Троцкая харугва
| Паспалітае рушэнне Троцкага ваяводства | |
|---|---|
-1.svg) Харугва паспалітага рушэння Троцкага ваяводства (рэканструкцыя). |
|
| Зацверджаны | 1566 |
| Прапорцыя |
|
Троцкая харугва — (Харугва Троцкага ваяводства, польск.: Chorągiew trocka) — геральдычны сцяг паспалітага рушэння Троцкага ваяводства Вялікага княства Літоўскага.
Апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Харугва ўяўляла сабой двухбаковае прамавугольнае палотнішча з блакітнай кітайкі трыццаці пяці локцяў даўжынёй з дзвюма касіцамі. На пярэднім баку адлюстроўваўся герб Вялікага княства Літоўскага[1][2] на чырвонай барочнай тарчы. Вакол тарчы, прамавугольнікам надпіс залатымі літарамі лацінай Sigismundus III Dei gratia rex Poloniae magnus dux Lithuaniae («Жыгімонт III Божай ласкай кароль Польскі і вялікі князь Літоўскі»); у правай частцы палотнішча жоўтая 8-пялёсткавая залатая разетка, у яе цэнтры на сінім полі залатымі літарамі надпіс па-польску «Trocka»[3].
У 1566 годзе велікакняжацкі герб на харугве размяшчаўся на белым геральдычным шчыце[4].
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Паводле адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформы 1565—1566 гадоў, ваяводствы былі і ваеннымі акругамі[5], якія фармавалі тэрытарыяльнае воінскае падраздзяленне — частку войска, «пры якой ёсць харугва (сцяг) або значок»[6].
Для яўнага адрознення ад каронных і пазначэння належнасці ваяводстваў да Вялікага княства Літоўскага, Статутам 1566 года было вызначана, што ўсе ваяводскія харугвы на пярэднім баку маюць выяву велікакняжацкага герба «Пагоні»[7]. У 1564—1566 гадах усе ваяводствы атрымалі харугвы адзінага ўзору з дзяржаўнага скарбу. Вялікая харугва ваяводства ўяўляла сабой аднакаляровае прамавугольнае палотнішча «трыццаці і пяці локцяў» даўжынёй з дзвюма касіцамі[8].
Падобныя харугвы мелі ўсе паветы Троцкага ваяводства, толькі павятовыя харугвы былі з адной касіцай[9] і меншага памеру.
Характэрнай рысай было выяўленне павятовага або ваяводскага герба разам з надпісам пра тэрытарыяльную належнасць харугвы[10].
Па матывах харугвы і герба Троцкага ваяводства Арвідасам Кожнайлісам створаны сцяг Тракайскага раёна Літвы[11].
У фондах Нацыянальнага музея Літвы захоўваецца фрагмент Троцкай харугвы — цэнтральная частка без касіц, часоў рэчыпаспалітаўска-маскоўскай вайны 1609—1618 гадоў[12]. На думку беларускага даследчыка Андрэя Шулаева, гэтае палотнішча — харугва Троцкага павета[13].
Галерэя[правіць | правіць зыходнік]
-
Захаваная частка Троцкай харугвы (1615) з калекцыі Нацыянальнага музея Літвы. -
![Рэканструкцыя харугвы ў Ваенным музеі Вітаўта Вялікага[en] ў Каўнасе.](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/The_reconstruction_of_the_flag_of_Trakai_voivode_district.png/120px-The_reconstruction_of_the_flag_of_Trakai_voivode_district.png)
Рэканструкцыя харугвы ў Ваенным музеі Вітаўта Вялікага ў Каўнасе. -
Харугва Гарадзенскага павета (1615). -
Герб Троцкага ваяводства. Armorial Lyncenich (каля 1435). -
Герб Троцкага ваяводства (каля 1555). -
Харугва Троцкага ваяводства з паштоўкі 1918 года. -
Сцяг Тракайскага раёна (1998).
.jpg)
![Рэканструкцыя харугвы ў Ваенным музеі Вітаўта Вялікага[en] ў Каўнасе.](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:The_reconstruction_of_the_flag_of_Trakai_voivode_district.png){kind=small}
.svg)
.jpg)
Зноскі
- ↑ Gwagnin A. Z kroniki Sarmacyi europskiej (tr. by M. Paszkowski) Архівавана 11 лютага 2022.. — Wydawn. Bibliteki Polskiej, 1860 — S. 170 (польск.)
- ↑ Niesiecki K. Herbarz Polski. — Lipsk, 1839. (польск.)
- ↑ Шулаеў А. Л. Вексілалагічныя сістэмы паспалітага рушання Вялікага княства Літоўскага і Каралеўства Польскага ў канцы XVI — пачатку XVII ст. Архівавана 6 жніўня 2022. // Научные труды Республиканского института высшей школы. Выпуск 21, Часть 3 Архівавана 6 жніўня 2022. — Мінск: РІВШ, 2021 — С. 126—127
- ↑ «Описанье поветовъ великого князства Литовского и врадниковъ въ нихъ». К Виленскому сейму 1565—1566 гг. по изданию Любавский М. К. Литовско-русский сейм. — М., 1900. — Приложение, с. 227.
- ↑ Левко О. Н. Средневековые территориально-административные центры северо-восточной Беларуси: Формирование и развитие — Мн.: Беларуская навука, 2004. — C. 87. — ISBN 985-08-0602-8.
- ↑ Толковый словарь живого великорусского языка Владимира Даля. 2-е издание, том 4, 1882.
- ↑ Дубенецкий Н. Витебский герб: культурный фетиш или напоминание Архівавана 13 мая 2015. (geraldika.ru)
- ↑ Спаткай Л. Гербы и флаги стран мира. Европа. Часть I. — Litres, 2017. — Т. I. — ISBN 5040336969. — ISBN 9785040336968.
- ↑ Niesiecki K. Herbarz Polski. Tom 1 — Lipsk: Wydanie Jana Nep. Bobrowicza, 1839.
- ↑ Łopatecki K. Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), — Białystok 2018 — ISBN 978-83-64103-30-8, pp. 690 — P. 496
- ↑ Флаг Тракайского районного самоуправления Архівавана 18 ліпеня 2022. (flagiaf.ru)
- ↑ Tekstilė Архівавана 25 ліпеня 2022. // Lietuvos nacionalinis muziejus (літ.)
- ↑ Шулаеў А. Вексілалагічныя сістэмы паспалітага рушання Вялікага княства Літоўскага і Каралеўства Польскага ў канцы XVI — пачатку XVII ст. Архівавана 6 жніўня 2022. // Исторические и психолого-педагогические науки : сб. науч. статей. — Мінск: РІВШ, 2021. — С.122-130.