Станіслаў Макраноўскі

Станіслаў Макраноўскі
польск.: Stanisław Mokronowski
Дата нараджэння	10 студзеня 1761(1761-01-10)
Месца нараджэння	Багуцін[d], Бжэсць-Куяўскі павет[d], Бжэсць-Куяўскае ваяводства, Велікапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая
Дата смерці	19 кастрычніка 1821(1821-10-19) (60 гадоў)
Месца смерці	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Месца пахавання	Варшава
Грамадзянства	Расійская імперыя  Рэч Паспалітая
Род войскаў	сухапутныя войскі
Званне	генерал-маёр, генерал-лейтэнант і генерал
Бітвы/войны	Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1792 года Бітва пад Зяленцамі Бой пад Мацяёвіцамі, 1794 Battle of Kobyłka[d]
Узнагароды і званні	Ордэн Белага арла Ордэн Святога Станіслава
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Станіслаў Макраноўскі (польск.: Stanisław Mokronowski) герба Багорыя (нарадзіўся 10 студзеня 1761 у горадзе Багуцін каля Влоцлаўка — памёр 19 кастрычніка 1821 ў Варшаве) — камергер Станіслава Аўгуста Панятоўскага, член Чатырохгадовага Сойма, генерал-лейтэнант каралеўскай арміі, удзельнік вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1792 года і паўстання ў 1794 годзе, пляменнік Андрэя Макраноўскага.

Біяграфія

У 1775—1777 гадах вучыўся ў Варшаўскім кадэцкім корпусе, пасля да 1780 — у Парыжскай вайсковай школе.

У 1780 годзе ўступіў прапаршчыкам у каронную гвардыю Рэчы Паспалітай, але менш чым праз два гады ён сышоў у адстаўку ў званні лейтэнанта і ў 1782—1788 — служыў у французскай арміі, як капітан Каралеўскага Нямецкага палка.

Пасля вяртання на радзіму служыў віцэ-брыгадзірам (1788), а затым брыгадзірам (1792) у нацыянальнай кавалерыі. Быў абраны паслом на Чатырохгадовы Сейм.

Удзельнічаў у вайне Расіі з Рэччу Паспалітай 1792 года, у тым ліку і ў бітве пад Зелянцамі, быў узнагароджаны крыжам Virtuti Militari. Пасля далучэння караля польскага і вялікага князя літоўскага Станіслава Аўгуста Панятоўскага да Таргавіцкай канфедэрацыі, Макраноўскі выйшаў у адстаўку, нягледзячы на атрыманне звання генерал-маёра.

Далучыўся да паўстання 1794 года. Прытрымліваўся кансерватыўных і раялісцкіх поглядаў, варагаваў з прадстаўнікамі радыкальнага крыла паўстання (якабінцамі). 25 красавіка 1794 года, кіраўнік паўстання Тадэвуш Касцюшка надаў Макраноўскаму званне генерал-лейтэнанта, прызначыў яго камандуючым узброенымі сіламі Варшавы і Мазавецкага княства. З-за супярэчнасцей з Касцюшкам, апошні 15 чэрвеня 1794 года прызначыў Макраноўскага камандзірам дывізіі, а 10 жніўня 1794 года — камандуючым паўстанцкімі войскамі ў Вялікім Княстве Літоўскім замест хворага Мікалая Вяльгорскага.

У сярэдзіне жніўня 1794 года Макраноўскі прыбыў пад Брэст. Ён меркаваў сканцэнтраваць войскі ВКЛ у двух дывізіях: каля Брэста і паміж Брэстам і Гродна, каб не даць магчымасці расійскаму войску фарсіраваць Буг. Аднак дрэнны стан арміі ВКЛ прымусіў Макраноўскага 5 верасня 1794 года падаць рапарт аб адстаўцы. Касцюшка просьбу Макраноўскага не задаволіў і параіў яму даць бітву расійцам. 29 верасня 1794 года Касцюшка прыбыў у Гродна, дзе ўручыў Макраноўскаму залаты пярсцёнак з надпісам «Айчына свайму абаронцы».

Пасля паразы пад Мацяёвіцамі Макраноўскі больш не планаваў ніякіх наступальнах дзеянняў і адвёў войска ВКЛ пад Варшаву.

У кастрычніку 1794 года падаў у адстаўку. Пасля паразы паўстання жыў у Італіі, пасля вярнуўся ў Варшаву, дзе, між іншым, удзельнічаў у акцыі па будаўніцтве помніка Юзэфу Панятоўскаму. У Варшаве ён і памёр. Быў пахаваны ў касцёле Капуцынаў.

Макраноўскі — чацвёртая асоба пасля Панятоўскага, Касцюшкі і Вельгорскага на арыгінальным лісце ўзнагароджаных ордэнам Virtuti Militari. У 1815 годзе ўзнагароджаны ордэнам Белага Арла, кавалер ордэна Святога Станіслава.

Літаратура

• Т. Бялова (гал. рэд.) і інш. Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. Т. 3. Дадатак. А — Я. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2010. — Т. 3. — 696 с. — ISBN 978-985-11-0487-7.
• Zebrał Ł. Siemieński. Listy Kościuszki do jenerała Mokronowskiego i innych osób pisane. — Lwów, 1877.