Стрэж (крыніца)
| Крыніца Стрэж | |
|---|---|
 | |
|
Катэгорыя МСАП — III (Помнік прыроды) |
|
| Размяшчэнне | |
| Найбліжэйшы горад | Вілейка |
| Плошча | 1,1 га |
| Кіруючая арганізацыя | Нарачанскае лясніцтва ДДЛГУ "Вілейскі вопытны лясгас" |
  Крыніца Стрэж |
|
 Крыніца Стрэж |
|
 Катэгорыя на Вікісховішчы
| |
Крыніца «Стрэж» — гідралагічны помнік прыроды мясцовага значэння[1] ля вёскі Заброддзе Вілейскага раёна Мінскай вобласці. Месціцца ў лесе, у 400 м на поўдзень ад вёскі Заброддзе, на землях Нарачанскага лясніцтва квартал 112 (93 па-старому) выдзел 11. Плошча ахоўваемай тэрыторыі складае 1,1 гектара.
Мясцовыя паданні трывала звязваюць назву гэтай мясціны з прозвішчам млынара, які тут жыў раней. Яго імя і захавалася ў назве крыніцы[2].
Апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Уяўляе сабой цэлы комплекс выхадаў падземных вод уздоўж аднайменнага ручая (левы прыток р. Нарач), што захаваўся ў некранутым стане. На выхадах утвараюцца ажалезненыя маты. Большасць выхадаў з’яўляюцца гелакрэнамі, якія фарміруюць розныя па плошчы крэнаполі. Якасць вады крыніц здавальняючая, але для пітных патрэб не ўжываецца.
Вада крыніц адрозніваецца павышаным утрыманнем жалеза. Пры выхадзе падземных вод на дзённую паверхню пад уздзеяннем акісляльна-аднаўленчых працэсаў і жыццядзейнасці мікраарганізмаў утвараюцца ажалезненыя маты, афарбаваныя ў колеры охры. Усе крыніцы помніка прыроды з’яўляюцца спадаючымі, утварэнне іх звязана з разгрузкай верхніх ваданосных гарызонтаў. Агульны аб’ём вады, які паступае на дзённую паверхню (дэбіт), у сярэднім складае каля 4 л/с (па іншым дадзеным — 36 літраў у хвіліну[3]).
У крынічна-ручаёвым комплексе знойдзеныя віды беспазваночных жывёл. Многія з іх нетыповыя для нашай тэрыторыі, паколькі яны насяляюць на поўначы Еўропы ці ў гарах Сярэдняй Еўропы. Усе «рэгіянальныя крэнабіёнты» з’яўляюцца індыкатарамі чыстых вод. Сярод крэнабіёнтаў выяўлены малавывучаныя і рэдкія віды жывёл. Шыцік Plectrocnemia conspersa (Curtis, 1834) жыве ў халодных водах ручаёў Еўропы і Перадкаўказзя. Планарыі Crenobia alpina (Dana, 1766) раней фіксавалі ў некалькіх крыніцах Мінскай вобласці і крыніцах Нацыянальнага парка «Браслаўскія азёры», бліжэйшыя ж вядомыя месца яе пасялення — горныя ручаі Цэнтральнай Еўропы. Водны клешч Hygrobates norvegicus (Thor, 1897) з’яўляецца ледавіковым рэліктам, вядомы ў Скандынавіі і горных сістэмах Сярэдняй Еўропы, у Беларусі засяляе толькі крынічныя экасістэмы. Найбольшую цікавасць уяўляе знаходка воднага кляшча Lebertia dubia (Thor, 1899) — новага для фауны Беларусі выгляду. Водны клешч вядомы ў заходняй Еўропе — у Альпах і на Балканах, у Расіі — у крыніцах Ленінградскай вобласці, у Сярэдняй Азіі — у возеры Ісык-Куль[4].
Зноскі
- ↑ Рашэнне Вілейскага раённага выканаўчага камітэта ад 02 снежня 2008 г. № 1664 «Аб абвяшчэнні помнікаў прыроды мясцовага значэння» (руск.) Архівавана 29 чэрвеня 2020. // Вілейскі раённы выканаўчы камітэт
- ↑ У чысцюткіх крыніцах «святая вада» // Беларусь сегодня
- ↑ Родники Стреж (руск.) // Родники Беларуси
- ↑ «Родник Стреж»: что природа сотворила! стар. 16-19 (руск.) // Родная прырода
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Стрэж (крыніца)- Крыніца «Стрэж» (руск.) на сайце Родники Беларуси
