аднаасобна;
адхілены сенатам і адпраўлены ў ссылку
Малодшы сын Іраклія I (ад другога шлюбу) Канстанцін III 626, Лазіка — 641 [52]
Канстант II
грэч. Κώνστας Β' Ηράκλειος
Канстант Іраклій верасень 641 — 15 верасня 668
забіты змоўшчыкамі падчас купання
Сын Канстанціна III і ўнук Іраклія I 7 лістапада 630 — 15 верасня 668, Сіракузы [53]
Канстанцін IV
грэч. Κωνσταντίνος Δ' (ο Πωγώνατος)
лац.: Constantinus IV
Канстанцін
(Паганат: Барадаты)
15 верасня 668 — 10 ліпеня 685
памёр ад дызентэрыі
Сын Канстанта II 652 — 10 ліпеня 685, Канстанцінопаль [54]
Юстыніян II
грэч. Ιουστινιανός Β' (ο Ρινότμητος)
Юстыніян
(Рынытмет: Бязносы)
10 ліпеня 685695
зрынуты Лявонціем і адпраўлены ў ссылку ў Херсанес
705 — 11 снежня 711
вярнуўся на трон, зрынуўшы Тыверыя III, але затым сам быў звергнуты Філіпікам Варданам і пакараны смерцю
Сын Канстанціна IV, прызначаны пераемнікам 669 — 11 снежня 711, Канстанцінопаль [55]
Лявонцій
грэч. Λεόντιος
Лявонцій 695 — 698
зрынуты Тыверыем III,
а затым разам з ім пакараны смерцю Юстыніянам II
Здзейсніў пераварот, зрынуўшы і адправіўшы ў ссылку Юстыніяна II пам. 15 лютага 706, Канстанцінопаль [56]
Тыверый III
грэч. Αψίμαρος
грэч. Τιβέριος Γ'
лац.: Tiberius III
Апсімар,
як імператар — Тыверый
698 — 705
зрынуты Юстыніянам II,
пасля чаго пакараны смерцю разам з Лявонціем
Абвешчаны войскамі, зрынуў і саслаў у манастыр Лявонція Памфілія — 15 лютага 706, Канстанцінопаль [57]
Філіпік Вардан
грэч. Φιλιππικὸς Βαρδάνης
лац.: Philippicus Bardanes
Філіпік Вардан 11 снежня 711 — 3 чэрвеня 713
зрынуты сваім сакратаром Арцеміем, якія прыняў затым імя Анастасій II
Абвешчаны войскамі, зрынуў і пакараў смерцю Юстыніяна II пам. 713 [58]
Анастасій II
грэч. Ἀρτέμιος
лац.: Artemius
грэч. Ἀναστάσιος Β΄
лац.: Anastasius II
Арцемій,
як імператар — Анастасій
3 чэрвеня 713 — май 715
зрынуты Феадосіем III
пастрыгся ў манахі
У выніку змовы зрынуў Філіпіка Вардана пам. 718 [59]
Феадосій III
грэч. Θεοδόσιος Γ΄
лац.: Theodosius III
Феадосій май 715 — 25 сакавіка 717
звергнуты стратыгам Львом III Ісаўрам, сышоў у манастыр у Эфесе
Абвешчаны войскамі, зрынуў Анастасія II пам. пасля 754, Эфес [60]

Ісаўрыйская дынастыя[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Леў III Ісаўр
грэч. Λέων Γ΄ (ο Ίσαυρος)
лац.: Leo III
Леў 25 сакавіка 717 — 18 чэрвеня 741 Зрынуў і прымусіў адрачыся на сваю карысць Феадосія III 685, Германікія, Малая Азія — 18 чэрвеня 741 [61]
Канстанцін V
грэч. Κωνσταντίνος Ε΄ (ο Κοπρώνυμος)
Канстанцін (Капранім) 18 чэрвеня 741 — 14 верасня 775
да лістапада 743 кантраляваў толькі Малую Азію
Сын Льва III Ісаўра праціўнік — Артавазд ліпень 718 — 14 верасня 775 [62]
Артавазд
грэч. Ἀρταύασδος
арм.: Արտավազդ
Артавазд чэрвень 741 — 2 лістапада 743
(акрамя Малой Азіі),
пасля перамогі Канстанціна V быў аслеплены і сасланы ў манастыр
Абвешчаны войскамі праціўнік — Канстанцін V пам. 743 [63]
Леў IV Хазар
грэч. Λέων Δ' (o Χαζάρος)
Леў 25 сакавіка 775776
(аднаасобна)
776 — 8 верасня 780
зрабіў суправіцелем сына Канстанціна VI
Сын Канстанціна V Канстанцін VI 25 студзеня 750 — 8 верасня 780 [64]
Канстанцін VI
грэч. Κωνσταντίνος Ϛ΄
Канстанцін 776 — 8 верасня 780
суправіцель бацькі Льва IV Хазара
8 верасня 780 — снежань 790
пры рэгенцтве маці Ірыны
снежань 790 — 15 жніўня 797
аднаасобна,
зрынуў маці Ірынай
Сын Льва IV Хазара Леў IV Хазар,
рэгенцтва маці — Ірыны
14 студзеня 771797 [65]
Ірына
грэч. Ειρήνη
Ірына 8 верасня 780 — снежань 790
рэгент над сынам Канстанцінам VI
15 жніўня 797 — 31 кастрычніка 802
аднаасобна, зрынута Нікіфарам I
Жонка Льва IV Хазара,
маці Канстанціна VI,
зрынула сына 15 жніўня 797
рэгент над сынам Канстанцінам VI каля 752 — 9 жніўня 803, востраў Лесбас [66]

Дынастыя Нікіфара[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Нікіфар I
грэч. Νικηφόρος Α'
Нікіфар 31 кастрычніка 802803
аднаасобна
803 — 26 ліпеня 811
прызначыў у суправіцелі сына Стаўракія,
загінуў у бітве з балгарскім ханам Крумам
Скарбнік пры двары Ірыны, якую зрынуў Стаўракій 760, Селеўкія Сідэра, Пісідыя — 26 ліпеня 811, Вырбішскі праход праз Балканы [67]
Стаўракій
грэч. Σταυράκιος
Стаўракій 803 — 26 ліпеня 811
суправіцель бацькі Нікіфара I
26 ліпеня — 2 кастрычніка 811
аднаасобна,
звергнуты Міхаілам I Рангавэ
Сын і суправіцель Нікіфара I Нікіфар I пам. 11 студзеня 812, у манастыры [67]
Міхаіл I Рангавэ
грэч. Μιχαήλ Α' Ραγκαβής
лац.: Michael Rangabes Ignatios
Міхаіл Рангавэ Ігнацій 2 кастрычніка 811 — 11 ліпеня 813
адрокся і сышоў у манастыр пасля абвяшчэння імператарам Льва V Армяніна
Зяць Нікіфара I, зрынуў хворага Стаўракія пам. 11 студзеня 844 [67]
Леў V Армянін
арм.: Լեւոն Արծրունի
грэч. Λέων Ε' (ο Αρμένιος)
лац.: Leo V
Лявон Арцруні
як імператар — Леў
11 ліпеня 813 — 23 снежня 813
аднаасобна
23 снежня 813 — 25 снежня 820
зрабіў суправіцелем сына Канстанціна Сімбата,
забіты прыхільнікамі Міхаіла Амарыяніна падчас каляднай службы ў Саборы Св. Сафіі
Абвешчаны войскамі, дамогся адрачэння на сваю карысць Міхаіла I Рангавэ Канстанцін Сімбат 775 — 25 снежня 820, Канстанцінопаль [67]
Канстанцін Сімбат
грэч. Συμβάτιος
грэч. Κωνσταντίνος
Сімбат
як імператар — Канстанцін
23 снежня 813 — 25 снежня 820
забіты прыхільнікамі Міхаіла Амарыяніна падчас каляднай службы ў саборы Св. Сафіі
Сын і суправіцель Льва V Армяніна Леў V Армянін пам. 25 снежня 820, Канстанцінопаль [67]

Амарыйская (Фрыгійская) дынастыя[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Міхаіл II Траўл
грэч. Μιχαήλ Β' (ο Τραυλός)
Міхаіл 25 снежня 820821
аднаасобна
821 — 2 кастрычніка 829
зрабіў суправіцелем сына Феафіла
Арганізавала змову супраць Льва V Армяніна Феафіл пам. 2 кастрычніка 829 [67]
Феафіл
грэч. Θεόφιλος
Феафіл 821 — 2 кастрычніка 829
суправіцель бацькі Міхаіла II Траўла
2 кастрычніка 829840
аднаасобна
840 — 20 студзеня 842
зрабіў суправіцелем сына Міхаіла III
Сын і суправіцель Міхаіла II Траўла Міхаіл II Траўл,
Міхаіл III
813 — 20 студзеня 842 [67]
Міхаіл III
грэч. Μιχαήλ Γ' (ο Μέθυσος)
Міхаіл (П’яніца) 840 — 20 студзеня 842
суправіцель бацькі Феафіла
20 студзеня 842856
з рэгентам — маці Фядорай
856 — 26 мая 866
аднаасобна
26 мая 866 — 24 верасня 867
зрабіў суправіцелем Васіля Македаняніна, прыхільнікамі якога быў забіты
Сын і суправіцель Феафіла Феафіл,
рэгент — маці Феадора,
Васіль I Македанянін
19 студзеня 840 — 24 верасня 867, Канстанцінопаль [67]

Македонская дынастыя[правіць | правіць зыходнік]

Чырванаватым фонам у гэтым раздзеле вылучаны прадстаўнікі роду Лакапінаў, якія былі суправіцелямі Канстанціна VII Багранароднага з 920 па 945 гады і фактычна кіравалі дзяржавай. Завяршаюць гэты раздзел Міхаіл VI Стратыётык і Ісак I Камнін, якія да членаў дынастыі не адносяцца і з’яўляюцца пераходнымі фігурамі да дынастыі Дука.

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Васіль I Македанянін
грэч. Βασίλειος Α΄ (ο Μακεδών)
арм.: Բարսեղ Ա Մակեդոնացի
Васіль 26 мая 866 — 24 верасня 867
суправіцель Міхаіла III
24 верасня 867 — 29 жніўня 886
аднаасобна, пры гэтым:
6 студзеня 868 — 3 верасня 879
яго суправіцелем быў сын Канстанцін Македанянін
з 870 зрабіў суправіцелем 2-га сына Льва VI
з 879 зрабіў суправіцелем 3-га сына Аляксандра
Стаў суправіцелем Міхаіла III і арганізаваў яго забойства Міхаіл III,
Канстанцін Македанянін,
Леў VI,
Аляксандр
каля 811 — 29 жніўня 886, загінуў на паляванні [67]
Канстанцін Македанянін
грэч. Κωνσταντίνος Μακεδών
Канстанцін 6 студзеня 868 — 3 верасня 879
суправіцель Васіля I Македаняніна
акрамя таго, з 870 суправіцель брата Льва VI
Старэйшы сын і суправіцель Васіля I Македаняніна Васіль I Македанянін,
Леў VI
пам. 3 верасня 879 [67]
Леў VI
грэч. Λέων ΣΤ΄ Μακεδών (ο Σοφός)
Леў Мудры з 870 суправіцель бацькі Васіля I Македаняніна і брата Канстанціна Македаняніна
з 3 верасня 879 суправіцель бацькі Васіля I Македаняніна і з 879 брата Аляксандра
29 жніўня 886 — 15 мая 908
суправіцель брата Аляксандра
15 мая 908 — 11 мая 912
суправіцель брата Аляксандра і свайго сына Канстанціна VII Багранароднага
Сын (магчыма, няродны) і суправіцель Васіля I Македаняніна Васіль I Македанянін,
Канстанцін Македанянін,
Аляксандр,
Канстанцін VII Багранародны
19 верасня 866 — 11 мая 912, Канстанцінопаль [67]
Аляксандр
грэч. Αλέξανδρος Μακεδών
Аляксандр з 879 суправіцель бацькі Васіля I Македаняніна і брата Льва VI
з 29 жніўня 886 суправіцель брата Льва VI
15 мая 908 — 11 мая 912
суправіцель брата Льва VI і пляменніка Канстанціна VII Багранароднага
11 мая 912 — 6 чэрвеня 913
суправіцель пляменніка Канстанціна VII Багранароднага
Сын і суправіцель Васіля I Македаняніна Васіль I Македанянін,
Леў VI,
Канстанцін VII Багранародны
870, Канстанцінопаль — 6 чэрвеня 913, Канстанцінопаль [67]
Канстанцін VII Багранародны
грэч. Κωνσταντίνος Ζ' Μακεδών (ο Πορφυρογέννητος)
Канстанцін з 15 мая 908 суправіцель бацькі Льва VI і дзядзькі Аляксандра
11 мая 912 — 6 чэрвеня 913 суправіцель дзядзькі Аляксандра
з 6 чэрвеня 913 кіраваў з удзелам рэгентаў
з 17 мая 920 зрабіў суправіцелем цесця Рамана I Лакапіна,
а затым і яго сыноў:
з 20 мая 921 па 14 жніўня 931 Хрыстафора,
з 25 снежня 924 Стэфана,
з 25 снежня 924 Стэфана і Канстанціна Лакапіна,
а затым і сыноў Хрыстафора:
з 927 Рамана Лакапіна,
з 14 жніўня 931 Міхаіла Лакапіна,
але з 26 студзеня 945 спыніў сукіраванне 4-х апошніх
26 студзеня 945 — 9 лістапада 959
кіраваў адзінаўладна,
пры гэтым з 6 красавіка 945 зрабіў суправіцелем сына Рамана II
Сын і суправіцель Льва VI, пляменнік Аляксандра Леў VI,
Аляксандр,
Раман I Лакапін,
Хрыстафор,
Стэфан,
Канстанцін Лакапін,
Раман Лакапін,
Міхаіл Лакапін,
Раман II
9 верасня 905, Канстанцінопаль — 9 лістапада 959, Канстанцінопаль [67]
Раман I Лакапін
грэч. Ρωμανός Α΄ Λακαπήνος
арм.: Ռոմանոս Ա Լակապենոս
Раман Лакапін 17 снежня 920 — 16 снежня 944
суправіцель зяця Канстанціна VII Багранароднага,
затым дамогся прызначэння суправіцелямі сваіх 3-х дзяцей і 2-х унукаў (празваных Лакапінамі)
Цесць і суправіцель Канстанціна VII Багранароднага Канстанцін VII Багранародны,
Хрыстафор,
Стэфан,
Канстанцін,
Раман,
Міхаіл
каля 870, Лакапэ, Кападокія — 15 чэрвеня 948, Прынцавы астравы [67]
Хрыстафор
грэч. Χριστόφορος Λακαπηνός
Хрыстафор Лакапін 20 мая 921 — 14 жніўня 931
суправіцель Канстанціна VII Багранароднага і прадстаўнікоў роду Лакапінаў
Прадстаўнік роду Лакапінаў,
сын Рамана I Лакапіна
Канстанцін VII Багранародны,
Раман I Лакапін,
Стэфан,
Канстанцін Лакапін,
Раман Лакапін,
Міхаіл Лакапін
пам. 14 жніўня 931 [67]
Стэфан
грэч. Στέφανος Λακαπηνός
Стэфан Лакапін 25 снежня 924 — 26 студзеня 945
суправіцель Канстанціна VII Багранароднага і прадстаўнікоў роду Лакапінаў, пры гэтым
16 снежня 944 — 26 студзеня 945
з'яўляўся аўтакратарам
Прадстаўнік роду Лакапінаў,
сын Рамана I Лакапіна
Канстанцін VII Багранародны,
Раман I Лакапін,
Хрыстафор,
Канстанцін Лакапін,
Раман Лакапін,
Міхаіл Лакапін
пам. 18 красавіка 963 [67]
Канстанцін Лакапін
грэч. Κωνσταντίνος Λακαπηνός
Канстанцін Лакапін 25 снежня 924 — 26 студзеня 945
суправіцель Канстанціна VII Багранароднага і прадстаўнікоў роду Лакапінаў
Прадстаўнік роду Лакапінаў,
сын Рамана I Лакапіна
Канстанцін VII Багранародны,
Раман I Лакапін,
Хрыстафор,
Стэфан,
Раман Лакапін,
Міхаіл Лакапін
пам. 946 ці 948 [67]
Раман Лакапін
грэч. Ρωμανός Λακαπηνός
Раман Лакапін 927 — 26 студзеня 945
суправіцель Канстанціна VII Багранароднага і прадстаўнікоў роду Лакапінаў
Прадстаўнік роду Лакапінаў,
сын Хрыстафора
Канстанцін VII Багранародны,
Раман I Лакапін,
Хрыстафор,
Стэфан,
Канстанцін Лакапін,
Міхаіл Лакапін
[67]
Міхаіл Лакапін
грэч. Μιχαήλ Λακαπηνός
Міхаіл Лакапін 14 жніўня 931 — 26 студзеня 945
суправіцель Канстанціна VII Багранароднага і прадстаўнікоў роду Лакапінаў
Прадстаўнік роду Лакапінаў,
сын Хрыстафора
Канстанцін VII Багранародны,
Раман I Лакапін,
Хрыстафор,
Стэфан,
Канстанцін Лакапін,
Раман Лакапін
[67]
Раман II
грэч. Ρωμανός Β΄
Раман 6 красавіка 945 — 9 лістапада 959
суправіцель бацькі Канстанціна VII Багранароднага
9 лістапада 959 — 15 сакавіка 963
адзінаўладна
з 960 зрабіў суправіцелем сына Васіля II,
а з 962 і сына Канстанціна VIII
Сын Канстанціна VII Багранароднага і Алены Лакапін, дачкі Рамана I Лакапіна Канстанцін VII Багранародны,
Васіль II,
Канстанцін VIII
938 — 15 сакавіка 963 [67]
Васіль II
грэч. Βασίλειος B'
Васіль з 960 суправіцель бацькі Рамана II,
а з 962 і брата Канстанціна VIII
15 сакавіка — 2 ліпеня 963,
суправіцель брата Канстанціна VIII пры рэгенцтве маці Феафана
2 ліпеня 963 — 10 снежня 969
суправіцель брата Канстанціна VIII і айчыма Нікіфара II Фокі
10 снежня 969 — 10 студзеня 976
суправіцель брата Канстанціна VIII і ўзурпатара Іаана I Цымісхія
10 студзеня 976 — 15 снежня 1025
суправіцель брата Канстанціна VIII
Старэйшы сын Рамана II Раман II,
Канстанцін VIII,
рэгент Феафана,
Нікіфара II Фокі,
Іаан I Цымісхій,
Канстанцін VIII
958 — 15 снежня 1025 [68]
Канстанцін VIII
грэч. Κωνσταντίνος Η΄
Канстанцін з 962 суправіцель бацькі Рамана II і брата Васіля II
15 сакавіка — 2 ліпеня 963,
суправіцель брата Васіля II пры рэгенцтве маці Феафана
2 ліпеня 963 — 10 снежня 969
суправіцель брата Васіля II і айчыма Нікіфара II Фокі
10 снежня 969 — 10 студзеня 976
суправіцель брата Васіля II і ўзурпатара Іаана I Цымісхія
10 студзеня 976 — 15 снежня 1025
суправіцель брата Васіля II
15 снежня 1025 — 15 лістапада 1028
адзінаўладна
Малодшы сын Рамана II Раман II,
Васіль II,
рэгент Феафана,
Нікіфар II Фока,
Іаан I Цымісхій
960 — 15 лістапада 1028 [67]
Нікіфар II Фока
грэч. Νικηφόρος Β΄ Φωκᾶς
Нікіфар Фока 2 ліпеня 963 — 10 снежня 969
суправіцель пасербаў Васіля II і Канстанціна VIII,
забіты ў спальні Іаанам I Цымісхіем пры дапамозе жонкі Феафана
Абвешчаны войскамі, ажаніўся з удавой Рамана II Малодшага Феафанай, якая была рэгентам сваіх сыноў Васіля II і Канстанціна VIII Васіль II,
Канстанцін VIII
каля 912 — 10 снежня 969, Канстанцінопаль [67]
Іаан I Цымісхій
арм.: Գուրգեն
грэч. Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής
арм.: Հովհաննես Ա Չմշկիկ
Гурген
як імператар — Іаан Цымісхій
10 снежня 969 — 10 студзеня 976
суправіцель Васіля II і Канстанціна VIII,
магчыма, атручаны
Вайскавод, прыняў удзел у забойстве Нікіфара II Фокі Васіль II,
Канстанцін VIII
каля 925 — 10 студзеня 976, Канстанцінопаль [67]
Раман III Аргір
грэч. Ρωμανός Γ΄ Αργυρός
Раман Аргір 15 лістапада 1028 — 11 красавіка 1034
суправіцель жонкі Зоі, а таксама, да 1030 яе сястры Феадоры,
задушаны прыхільнікамі Міхаіла, фаварыта Зоі
Зяць Канстанціна VIII Зоя,
Феадора
968 — 11 красавіка 1034 [67]
Зоя
грэч. Ζωή
Зоя 15 лістапада 1028 — 11 красавіка 1034
суправіцель мужа Рамана III Аргіра, а таксама, да 1030 сёстры Феадоры
11 красавіка 1034 — 10 снежня 1041
суправіцель мужа Міхаіла IV Пафлагонскага
10 снежня 1041 — 20 красавіка 1042
суправіцель пасерба Міхаіла V Калафата
20 красавіка — 11 чэрвеня 1042
суправіцель сястры Феадоры
11 чэрвеня 1042 — чэрвень 1050
суправіцель мужа Канстанціна IX Манамаха і сястры Феадоры
Дачка Канстанціна VIII Раман III Аргір,
Феадора,
Міхаіл IV Пафлагонскі,
Міхаіл V Калафат,
Канстанцін IX Манамах
978 — чэрвень 1050 [69]
Феадора
грэч. Θεοδώρα
Феадора 15 лістапада 1028 — 11 красавіка 1030
суправіцель сястры Зоі і яе мужа Рамана III Аргіра
20 красавіка — 11 чэрвеня 1042
суправіцель сястры Зоі
11 чэрвеня 1042 — чэрвень 1050
суправіцель сястры Зоі і яе мужа Канстанціна IX Манамаха
чэрвень 1050 — 11 студзеня 1055
суправіцель Канстанціна IX Манамаха, удаўца яе сястры Зоі
11 студзеня 1055 — 31 жніўня 1056
адзінаўладна
Дачка Канстанціна VIII Раман III Аргір,
Зоя,
Міхаіл IV Пафлагонскі,
Міхаіл V Калафат,
Канстанцін IX Манамах
984 — 31 жніўня 1056, Канстанцінопаль [70]
Міхаіл IV Пафлагонскі
грэч. Μιχαήλ Δ΄ (ο Παφλαγών)
Міхаіл 11 красавіка 1034 — 10 снежня 1041
суправіцель жонкі Зоі,
падчас хваробы прыняў пострыг
Муж Зоі Зоя 1010, Пафлагонія — 10 снежня 1041, Канстанцінопаль [67]
Міхаіл V Калафат
грэч. Μιχαήλ Ε΄ (ο Καλαφάτης)
Міхаіл 10 снежня 1041 — 21 красавіка 1042
суправіцель мачахі Зоі,
выдаліў яе ў манастыр,
але зрынуты яе прыхільнікамі
Пляменнік Міхаіла IV Пафлагонскага, пасля яго смерці ўсыноўлены ўдавой Зояй Зоя 1015, Пафлагонія — 24 жніўня 1042, Канстанцінопаль, Студыйскі манастыр [67]
Канстанцін IX Манамах
грэч. Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος
Канстанцін Манамах 11 чэрвеня 1042 — чэрвень 1050
суправіцель жонкі Зоі і яе сястры Феадоры
чэрвень 1050 — 11 студзеня 1055
суправіцель Феадоры, сястры памерлай жонкі Зоі
Муж Зоі Зоя,
Феадоры
каля 1000 — 11 студзеня 1055, Канстанцінопаль [67]
Міхаіл VI Стратыётык
грэч. Μιχαήλ ΣΤ' (ο Στρατιωτικός)
Міхаіл 31 жніўня 1056 — 31 жніўня 1057
адхілены Ісакам I Камнінам
Быў абраны ў пераемнікі Феадоры, якая была пры смерці, і ўхвалены ёю пам. 1059 [67]
Ісак I Камнін
грэч. Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός
Ісак Камнін 1 верасня 1057 — 22 лістапада 1059
захварэў і прызначыў пераемнікам Канстанціна X Дука
Абвешчаны войскамі каля 1005 — 31 мая 1061, Канстанцінопаль, Студыйскі манастыр [67]

Дынастыя Дукаў[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Канстанцін X Дука
грэч. Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας
Канстанцін Дука 24 лістапада 1059 — 22 мая 1067
з 1059 зрабіў суправіцелямі сыноў Міхаіла VII Дуку і Канстанціна Дуку
Дамогся адрачэння на сваю карысць Ісака I Камніна Міхаіл VII Дука,
Канстанцін Дука
каля 1006 — 22 мая 1067 [67]
Міхаіл VII Дука
грэч. Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας
Міхаіл Дука суправіцель:
1059 — 22 мая 1067
бацькі Канстанціна X Дукі і брата Канстанціна Дукі
22 мая — 31 снежня 1067
брата Канстанціна Дукі пры рэгенцтве маці Еўдакіі Макрэмбалітысы
31 снежня 10671072
Рамана IV Дыягена і брата Канстанціна Дукі,
з 1068 таксама брата Андроніка Дукі
1072 — 14 кастрычніка 1077
братоў Канстанціна Дукі і Андроніка Дукі
14 кастрычніка 1077 — 7 студзеня 1078
брата Канстанціна Дукі,
адрокся, затым быў пасвечаны ў эфескія мітрапаліты
Старэйшы сын і суправіцель Канстанціна X Дукі Канстанцін X Дука,
Канстанцін Дука,
Раман IV Дыяген,
Андронік Дука
1050 — каля 1090 [67]
Канстанцін Дука
грэч. Κωνστάντιος Δούκας
Канстанцін Дука суправіцель:
1059 — 22 мая 1067
бацькі Канстанціна X Дукі і брата Міхаіла VII Дукі
22 мая — 31 снежня 1067
брата Міхаіла VII Дукі пры рэгенцтве маці Еўдакіі Макрэмбалітысы
31 снежня 10671072
Рамана IV Дыягена і брата Міхаіла VII Дукі,
з 1068 таксама брата Андроніка Дукі
1072 — 14 кастрычніка 1077
братоў Міхаіла VII Дукі і Андроніка Дукі
14 кастрычніка 1077 — 7 студзеня 1078
брата Міхаіла VII Дукі
Трэці сын і суправіцель Канстанціна X Дукі Канстанцін X Дука,
Міхаіл VII Дука,
Раман IV Дыяген,
Андронік Дука
1060 — 1082 [67]
Раман IV Дыяген
грэч. Ρωμανός Δ΄ Διογένης
Раман Дука суправіцель:
31 снежня 10671072
Міхаіла VII Дукі і Канстанціна Дукі
з 1068 і іх брата Андроніка Дуку,
які прымусіў яго адрачыся, а затым забіў
Другі муж Еўдакіі Макрэмбалітысы, удавы Канстанціна X Дукі Міхаіл VII Дука,
Канстанцін Дука,
Андронік Дука
1030 — 1072 [67]
Андронік Дука
грэч. Ανδρόνικος Δούκας
Андронік Дука суправіцель:
1068 — 1069
Рамана IV Дыягена і брата Міхаіла VII Дукі
1072 — 14 кастрычніка 1077
братоў Міхаіла VII Дукі і Канстанціна Дукі
Сын Канстанціна X Дукі, абраны ў суправіцелі Раманам IV Дыягенам Раман IV Дыяген,
Міхаіл VII Дука,
Канстанцін Дука
каля 1057 — 14 кастрычніка 1077 [67]
Нікіфар III Ватаніят
грэч. Νικηφόρος Γ' Βοτανειάτης
Нікіфар Ватаніят 7 студзеня 1078 — 4 красавіка 1081
звергнуты Аляксеем I Камнінам
Абвешчаны войскамі, зрынуў Міхаіла VII Дуку, ажаніўся з яго ўдавой Марыі Аланскай 1002 — 10 снежня 1081 [67]

Дынастыя Камнінаў[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Аляксей I Камнін
грэч. Ἀλέξιος Α' Κομνηνός
Аляксей Камнін 4 красавіка 1081 — 15 жніўня 1118
з 1092 зрабіў суправіцелем сына Іаана II Камніна
Адхіліў Нікіфара III Ватаніята Іаан II Камнін 1056 — 15 жніўня 1118, Канстанцінопаль [67]
Іаан II Камнін
грэч. Ίωάννης Β΄ Κομνηνός (o Καλός)
Іаан Камнін (Прыгожы) 1092 — 15 жніўня 1118
суправіцель бацькі Аляксея I Камніна
15 жніўня 11181122
аднаасобна
1122 — лета 1142
зрабіў суправіцелем старэйшага сына Аляксея Камніна
1142 — 5 красавіка 1143
зрабіў суправіцелем малодшага сына Мануіла I Камніна,
загінуў на паляванні
Сын і суправіцель Аляксея I Камніна Аляксей I Камнін,
Аляксей Камнін,
Мануіл I Камнін
13 верасня 1087, Канстанцінопаль — 8 красавіка 1143, Кілікія [71]
Аляксей Камнін
грэч. Ἀλέξιος Κομνηνός
Аляксей Камнін 1122 — лета 1142
суправіцель бацькі Іаана II Камніна,
памёр ад хваробы
Старэйшы сын і суправіцель Іаана II Камніна Іаан II Камнін люты 1106 — лета 1142, Анталія [67]
Мануіл I Камнін
грэч. Μανουήλ Α' Κομνηνός (ο Μέγας)
Мануіл Камнін (Вялікі) 1142 — 5 красавіка 1143
суправіцель бацькі Іаана II Камніна,
5 красавіка 1143 — 24 верасня 1180
аднаасобна
Малодшы сын і суправіцель Іаана II Камніна Іаан II Камнін 28 лістапада 1118, Канстанцінопаль — 24 верасня 1180, Канстанцінопаль [72]
Аляксей II Камнін
грэч. Αλέξιος Β’ Κομνηνός
Аляксей Камнін 24 верасня 1180 — кастрычнік 1183
задушаны цецівой лука па загадзе стрыечнага дзядзькі Андроніка I Камніна
Сын Мануіла I Камніна 14 верасня 1169, Канстанцінопаль — кастрычнік 1183, Канстанцінопаль [73]
Андронік I Камнін
грэч. Ανδρόνικος Α’ Κομνηνός
Андронік Камнін кастрычнік 1183 — 12 верасня 1185
разадраны натоўпам падчас перавароту Ісака II Ангела
Кузен Мануіла I Камніна, у 1182 адхіліў яго сына Аляксея II Камніна, а пасля яго забойства ажаніўся з яго ўдавой 1118 — 12 верасня 1185, Канстанцінопаль [74]

Дынастыя Ангелаў[правіць | правіць зыходнік]

Завяршальны даны раздзел Аляксей V Дука да дынастыі Ангелаў не адносіцца, але, прыняўшы ўладу пасля яе падзення, стаў пераходнай фігурай перад захопам крыжакамі Канстанцінопаля і часовага распаду Візантыйскай імперыі.

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Ісак II Ангел
грэч. Ισαάκιος Β’ Άγγελος
Ісак Ангел 12 верасня 11851195
зрынуты старэйшым братам Аляксеем III Ангелам і аслеплены
1203 — 28 студзеня 1204
вернуты на прастол разам з сынам Аляксеем IV Ангелам (зрынуў старэйшага брата Аляксея III Ангела),
ізноў зрынуты Аляксеем V Дукай
Адхіліў і арганізаваў забойства Андроніка I Камніна, ажаніўся з яго ўдавой Аляксей IV Ангел верасень 1156 — 28 студзеня 1204 [67]
Аляксей III Ангел
грэч. Αλέξιος Γ' Άγγελος
Аляксей Ангел 1195 — 1203
зрынуты малодшым братам Ісакам II Ангелам, які вярнуўся на прастол
Старэйшы брат Ісака II Ангела, адхіліў яго ад улады 1153 — 1211 [67]
Аляксей IV Ангел
грэч. Αλέξιος Δ' Άγγελος
Аляксей Ангел 1203 — 28 студзеня 1204
суправіцель бацькі Ісака II Ангела,
разам з ім зрынуты Аляксеем V Дукай і пасля задушаны па яго загадзе
Сын і суправіцель бацькі Ісака II Ангела Ісак II Ангел 1183 — 8 лютага 1204 [67]
Аляксей V Дука
грэч. Ἀλέξιος Δούκας
Аляксей Дука 5 лютага — 12 красавіка 1204
зрынуты і пакараны смерцю крыжакамі
Зрынуў Ісака II Ангела і яго сына Аляксея IV Ангела Аляксей IV Ангел пам. у снежні 1205 [67]

Асколкі імперыі[правіць | правіць зыходнік]

Асколкі Візантыйскай імперыі, якія ўзніклі пасля Чацвёртага крыжовага паходу

Нікейская імперыя[правіць | правіць зыходнік]

«Нікейская імперыя» (грэч. Βασίλειον τῆς Νίκαιας) — дзяржава са сталіцай у Нікеі, якая ўтварылася на тэрыторыі Азіі пасля захопу Канстанцінопаля крыжакамі ў 1204 годзе і праіснавала да 1261 года. Нікейская імперыя была найбуйнейшым з падобных утварэнняў, яе імператары працягвалі лічыць сябе сапраўднымі кіраўнікамі Візантыі.

Дынастыя Ласкарысаў[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Канстанцін XI Ласкарыс
грэч. Κωνσταντίνος Λάσκαρης
Канстанцін Ласкарыс 13 красавіка 1204 — 19 сакавіка 1205
Пасля ўзяцця крыжакамі Канстанцінопаля разам з братам Феадорам Ласкарысам бяжыць у Нікею,
загінуў у баі з Балдуінам I, 1-м імператарам Лацінскай імперыі
Абвешчаны ў Агія-Сафія пасля ўцёкаў Аляксея V Дукі 1170 — 19 сакавіка 1205 [67]
Феадор I Ласкарыс
грэч. Θεόδωρος Α' Λάσκαρις
Феадор Ласкарыс 19 сакавіка 1205 — лістапад 1221
з 1208 да 1212 зрабіў суправіцелем сына Мікалая Ласкарыса
Брат Канстанціна Ласкарыса Мікалай Ласкарыс каля 1174, Канстанцінопаль — лістапад 1221, Нікея [67]
Мікалай Ласкарыс
грэч. Νικόλαος Λάσκαρης
Мікалай Ласкарыс 1208 — 1212
суправіцель бацькі Феадора I Ласкарыса
Сын Феадора I Ласкарыса Феадор I Ласкарыс пам. 1212 [67]

Дынастыя Ватаца[правіць | правіць зыходнік]

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Іаан III Дука Ватац
грэч. Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης
Іаан Дука Ватац 15 снежня 1221 — 3 лістапада 1254 Зяць Феадора I Ласкарыса 1192, Дыдымотыка — 3 лістапада 1254 [67]
Феадор II Дука Ласкарыс
грэч. ΙΘεόδωρος Β' Δούκας Λάσκαρης
Феадор Дука Ласкарыс 3 лістапада 1254 — 16 жніўня 1258
з 1254 зрабіў суправіцелем сына Іаана IV Дуку Ласкарыса
Сын Іаан III Дукі Ватаца Іаан IV Дука Ласкарыс 1221, Нікея — 18 жніўня 1258, Магнісія [67]
Іаан IV Дука Ласкарыс
грэч. Ιωάννης Δ' Δούκας Λάσκαρης
Іаан Дука Ласкарыс 1254 — 18 жніўня 1258
суправіцель бацькі Феадора II Дукі Ласкарыса
3 лістапада 1254 — 25 снежня 1261
пры рэгенцтве
(а з
1259 пры сукіраванні) Міхаіла Палеалога,
які яго зрынуў і асляпіў
Сын і суправіцель Феадор II Дукі Ласкарыса Феадор II Дука Ласкарыс,
рэгент Міхаіл Палеалог
25 снежня 1250, Дыдымотыка — каля 1305 [67]

Апошнім імператарам Нікейскай імперыі з 1259 года быў Міхаіл VIII Палеалог. Паколькі 15 жніўня 1261, узяўшы Канстанцінопаль, ён быў другі раз каранаваны як імператар Візантыі, чым рэстаўраваў адзіную дзяржаву, то звесткі пра яго прыведзены ў раздзеле Імперыя пасля 1261 года.

Лацінская імперыя[правіць | правіць зыходнік]

«Лацінская імперыя» (грэч.Ρωμανία, лац.: Imperium Romaniae) — дзяржава, якая ўтварылася пасля чацвёртага крыжовага паходу са сталіцай у Канстанцінопалі і кіравалася франкамі. Існавала ў перыяд з 1204 па 1261 год, ліквідавана пры рэстаўрацыі Візантыйскай імперыі.
Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Бадуэн I Фландрскі[75]
фр.: Baudouin VI de Hainaut
фр.: Baudouin IX de Flandre
фр.: Baudouin I de Flandre
граф Эно — Бадуэн VI дэ Эно,
граф Фландрыі — Бадуэн IX Фландрскі,
імператар — Бадуэн I Фландрскі
16 мая 1204 — канец 1205
трапіў у палон 14 красавіка 1205 балгарамі і памёр у зняволенні
Абвешчаны імператарам утворанай Лацінскай імперыі 1171 — 1205, Тырнава [76]
Анры I Фландрскі[77]
фр.: Henri de Hainaut
фр.: Henri I de Flandre
Анры дэ Эно,
як імператар — Анры I Фландрскі
20 жніўня 12061216
верагодна, атручаны
Брат Бадуэна I Фландрскага каля 11741216 [76]
П'ер дэ Куртэнэ
фр.: Pierre de Courtenay
П'ер дэ Куртэнэ 1216 — 1217
узяты ў палон у вайне з Эпірскім дэспататам
Муж сястры Бадуэна I Фландрскага і Анры I Фландрскага каля 11801219 [76]
Іаланда дэ Куртэнэ
фр.: Yolande de Hainaut
фр.: Yolande de Courtenay
Іаланда дэ Эно
пасля шлюбу ў 1093 — Іаланда дэ Куртэнэ
1217 — 1219 Жонка П'ера дэ Куртэнэ, а таксама сястра Бадуэна I Фландрскага і Анры I Фландрскага,
кіравала за мужа, які знік у палоне
каля 11751219, Канстанцінопаль [76]
Рабер дэ Куртэнэ[78]
фр.: Robert de Courtenay
Рабер дэ Куртэнэ 1219 — 1228
(каранаваны 25 сакавіка 1221,
да гэтага фактычным кіраўніком быў рыцар Конан дэ Безан)
,
бег са сталіцы, ратуючыся ад падданых
Сын П'ера дэ Куртэнэ і Іаланды дэ Куртэнэ, пасля абрання дабіраўся з Францыі 2 года 1201 — 1228, Марэя [76]
Бадуэн II дэ Куртэнэ[75]
фр.: Baudouin II de Courtenay
Бадуэн дэ Куртэнэ 1228 — 1261
(каранаваны ў 1231,
да 22 сакавіка 1237 з імператарам-рэгентам Жанам дэ Брыенам
,
пасля ўзяцця Міхаілам VIII Палеалогам Канстанцінопаля бег у Італію, дзе заставаўся намінальным імператарам
Сын П'ера дэ Куртэнэ і Іаланды дэ Куртэнэ, малодшы брат Рабера дэ Куртэнэ Жан дэ Брыен 1217, Канстанцінопаль — кастрычнік 1273, Неапаль [76]
Жан дэ Брыен
фр.: Jean de Brienne
Жан дэ Брыен 1228 — 1237
імператар-рэгент Бадуэна II дэ Куртэнэ
Імператар-рэгент Бадуэна II дэ Куртэнэ Бадуэн II дэ Куртэнэ 1170 — 22 сакавіка 1237 [76]

Трапезундская імперыя (да 1282 года)[правіць | правіць зыходнік]

«Трапезундская імперыя» (грэч.Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας) — грэчаская дзяржава са сталіцай у Трапезундзе, якая ўтварылася ў 1204 годзе на анаталійскім узбярэжжы Чорнага мора ў выніку адасаблення ўсходніх візантыйскіх правінцый пасля захопу Канстанцінопаля крыжакамі. Дынастыя Вялікіх Камнінаў, якая зацвердзілася ў ёй, кіравала імперыяй на працягу дзвюх з паловай стагоддзяў. Толькі Іаан II Вялікі Камнін, ажаніўшыся з дачкой візантыйскага імператара Міхаіла VIII Палеалога, адмовіўся ад прэтэнзій на канстанцінопальскі прастол і склаў з сябе ў 1282 годзе тытул «імператара рамееў». З тых часоў кіраўнікі імперыі да яе знікнення ў 1461[79] годзе насілі тытул «імператара Усходу, Іверыі і Ператыі».
Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Аляксей I Вялікі Камнін
грэч. Αλέξιος Α΄ Μέγας Κομνηνός
Аляксей Мега Камнін красавік 1204 — 1 лютага 1222 Заснавальнік дынастыі Вялікіх Камнінаў 1181, Канстанцінопаль — 1 лютага 1222, Трапезунд [80]
Андронік I Гід
грэч. Ανδρόνικος Α΄ Γίδος
Андронік Гід 1 лютага 12221235 Зяць Аляксея I Вялікага Камніна пам. 1235, Трапезунд [80]
Іаан I Аксух Вялікі Камнін
грэч. Ιωάννης Α΄ Αξούχος Μέγας Κομνηνός
Іаан Аксух Мега Камнін 1235 — 1238 Першы сын Аляксея I Вялікага Камніна пам. 1238, Трапезунд [80]
Мануіл I Вялікі Камнін
грэч. Μανουήλ Α΄ Μέγας Κομνηνός
Мануіл Мега Камнін 1238 — сакавік 1263 Другі сын Аляксея I Вялікага Камніна 1218, Трапезунд — сакавік 1263, Трапезунд [80]
Андронік II Вялікі Камнін
грэч. Ανδρόνικος Β΄ Μέγας Κομνηνός
Андронік Мега Камнін сакавік 12631266 Першы сын Мануіла I Вялікага Камніна 1236, Трапезунд — 1266, Трапезунд [80]
Георгій Вялікі Камнін
грэч. Γεώργιος Μέγας Κομνηνός
Георгій Мега Камнін 1266 — 1280
пазбаўлены ўлады і зняволены манголамі
Другі сын Мануіла I Вялікага Камніна 1255, Трапезунд — пасля 1284 [80]
Іаан II Вялікі Камнін
грэч. Ιωάννης Β΄ Μέγας Κομνηνός
Іаан Мега Камнін 1280 — 1284
у 1283 адмовіўся ад тытула імператара рамеяў,
пазбаўлены ўлады царом Імерэтыі Давітам VI Нарынам на карысць яго жонкі Феадоры Вялікага Камніны (якая была сястрой Іаана II Вялікага Камніна)
1285 — 16 жніўня 1297
вярнуў трон, зрынуўшы сястру
Трэці сын Мануіла I Вялікага Камніна,
узыйшоў на прастол пасля пазбаўлення манголамі ўлады брата Георгія Вялікага Камніна
1262 ці 1263, Трапезунд — 16 жніўня 1297, крэпасць Лімінія, Трапезундская імперыя [80]

Эпірскае царства (да 1318 года)[правіць | правіць зыходнік]

«Эпірскае царства» (грэч. Δεσποτάτο της Ηπείρου) — сярэднявечная грэчаская дзяржава, якая ўтварылася на землях былой Візантыйскай імперыі. З’яўлялася асколкам Візантыйскай імперыі, нароўні з Нікейскай і Трапезундскай імперыямі.

Па-сапараўднаму грэчаскай дзяржава была ў 12051318 гадах, калі кіравала візантыйская дынастыя Дука, якая канкуравала з іншай грэчаскай дзяржавай — Нікейскай імперыяй за права аднавіць Візантыю і заняць яе сталіцу — горад Канстанцінопаль.

Пасля 1318 года ўлада ў Эпіры пераходзіць у рукі італьянскай дынастыі Арсіні, затым да сербаў, французаў, італьянцаў, а да 1479 годзе практычна на ўсёй тэрыторыі Эпіра (за выключэннем некалькіх прыбярэжных венецыянскіх гарадоў) усталёўваецца ўлада Асманскай імперыі.

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Міхаіл I Камнін Дука
грэч. Μιχαήλ Κομνηνός Δούκας
Міхаіл Камнін Дука 1205 — 1215 Заснавальнік Эпірскага царства пам. 1215 [80]
Феадор Камнін Дука
грэч. Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας
Феадор Камнін Дука 12161230 Брат Міхаіла I Камніна Дукі пам. 1253 [80]
Міхаіл II Камнін Дука
грэч. Μιχαήλ Β΄ Κομνηνός Δούκας
Міхаіл Камнін Дука 1230 — 1271 Cын Міхаіла I Камніна Дукі пам. каля1266 [80]
Нікіфар I Камнін Дука
грэч. Νικηφόρος Α΄ Κομνηνός Δούκας
Нікіфар Камнін Дука 1271 — 1297 Cын Міхаіла II Камніна Дукі каля 12401297 [80]
Тамаш I Камнін Дука
грэч. Θωμάς Α΄ Κομνηνός Δούκας
Тамаш Камнін Дука 12971318
У 1318 уладу ў Эпіры захапіў італьянскі род Арсіні.
Сын Нікіфара I Камніна Дукі 1285 — 1318 [80]

Імперыя пасля 1261 года[правіць | правіць зыходнік]

Дынастыі Палеалогаў і Кантакузінаў[правіць | правіць зыходнік]

Візантыйская імперыя і суседнія дзяржавы ў часы кіравання Міхаіла VIII Палеалога

Прадстаўнікі дынастыі Кантакузінаў вылучаны ў табліцы чырванаватым фонам.


Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады кіравання Прыход да ўлады Суправіцелі Гады жыцця Інш.
Міхаіл VIII Палеалог
грэч. Μιχαήλ Δούκας Άγγελος Κομνηνός Παλαιολόγος
грэч. Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος
Міхаіл Дука Ангел Камнін Палеалог
як імператар — Міхаіл VIII Палеалог
1 студзеня 1259 — 25 снежня 1261
суправіцель імператара Нікейскай імперыі Іаана IV Дукі Ласкарыса
(15 жніўня 1261 другі раз каранаваўся ў Канстанцінопалі)

25 снежня 1261 — 11 снежня 1282
імператар адноўленай Візантыйскай імперыі,
з 1261 зрабіў суправіцелем сына Андроніка II Палеалога,
а з 1281 і ўнука Міхаіла IX Палеалога
Заняў Канстанцінопаль, адхіліў і асляпіў Іаана IV Дуку Ласкарыса Іаан IV Дука Ласкарыс,
Андронік II Палеалог,
Міхаіл IX Палеалог
1224 ці 1225 — 11 снежня 1282, Фракія [67]
Андронік II Палеалог
грэч. Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος (ο Γέρος)
Андронік Палеалог (Старэйшы) 1261 — 11 снежня 1282
суправіцель бацькі Міхаіла VIII Палеалога, а з 1281 і сына Міхаіла IX Палеалога
1272 быў каранаваны)
11 снежня 1282 — 12 кастрычніка 1320
суправіцель сына Міхаіла IX Палеалога
12 кастрычніка 1320 — май 1328
аднаасобна,
але з
1325 зрабіў суправіцелем унука Андроніка III Палеалога;
адрокся ў яго карысць і сышоў у манастыр
Сын і суправіцель Міхаіла VIII Палеалога Міхаіл VIII Палеалог,
Міхаіл IX Палеалог,
Андронік III Палеалог
25 сакавіка 1259, Нікея — 13 лютага 1332, Канстанцінопаль [67]
Міхаіл IX Палеалог
грэч. Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος
Міхаіл Палеалог з 1281 суправіцель дзеда Міхаіла IX Палеалога і бацькі Андроніка II Палеалога
11 снежня 1282 — 12 кастрычніка 1320
суправіцель бацькі Андроніка II Палеалога
1294 быў каранаваны)
Суправіцель дзеда Міхаіла VIII Палеалога і бацькі Андроніка II Палеалога Міхаіл IX Палеалог,
Андронік II Палеалог
17 красавіка 1277 — 12 кастрычніка 1320, Фесалоніка [67]
Андронік III Палеалог
грэч. Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος (ο Νέος)
Андронік Палеалог (Малодшы) з 1325 суправіцель дзеда Андроніка II Палеалога
май 1328 — 15 чэрвеня 1341
аднаасобна
Унук і суправіцель Андроніка II Палеалога Андронік II Палеалог 25 сакавіка 1297, Канстанцінопаль — 15 чэрвеня 1341, Канстанцінопаль [67]
Іаан V Палеалог
грэч. Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος
Іаан Палеалог 15 чэрвеня — 26 кастрычніка 1341
аднаасобна, пад апекай
26 кастрычніка 1341 — 2 лютага 1347
грамадзянская вайна з Іаанам VI Кантакузінам
2 лютага 1347 — 10 снежня 1354
суправіцель Іаана VI Кантакузіна,
а з красавіка 1353 і яго сына Матфея Кантакузіна,
з пачатку 1350-х стаў суправіцелем сына Андроніка IV Палеалога
10 снежня 1354 — снежань 1357
суправіцель Матфея Кантакузіна і сына Андроніка IV Палеалога
снежань 13571376
суправіцель сына Андроніка IV Палеалога,
з 1373 зрабіў суправіцелем і другога сына Мануіла II Палеалога,
1376 — 1379
адхілены сынам Андронікам IV Палеалогам і пасаджаны ў турму,
пры гэтым з 1377 суправіцелем быў абвешчаны і ўнук Іаан VIII Палеалог
1379 — 28 чэрвеня 1385
суправіцель сыноў Андроніка IV Палеалога і Мануіла II Палеалога і ўнука Іаана VIII Палеалога
28 чэрвеня 1385 — 14 красавіка 1390
суправіцель сына Мануіла II Палеалога і ўнука Іаана VIII Палеалога,
на некалькі месяцаў адхілены ўнукам Іаанам VIII Палеалогам
1390 — 16 лютага 1391
суправіцель сына Мануіла II Палеалога і ўнука Іаана VIII Палеалога
Сын Андроніка III Палеалога Іаан V Палеалог,
Матфей Кантакузін,
Андронік IV Палеалог
18 чэрвеня 1332, Дыдымотыка — 16 лютага 1391, Канстанцінопаль [67]
Іаан VI Кантакузін
грэч. Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός
Іаан Кантакузін 26 кастрычніка 1341 — 2 лютага 1347
грамадзянская вайна з Іаанам V Палеалогам
2 лютага 1347 — 10 снежня 1354
суправіцель Іаана V Палеалога,
а з пачатку 1350-х і яго сына Андроніка IV Палеалога
з красавіка 1353 зрабіў суправіцелем сына Матфея Кантакузіна,
пасля адрачэння сышоў у манастыр
Прыйшоў у выніку грамадзянскай вайны з Іаанам V Палеалогам Іаан V Палеалог,
Матфей Кантакузін,
Андронік IV Палеалог
каля 1293, Канстанцінопаль — 15 чэрвеня 1383, Містра [67]
Андронік IV Палеалог
грэч. Ανδρόνικος Δ' Παλαιολόγος
Андронік Палеалог з пачатку 1350-х суправіцель бацькі Іаана V Палеалога, а таксама Іаана VI Кантакузіна і яго сына Матфея Кантакузіна,
а з 1373 і суправіцель брата Мануіла II Палеалога,
1376 — 1379
адхіліў і пасадзіў у турму бацькі Іаана V Палеалога,
пры гэтым з 1377 зрабіў суправіцелем сына Іаана VIII Палеалога
1379 — 28 чэрвеня 1385
адхілены бацькам, але заставаўся яго суправіцелем
Сын і суправіцель Іаана V Палеалога Іаан V Палеалог,
Іаан VI Кантакузін,
Матфей Кантакузін,
Мануіл II Палеалог,
Іаан VIII Палеалог
каля 1293, Канстанцінопаль — 28 чэрвеня 1385, Містра [67]
Матфей Кантакузін
грэч. Ματθαίος Ασάνης Καντακουζηνός
Матфей Азан Кантакузін красавік 1353 — снежань 1357
суправіцель бацькі Іаана VI Кантакузіна, Іаана V Палеалога і яго сына Андроніка IV Палеалога
Сын і суправіцель Іаана VI Кантакузіна Іаан V Палеалог,
Іаан VI Кантакузін,
Андронік IV Палеалог
каля 13251383, Марэя [67]
Мануіл II Палеалог
грэч. Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος
Мануіл Палеалог 1373 — 16 лютага 1391
суправіцель бацькі Іаана V Палеалога і (да 28 чэрвеня 1385) брата Андроніка IV Палеалога,
а з 1377 і пляменніка Іаана VII Палеалога
16 лютага 1391 — 22 верасня 1408
суправіцель пляменніка Іаана VII Палеалога,
а ў 14031407 і яго сына Андроніка V Палеалога
22 верасня 1408 — 21 ліпеня 1425
адзінаўладна, але з 1421 зрабіў суправіцелем сына Іаана VIII Палеалога
Сын і суправіцель Іаана V Палеалога Іаан V Палеалог,
Андронік IV Палеалог,
Іаан VII Палеалог,
Андронік V Палеалог,
Іаан VIII Палеалог
каля 1293, Канстанцінопаль — 21 ліпеня 1425, Містра [67]
Іаан VII Палеалог
грэч. Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος
Іаан Палеалог 1377 — 14 красавіка 1390
суправіцель дзеда Іаана V Палеалога, бацькі Андроніка IV Палеалога (да 28 чэрвеня 1385) і дзядзькі Мануіла II Палеалога
з 14 красавіка 1390 на некалькі месяцаў
адхіліў іншых асоб ад улады
1390 — 22 верасня 1408
суправіцель дзеда Іаана V Палеалога (да 16 лютага 1391) і дзядзькі Мануіла II Палеалога,
а ў 14031407 і сына Андроніка V Палеалога
Сын і суправіцель Андроніка IV Палеалога Іаан V Палеалог,
Андронік IV Палеалог,
Мануіл II Палеалог,
Андронік V Палеалог
каля 1370 — 22 верасня 1408 [67]
Андронік V Палеалог
грэч. Ανδρόνικος Ε 'Παλαιολόγος
Андронік Палеалог 1403 — 1407
суправіцель бацькі Іаана VII Палеалога і стрыечнага дзеда Мануіла II Палеалога
Сын і суправіцель Іаана VII Палеалога Мануіл II Палеалог,
Іаан VII Палеалог
1400 — 1407 [67]
Іаан VIII Палеалог
грэч. Ανδρόνικος Ε 'Παλαιολόγος
Іаан Палеалог з 1421 суправіцель бацькі Мануіла II Палеалога
21 ліпеня 1425 — 31 кастрычніка 1448
аднаасобна
Сын і суправіцель Мануіла II Палеалога Мануіл II Палеалог 1392 — 31 кастрычніка 1448 [67]
Канстанцін XI Драгаш
грэч. Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος Δραγάσης
Канстанцін Палеалог Драгаш 6 студзеня 1449 — 29 мая 1453
загінуў пры абароне Канстанцінопаля
Сын Мануіла II Палеалога, малодшы брат Іаана VIII Палеалога 8 лютага 1405 — 29 мая 1453, Канстанцінопаль [67]

Тытулярныя імператары (Палеалогі) (дэспаты Марэі)[правіць | правіць зыходнік]

Пасля падзення Канстанцінопаля яшчэ некалькі прадстаўнікоў дынастыі Палеалогаў насілі тытул імператараў, хоць, валодалі толькі Марэяй, і фактычна імі ўжо не з’яўляліся.

Імя Імя на беларускай мове Партрэт Гады намінальнага «кіравання» Прыход да «ўлады» Суправіцелі Пра жыццё Інш.
Дзімітрый Палеалог
грэч. Δημήτριος Παλαιολόγος
Дзмітрый Палеалог 1453 — 1460 Сын Мануіла II Палеалога, брат Іаана VIII Палеалога і Канстанціна XI Палеалога каля1407 — 1470 [81]
Тамаш Палеалог
грэч. Θωμάς Παλαιολόγος
Тамаш Палеалог 1453 — 12 мая 1465 Сын Мануіла II Палеалога, брат Іаана VIII Палеалога і Канстанціна XI Палеалога каля1409 — 12 мая 1465 [81]
Андрэй Палеалог
грэч. Ανδρέας Παλαιολόγος
Андрэй Палеалог 12 мая 14651502 Сын Тамашы Палеалога каля1453 — 1502 [81]

Генеалагічная схема[правіць | правіць зыходнік]


Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. Актавіян Аўгуст
  2. ГІСТОРЫЯ СТАРАЖЫТНАГА РЫМА
  3. s:ru:Византийская история (Дука)
  4. Успенский Ф. История крестовых походов
  5. Канстанцін I Вялікі
  6. Канстанцін II
  7. Канстанцый II
  8. 1 Далмацый Малодшы
  9. 1 Ганібаліян Малодшы
  10. Ветраніён
  11. Канстанцый Гал
  12. Roman Emperors — DIR Julian the Apostate
  13. Іавіян
  14. Валентыніян I
  15. Валент II
  16. Пракоп
  17. Грацыян
  18. Валентыніян II
  19. Магн Максім
  20. Флавій Віктар
  21. Яўген
  22. Феадосій I Вялікі
  23. Аркадый
  24. Cameron A., Long J. Cameron, Alan. Barbarians and politics at the Court of Arcadius. Berkeley, 1993
  25. Demougeot E. De l'unité à la division de l'empire romain, 395—410: Essai sur la government impérial. Paris, 1951
  26. Güldenpennig A. Geschichte des Oströmischen Reiches unter den Kaisern Arcadius und Theodosius II, Halle, 1885
  27. Liebeschuetz J.H.W.G. Barbarians and Bishops: Army, Church and State in the Age of Arcadius and Chrysostom. Oxford, 1990
  28. Seeck O. Arkadios // RE, Bd. I, sp. 1137—1153.
  29. Феадосій II
  30. S. Crogiez-Pétrequin, P. Jaillette, J.-M. Poinsotte (eds.), Codex Theodosianus V. Texte latin d'après l'édition de Mommsen. Traduction, introduction et notes, Brepols Publishers, 2009, ISBN 978-2-503-51722-3
  31. Fergus Miller: A Greek Roman Empire: Power and Belief Under Theodosius II. University of California Press, Berkeley 2006.
  32. Vasiliki Limberis, Divine Heiress: The Virgin Mary and the Creation of Christian Constantinople (London: Routledge, 1994) has a significant section about Theodosius II and his sister Pulcheria.
  33. Hugh Elton, «Imperial politics at the court of Theodosius II,» in Andrew Cain (ed), The Power of Religion in Late Antiquity: The Power of Religion in Late Antiquity (Aldershot, Ashgate, 2009), 133—142.
  34. Маркіян, Флавій
  35. С. Б. Дашков. Императоры Византии — Маркиан (Марциан)
  36. Леў I
  37. Thomas F. Madden (Presenter) (2006). Empire of Gold: A History of the Byzantine Empire; Lecture 2: Justinian and the Reconquest of the West, 457–565 (Audio book). Prince Frederick: Recorded Books. ISBN 978-1-4281-3267-2.
  38. Stephen Williams, Gerard Friell, The Rome that Did Not Fall The Survival of the East in the Fifth Century, Routledge Press, 1999, ISBN 0-415-15403-0
  39. Леў II
  40. Феофан, «Хронография» В кн. Летопись византийца Феофана от Диоклетиана до царей Михаила и сына его Феофилакта, М. 1884
  41. Зянон
  42. а б Васіліск
  43. Анастасій I
  44. Юстын I
  45. Юстыніян I Архівавана 26 жніўня 2000.
  46. Юстын II
  47. Тыберый II
  48. Маўрыкій
  49. Фока
  50. Іраклій I
  51. Канстанцін III Іраклій
  52. Іраклій II
  53. Канстант II Архівавана 15 верасня 2017.
  54. Канстанцін IV Архівавана 28 лютага 2018.
  55. Юстыніян II
  56. Юстыніян II
  57. Тыверый III
  58. Філіпік
  59. Анастасій II
  60. Феадосій III
  61. Леў III
  62. Канстанцін V
  63. Артавазд
  64. Леў IV Хазар
  65. Канстанцін VI Сляпы Архівавана 17 сакавіка 2015.
  66. Ірына Архівавана 17 сакавіка 2015.
  67. а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у ф х ц ч ш э ю я аа аб ав аг ад ае аё аж аз аі ак ал ам ан ао ап ар ас ат ау аф ах ац ач аш аэ аю ая ба бб бв бг Успенский Ф. И. История Византийской империи (в 5 томах). — М.: АСТ, 2005
  68. Васіль II
  69. Зоя
  70. Феадора
  71. Іаан II Камнін
  72. Мануіл I Камнін
  73. Аляксей II Камнін Архівавана 29 верасня 2007.
  74. Андронік I Камнін Архівавана 11 кастрычніка 2018.
  75. а б Перадачы імя «Бадуэн» (фр.), якая адпавядае правілам, хоць традыцыйна для крыжакоў перадаецца як «Балдуін».
  76. а б в г д е ё Лацінскія імператары на fmg.ac
  77. Перадача імя «Анры» (фр.), якая адпавядае правілам, хоць традыцыйна для крыжакоў перадаецца як «Генрых».
  78. Перадача імя «Рабер» (фр.), якая адпавядае правілам, хоць традыцыйна для крыжакоў перадаецца як «Роберт».
  79. У 1461 годзе Трапезундская імперыя была заваявана туркамі-асманамі
  80. а б в г д е ё ж з і к л The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.
  81. а б в Падзенне Канстанцінопаля ў 1453 годзе. Глава 13. Якія перажылі катастрофу

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]