Спіс кіраўнікоў Сербіі
Выгляд
Дынастыя Уласціміра
[правіць | правіць зыходнік]- Уласцімір 836—843
- Муцімір 843-891
- Перваслаў 891-892
- Петар Гойнікавіч 892-917
- Паўле Бранавіч 917-921
- Захарый Перваславіч 921-927
927-934 разгром дзяржавы балгарамі.
- Іаан Уладзімір 1016
- Стэфан Воіслаў 1040—1051
- Міхайла Ваіслаўлевіч 1053—1081
- Канстанцін Бодзін 1081-1101
Распад Сербіі на Зэту, Рашку і Босну.
Каралі сярэдневяковай Сербіі (1217—1345)
[правіць | правіць зыходнік]№ | Фота | Імя | Перыяд кіравання | Заўвагі | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Стэфан Першавенчаны сербск.: Стефан Првовенчани |
1217 | 1228 | Каранаваны як першы кароль Сербіі. У 1196—1202 і 1204—1217 гадах быў вялікім жупанам Рашкі | |
2 | Стэфан Радаслаў сербск.: Стефан Радослав |
1228 | 1234 | Атрымаў у спадчыну трон як старэйшы сын Стэфана Першавенчанага пасля яго смерці. Пазней быў зрынуты. | |
3 | Стэфан Уладзіслаў сербск.: Стефан Владислав |
1234 | 1243 | Другі сын Стэфана Першавенчанага, зрынуў з прастола свайго старэйшага брата Стэфана Радаслава. Пазней быў зрынуты | |
4 | Стэфан Ураш I сербск.: Стефан Урош I |
1243 | 1276 | Малодшы сын Стэфана Першавенчанага, зрынуў з прастола свайго брата Стэфана Уладзіслава. Пазней быў зрынуты | |
5 | Стэфан Драгуцін сербск.: Стефан Драгутин |
1276 | 1282 | Старэйшы сын Стэфана Ураша I, якога зрынуў з прастола. У 1282 годзе стаў каралём Срэма | |
6 | Стэфан Ураш II Мілуцін сербск.: Стефан Урош II Милутин |
1282 | 1321 | Малодшы сын Стэфана Ураша I | |
7 | Стэфан Ураш III Дзечанскі сербск.: Стефан Урош III Дечански |
1322 | 1331 | Сын Стэфана Ураша II Мілуціна, пасля смерці якога, аспрэчваў падчас вайны права на прастол у свайго брата Канстанціна. | |
8 | Стэфан Ураш IV Душан сербск.: Стефан Урош IV Душан |
1331 | 1345 | Сын Стэфана Ураша III Дзечанскага, пасля смерці якога заняў прастол. У 1345 годзе каранаваны царом сербаў і грэкаў. |
Цары сербаў і грэкаў (1345—1371)
[правіць | правіць зыходнік]№ | Фота | Імя | Перыяд кіравання | Заўвагі | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Стэфан Ураш IV Душан сербск.: Стефан Урош IV Душан |
1345 | 1355 | Да 1345 года быў каралём Сербіі | |
2 | Стэфан Ураш V сербск.: Стефан Урош V |
1355 | 1371 | Атрымаў у спадчыну трон пасля смерці бацькі Стэфана Ураша IV Душана. Апошні цар Сербіі. |
Распад дзяржавы
[правіць | правіць зыходнік]Гл. таксама Бранкавічы Князі Сербіі:
Дэспаты Сербіі (1402—1459)
[правіць | правіць зыходнік]№ | Фота | Імя | Перыяд кіравання | Заўвагі | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Стэфан Лазаравіч сербск.: Стефан Лазаревић |
1402 | 1427 | Сын Лазара Хрэбелянавіча. Да 1402 года быў васалам Асманскай імперыі — князем Сербіі, але пасля стаў незалежным кіраўніком. | |
2 | Джурадж Бранкавіч сербск.: Ђурађ Бранковић |
1427 | 1456 | Зяць Лазара Хрэбелянавіча, стаў дэспатам пасля смерці Стэфана Лазаравіча. Загінуў у бітве з венграмі. | |
3 | Лазар Бранкавіч сербск.: Лазар Бранковић |
1456 | 1458 | Сын Джурджа Бранкавіча, пасля смерці якога стаў дэспатам. Памёр, не пакінуўшы спадчыннікаў. | |
4 | Стэфан Бранкавіч сербск.: Стефан Бранковић |
1458 | 1459 | Брат Лазара Бранкавіча. Выгнаны з Сербіі. | |
5 | Стэфан Тамашэвіч сербск.: Стефан Томашевић |
21 сакавіка 1459 | 30 чэрвеня 1459 | Сын караля Босніі Сцепана Томаша, муж дачкі Лазара Бранкавіча. Выгнаў Стэфана Бранкавіча. Калі Сербія ўвайшла ў склад Асманскай імперыі вярнуўся ў Боснію. |
Правадыр Першага сербскага паўстання (1804—1813)
[правіць | правіць зыходнік]№ | Фота | Імя | Перыяд кіравання | Заўвагі | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Карагеоргій Петравіч сербск.: Карађорђе Петровић |
1804 | 1813 | У 1804 годзе стаў на чале Першага сербскага паўстання супраць Асманскай імперыі. У 1811 годзе ў Бялградзе на скупшчыне старэйшын быў абвешчаны вярхоўным правадыром сербскага народа са спадчыннай уладай. Пасля паражэння паўстання эміграваў у Аўстрыю, а затым у Расію. |
Князі Сербіі (1815—1882)
[правіць | правіць зыходнік]№ | Фота | Імя | Перыяд кіравання | Заўвагі | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Мілаш Абрэнавіч сербск.: Милош Обреновић |
21 лістапада 1815 | 13 чэрвеня 1839 | У 1815 годзе стаў на чале Другога сербскага паўстання. Адрокся ад прастола | |
2 | Мілан Абрэнавіч сербск.: Милан Обреновић |
13 чэрвеня 1839 | 8 ліпеня 1839 | Старэйшы сын Мілаша Абрэнавіча, памёр ад хваробы. | |
3 | Міхаіл Абрэнавіч сербск.: Михаило Обреновић |
8 ліпеня 1839 | 14 верасня 1842 | Малодшы сын Мілаша Абрэнавіча, заняў прастол пасля смерці брата (да 17 сакавіка 1840 — часовы кіраўнік). Быў зрынуты, эміграваў у Вену | |
4 | Аляксандр Карагеоргіевіч сербск.: Александар Карађорђевић |
14 верасня 1842 | 23 снежня 1858 | Сын правадыра Першага сербскага паўстання Карагеоргія. Выбраны князем пасля звяржэння Міхаіла Абрэнавіча. Быў зрынуты скупшчынай, эміграваў у Аўстрыю. | |
5 | Мілаш Абрэнавіч сербск.: Милош Обреновић |
24 снежня 1858 | 26 верасня 1860 | Вярнуўся пасля звяржэння Аляксандра Карагеоргіевіча | |
6 | Міхаіл Абрэнавіч сербск.: Михаило Обреновић |
26 верасня 1860 | 10 чэрвеня 1868 | Заняў прастол пасля смерці бацькі Мілаша Абрэнавіча. Усынавіў і зрабіў спадчыннікам свайго стрыечнага пляменніка Мілана Абрэнавіча. Забіты ў Топчыдзеры прыхільнікамі Карагеоргіевічаў. | |
7 | Мілан Абрэнавіч сербск.: Милан Обреновић |
10 чэрвеня 1868 | 6 сакавіка 1882 | Стрыечны пляменнік Міхаіла Абрэнавіча, стаў князем з-за бяздзетнасці апошняга. З прычыны маленства з 10 чэрвеня 1868 па 22 жніўня 1872 знаходзіўся пад рэгенцкім кіраваннем Мілівая Петравіча Блазнаваца, Ёвана Рысціча і Ёвана Гаўрылавіча. У 1882 выбраны каралём Сербіі. |
Каралі Каралеўства Сербія (1882—1918)
[правіць | правіць зыходнік]№ | Фота | Імя | Перыяд кіравання | Заўвагі | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Мілан Абрэнавіч сербск.: Милан Обреновић |
6 сакавіка 1882 | 6 сакавіка 1889 | У 1882 годзе каранаваўся як Мілан I, да гэтага быў 4-м князем Сербіі. Адрокся ад прастола на карысць свайго сына Аляксандра Абрэнавіча | |
2 | Аляксандр Абрэнавіч сербск.: Александар Обреновић |
6 сакавіка 1889 | 11 чэрвеня 1903 | У 13 гадоў стаў каралём з прычыны адрачэння ад прастола свайго бацькі Мілана Абрэнавіча. З-за маленства пры каралі з 1889 па 1893 гады знаходзіліся рэгенты Ёван Рысціч, Коста Проціч і Ёван Белімаркавіч[1]. Забіты падчас дзяржаўнага перавароту. | |
3 | Пётр I Карагеоргіевіч сербск.: Петар I Карађорђевић |
15 чэрвеня 1903 | 1 снежня 1918 | Узведзены на прастол пасля забойства Аляксандра Абрэнавіча. У 1918 годзе стаў каралём сербаў, харватаў і славенцаў |
Каралі сербаў, харватаў і славенцаў (1918—1929), Каралі Югаславіі (1929—1945)
[правіць | правіць зыходнік]- Пётр I Карагеоргіевіч, сын Аляксандра Карагеоргіевіча, кароль Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (Каралеўства СХС) 1 снежня 1918 — 16 жніўня 1921.
Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (СХС) было ўтворана ў 1918 годзе па выніках Першай сусветнай вайны. У яго ўвайшлі Сербія, Чарнагорыя і частка тэрыторыі былой Аўстра-Венгрыі (гістарычныя вобласці Славонія, Далмацыя, Боснія, Герцагавіна, Ваяводзіна, населеная славенцамі частка Карынтыі).
- Аляксандр I Карагеоргіевіч, сын караля Пятра I, кароль Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (16 жніўня 1921 — 3 кастрычніка 1929), кароль Югаславіі (3 кастрычніка 1929 — 9 кастрычніка 1934). Забіты харвацкімі нацыяналістамі.
У 1929 годзе Каралеўству СХС было дадзена больш кароткая і гучная назва — Югаславія.
- Пётр II Карагеоргіевіч (9 кастрычніка 1934 — 29 лістапада 1945), кароль Югаславіі, з 14 красавіка 1941 года — у эміграцыі.
У маі 1941 года Югаславіі акупавана нацысцкай Германіяй. У 1944 годзе адбылося аднаўленне незалежнасці. У лістападўе 1945 была абвешчана рэспубліка, прыход да ўлады камуністаў.
Прэзідэнты Сербіі (з 1991)
[правіць | правіць зыходнік]№ | Фота | Імя | Тэрміны выканання паўнамоцтваў | Партыя | Заўвагі | |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Слабадан Мілошавіч сербск.: Слободан Милошевић |
11 студзеня 1991 | 23 ліпеня 1997 | Сацыялістычная партыя Сербіі | З 8 мая 1989 займаў пасаду Старшыні Прэзідыума Сербіі. 9 снежня 1990 выйграў прэзідэнцкія выбары, набраўшы 653%. Ізноў перамог на выбарах 20 снежня 1992 (532%). Сышоў з пасады, стаўшы прэзідэнтам Югаславіі. | |
— | Драган Таміч сербск.: Драган Томић |
23 ліпеня 1997 | 29 снежня 1997 | старшыня Скупшчыны, в. а. прэзідэнта. Працягваў выконваць абавязкі пасля таго, як 5 кастрычніка 1997 не адбыўся другі тур выбараў прэзідэнта. | ||
2 | Мілан Мілуцінавіч сербск.: Милан Милутиновић |
29 снежня 1997 | 29 снежня 2002 | Сацыялістычная партыя Сербіі | Абраны прэзідэнтам 21 снежня 1997 у другім туры паўторных выбараў 1997, набраўшы 592%. Сышоў з пасады ў сувязі з заканчэннем тэрміна прэзідэнцтва. | |
— | Наташа Мічыч сербск.: Наташа Мићић |
29 снежня 2002 | 4 лютага 2004 | старшыня Скупшчыны, в.а. прэзідэнта. Заняла пасада ў сувязі з заканчэннем тэрміна паўнамоцтваў прэзідэнта Мілана Мілуцінавіча і неабраннем новага прэзідэнта з-за нізкай яўкі выбаршчыкаў у паўторных выбарах 8 снежня 2002 (у першых выбарах у другім туры 13 кастрычніка таксама яўка была ніжэйшая за ўсталяваны парог у 50%). Працягнула выконваць абавязкі прэзідэнта пасля выбараў 16 лістапада 2003, якія таксама не адбыліся з-за нізкай яўкі выбаршчыкаў. | ||
— | Драган Маршычанін сербск.: Драган Маршићанин |
4 лютага 2004 | 3 сакавіка 2004 | Дэмакратычная партыя Сербіі | старшыня Скупшчыны, в.а. прэзідэнта. Сышоў з пасады, стаўшы міністрам эканомікі | |
— | Воіслаў Міхаілавіч сербск.: Војислав Михаиловић |
3 сакавіка 2004 | 4 сакавіка 2004 | в.а. старшыні Скупшчыны, в.а. прэзідэнта | ||
— | Прэдраг Маркавіч сербск.: Предраг Марковић |
4 сакавіка 2004 | 11 ліпеня 2004 | старшыня Скупшчыны, в. а. прэзідэнта | ||
3 | Барыс Тадзіч сербск.: Борис Тадић |
11 ліпеня 2004 | 31 мая 2012 | Дэмакратычная партыя | Перамог у другім туры выбараў 27 чэрвеня 2004, атрымаўшы 532% галасоў. Паўторна заняў пасаду, перамогшы ў другім туры выбараў 3 лютага 2008 (503%). | |
Томіслаў Нікаліч сербск.: Томислав Николић |
31 мая 2012 | на пасадзе | Сербская прагрэсіўная партыя |
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
- ↑ Белимаркович, Иован // Военная энциклопедия : ([в 18 т.]) / под ред. В. Ф. Новицкого [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. В. Сытина , 1911—1915.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Книга династий / Николай Сычев. — М.: АСТ: Восток-Запад, 2006.
- Романько О. В. Правители государств южных славян (историко-генеалогический очерк).
- Список правителей Сербии — Википедия.
- Српски владари — Википедија.
- List of Serbian monarchs — Wikipedia, the free encyclopedia.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Спіс кіраўнікоў Сербіі