Стэндавая стральба

Стэндавая стральба
Характарыстыка
Катэгорыя	стралковы спорт
Першыя спаборніцтвы
Алімпійскія гульні	Летнія Алімпійскія гульні 1900
Міжнародная федэрацыя
Назва	Міжнародная федэрацыя спартыўнай стральбы
Вэб-сайт	issf-sports.org

Стэ́ндавая стральба́ — від стралковага спорту, спартыўная стральба з гладкаствольнай зброі 12-га калібру шротам на траншэйным або круглым стралковым стэндзе па выкіданым кідальнымі прыладамі мішэням-талерачкам. Да 1940 года від спорту меў назву «стралкова-паляўнічы спорт».

Схема стэндавай стральбы

Від з вышыні птушынага палёту на стрэльбішча ў Куксгафене, Германія

Машына для запуску мішэней на чэмпіянаце свету па стральбе на паляўнічых трасах на стрэльбішчы Дорнсберг, Бадэн-Вюртэмберг, Германія

Гісторыя

Стэндавая стральба бярэ свой пачатак з далёкага мінулага (з сярэдневяковай Англіі), калі знаць забаўлялася стральбой па лятаючым мішэням. У сярэднія вякі ў якасці мішэняў ужываліся жывыя птушкі, часцей за ўсё галубы, якіх выкідвалі з-за хованак. Пазней іх сталі саджаць у лункі, прыкрытыя каўпаком, які знімаўся з дапамогай вяроўкі, і голуб атрымліваў магчымасць узляцець. З часам каўпакі былі заменены адмысловымі скрынямі-садкамі і стральба стала называцца «садковай». У сярэдзіне XIX стагоддзя з’явілася стральба па штучных мішэнях, якія закідваліся спецыяльным прыстасаваннем. У якасці мішэняў выкарыстоўваліся шкляныя шарыкі, запоўненыя дымам, пылам або пер’ямі. У 1880 годзе спачатку ў ЗША, а затым у Германіі і Францыі з’явіліся кідальныя машынкі і мішэні ў выглядзе сучасных талерачак.

Як від спорту, стэндавая стральба існуе з канца XIX стагоддзя. У Расіі першы спецыяльны стэнд для стральбы быў абсталяваны ў 1887 годзе ў Санкт-Пецярбургу на Крастоўскім востраве. У канцы XIX — пачатку XX стагоддзя стэндавая стральба распаўсюдзілася амаль па ўсім губернскім гарадам Расійскай імперыі. Мішэні вырабляліся на месцах з гліны і пяску.

У праграму Алімпійскіх гульняў спаборніцтвы па стральбе на траншэйным стэндзе ўключаны ў 1900 годзе на Летніх Алімпійскіх гульнях у Парыжы. Мужчынскія чэмпіянаты свету на траншэйным стэндзе праводзяцца з 1935 года, на круглым — з 1947 года, жаночыя чэмпіянаты на абодвух стэндах — з 1962 года. Чэмпіянаты Еўропы для мужчын праводзяцца з 1955 года, жаночыя — з 1964 года. У алімпійскую праграму ўваходзяць тры дысцыпліны стэндавай стральбы: круглы стэнд («скіт», з 1968 года), траншэйны стэнд («трап») і «дубль-трап» (з 1996 года).

Спаборніцтвы праходзяць пад эгідай Міжнароднай федэрацыі спартыўнай стральбы (ISSF).

Стэндавая стральба ў Беларусі

Асноўны артыкул: Стэндавая стральба ў Беларусі

У Беларусі стэндавая стральба стала развівацца ў пачатку 1920-х гадоў. Першы чэмпіянат БССР адбыўся ў 1927 годзе. Сярод вядомых беларускіх стралкоў: Г. Галкін, В. Вятохін (чэмпіён СССР, 1967), Ш. Ляцьен (чэмпіён СССР, 1971), А. Герашчанка, А. Каваленка і інш.

Дзейнічае грамадскае аб’яднанне «Беларуская федэрацыя стэндавай стральбы».

Літаратура

• Стральба́ стэ́ндавая // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 197. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Стендовая стрельба // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Стэндавая стральба
• О стрельбе (руск.) (Праверана 18 мая 2023) // Сайт Беларускай федэрацыі стралковага спорту
• Самерханов Р. М., Ильенко Д. Обучающий материал по стендовой стрельбе // Нижегородская федерация стендовой стрельбы (руск.) (Праверана 17 мая 2023)
• История стендовой стрельбы // История видов спорта (руск.) (Праверана 17 мая 2023)
• Разновидности стендовой стрельбы // Чемпионат.com (руск.) (Праверана 17 мая 2023)
• Стрельба стендовая // «Мегаэнциклопедия Кирилла и Мефодия» megabook.ru (руск.) (Праверана 17 мая 2023)
• Комашко Д. Рассказываем о видах спорта, которые вошли в программу II Европейских игр: стрельба стендовая (руск.) (Праверана 18 мая 2023) // «СБ. Беларусь сегодня»