Сядзібна-паркавы ансамбль (Грымяча)

Славутасць
Сядзібна-паркавы ансамбль Пузынаў
52°17′03,42″ пн. ш. 23°20′43,74″ у. д.
Краіна	Беларусь
Вёска	Грымяча
Архітэктурны стыль	класіцызм
Будынкі
сядзіба • парк • сыраварня • лядоўня • амбар
Вядомыя жыхары	Юзаф Эдвард Пузына
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Г000345
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сядзібна-паркавы ансамбль Пузынаў — помнік сядзібна-паркавай архітэктуры сярэдзіны XIX ст. Пабудаваны ў маляўнічым месцы побач з вёскай Грымяча на пагорку ў выгіне ракі Пульва ў стылі позняга класіцызму. Належала Пузынам, якія набылі маёнтак у Пуслоўскіх.

Палацава-паркавы ансамбль знаходзіцца ў параўнальна добрым стане, вызначаецца прыгажосцю навакольнага ландшафту, але палац быў значна разрабаваны пасля высялення з яго ў 1990-я гг. летняга лагера для адпачынку дзяцей.

Архітэктура

У ансамбль уваходзяць мураваны аднапавярховы палац, пейзажны парк, тры мураваныя гаспадарчыя пабудовы.

Палац

Палац мае сіметрычную аб'ёмна-прасторавую кампазіцыю, у плане прамавугольны з трыма значна выступаючымі рызалітамі: цэнтральным і двума бакавымі. Цэнтральны рызаліт вылучаны чатырохкалонным порцікам дарычнага ордара з трохвугольным франтонам. Бакавыя рызаліты дэкарыраваны пілястрамі і завершаны атыкавай сценкай. Аконныя праёмы дэкарыраваны ліштвамі, простымі сандрыкамі і падаконнымі нішамі. Палац накрываў высокі чатырохсхільны гладкі дах.

Вонкавыя сцены маюць арнаментаваныя разеткі і вісячыя гірлянды. Паркавы фасад па цэнтры мае тэрасу, а збоку — мансарду. Будынак узведзены на высокім падмурку, мае паўпадвальны паверх. Унутраная планіроўка палаца анфіладнага тыпу. У цэнтральным рызаліце маецца прасторны вестыбюль, за ім зала з выхадам у парк. У бакавых рызалітах знаходзіліся жылыя пакоі. 3 найбольш цікавых элементаў інтэр'ера — вінтавыя чыгунныя ўсходы на другі паверх мансарды.

Парк

Палац абкружае параўнальна невялікі парк, плошчай каля 5 га, які займае частку схілу з пагорка да р. Пульва. Сіметрычна палацу растуць дзве лістоўніцы еўрапейскія. Другую, таксама сіметрычна размешчаную пару салітэраў ствараюць дрэвы хвоі веймутавай. У выглядзе бакавых куліс прастора фланкіравана купамі дрэў мясцовых парод.

За невялікім паркавым партэрам размяшчаецца пейзажная частка парку. Яна займае пагорак, з якога адкрываюцца перспектывы на маляўнічае наваколле і раку Пульва. Паўтараючы форму пагорка, каля яго падножжа праходзіла алея з грабу. У салітэрах, невялікіх дрэвавых групах выкарыстоўваліся экзатычныя віды. Захаваліся адзінкавыя дрэвы ясеню звычайнага ніцага, елкі блакітнай, лістоўніцы, шаўкоўніцы, глогу і інш.

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
• Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
• Федорук А. Т. Старинные усадьбы Берестейщины (руск.) / А. Т. Федорук; ред. Т. Г. Мартыненко. — 2-е изд. — Мн.: БелЭн, 2006. — 576 с: ил. — 1 500 экз. — ISBN 985-11-0383-7.
• Aftanazy, R. Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej : w 11 t. / R. Aftanazy. — Wrocław — Warszawa — Kraków : Zaklad im Ossolinskich, 1991. — Cz. 1. Wielkie księstwo Litewskie. Inflanty. Kurlandia. — T. 2. Województwa brzesko-litewskie, nowogródzkie. — 474 s.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сядзібна-паркавы ансамбль (Грымяча)
• Сядзібна-паркавы ансамбль (Грымяча) на сайце Radzima.org
• Сядзібна-паркавы ансамбль (Грымяча) на сайце Глобус Беларусі (руск.)