Тэадозія Маркаўна Брыж

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Тэадозія Маркаўна Брыж
укр.: Теодозія Марківна Бриж
Дата нараджэння 18 лютага 1929(1929-02-18)
Месца нараджэння
Дата смерці 4 ліпеня 1999(1999-07-04) (70 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Муж Яўген Іванавіч Бязніска[d]
Род дзейнасці скульптарка
Вучоба
Уплыў Васіль Алексевіч Любчык[d]
Узнагароды
Заслужаны мастак Украіны
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тэадозія Маркаўна Брыж (укр.: Теодозія Марківна Бриж; 18 лютага 1929, Бэрэжныця, Палескае ваяводства, Польская Рэспубліка — 4 ліпеня 1999, Львоў) — украінскі скульптар. Заслужаны мастак Украіны (1997).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзілася 18 лютага 1929 года ў сяле Беражніца Сарненскага павета.

Скончыла Сарненскую гімназію. У 1954 годзе скончыла Львоўскі інстытут прыкладнога і дэкаратыўнага мастацтва. Сярод выкладчыкаў Іван Поўначы і Леапольд Лявіцкі. Жыла і працавала ў Львове.

Удзельніца многіх абласных і рэспубліканскіх выставак. У 1960 годзе на першай персанальнай выставе ў Львове экспанаваліся трыццаць работ Тэадозіі Брыж.

Тэадозія Брыж стварыла больш за дзвесце скульптур. Дваццаць сем рэалізаваны ў натуры. Гэта помнікі, надмагіллі, мемарыяльныя дошкі, дэкаратыўныя паркавыя скульптуры. Многія мастацкія праекты Брыж рэалізавала разам са сваім мужам Яўгенам Бязніскай, мастаком-манументалістам і графікам са Львова. Муж і жонка спраектавалі мемарыяльныя могілкі сечавых стральцоў на гары Макаўцы, мемарыяльную капліцу ахвярам НКУС у Залачоўскім замку, а таксама помнік Данілу Галіцкаму і Васілька Раманавічу, устаноўлены ва Уладзіміры.

Асобнай увагі заслугоўвае серыя вобразаў з драмы-феерыі Лесі Украінкі «Песня пра лес». Скульптуры Тэадозіі Брыж вылучаюцца пластычнасцю, вытанчанасцю і лёгкасцю. Брыж адна з першых ва Украіне стала на шлях сучаснага сусветнага мастацтва ў 1960-я гады.

Памерла 4 ліпеня 1999 года ў Львове. Пахавана на Лычакіўскіх могілках[1].

Работы[правіць | правіць зыходнік]

  • «Княгіня Вольга» (1961, бронза, 50х28х12)[2].
  • Партрэт Ірыны Вільдэ (1964, бронза, 30х30х43)[3].
  • Мемарыяльны комплекс памяці ахвяр фашызму ва Уладзіміры, створаны скульптарам Яўгенам Дзіндра, архітэктарам Яраславам Назаркевічам. Год пабудовы 1965 (таксама ёсць версіі аб 1966 і 1967 гадах[4]. Рэканструяваны ў 1985 г[4]. На рэспубліканскай выставе 1980 г. экспанавалася фатаграфія помніка, а на выставе львоўскіх мастакоў у Кіеве 1970 г. экспанавалася фатаграфія і фрагмент гравюры пад назвай «Вязень» (90х50).
  • «Дарога» паводле рамана Васіля Стафаніка (1971, таніраваны гіпс, 67х50х53)[2].
  • Помнік савецкім воінам у вёсцы Харобрыў (1975).
  • Партрэт Юрыя Велікановіча (1977, таніраваны гіпс, 125×64×57)[3].
  • «Нопасаран!» (1977, таніраваны гіпс, 108×65×44).
  • Серыя скульптур па матывах «Лясной песні» Лесі Украінкі: «Маўка» (1978 г., таніраваны гіпс, 93х25х16, па іншых дадзеных — не пазней за 1971 г.[5]), «Той, што ў скале сядзіць» (1978, таніраваны) гіпс, 96×36×25), «Патэрчаты»[6], «Русалка і той, хто грэблі ірве»[7].
  • Партрэт М. Дз. Бярэзіна, члена Ваеннага савета Народнай гвардыі імя Івана Франко (гіпс таніраваны, 1979 г., 90х50х50)[8].
  • Памятная дошка Івану Франко на вул. Віннічэнкі, 26 у Львове (1981 г., архітэктар Людміла Раманюк).
  • Помнік Юрыю Велікановічу на вуліцы Мішугі ў Львове (1982 г., архітэктар Лідзія Лесава).
  • «Члены Народнай гвардыі Івана Франко». 1982 г., таніраваны гіпс, 160×57×50[9].
  • «Заслужаны работнік культуры УССР Б. Г. Вазніцкі». 1982 г., таніраваны гіпс, 110×70×38[8].
  • «Ікар».
  • Серыя работ на тэму старажытнаславянскай міфалогіі («Бог вайны», «Бог агню»).
  • Надмагіллі Саламіі Крушальніцкая, Івана Крыпякевіча, Леапольда Лявіцкага, Аляксея Шаткоўскага на Лычакіўскіх могілках у Львове.
  • Надмагілле Ігара Антоныча Багданава на Яніўскіх могілках (1988—1989, скульптар Васіль Каменшчык)[10].
  • Капліца-помнік ахвярам камуністычных рэпрэсій (1995 г., Замкавы парк у Золачыве; у суаўтарстве са скульптарам Васілём Каменшчыкам, мастакамі Яўгенам і Ярэмай Бязніскімі);
  • Помнікі (Ю. Драгобычу ў Балонні, у Драгобычы, Т. Шаўчэнку ў сяле Бэрэжныця Ровенскай вобласці).
  • Памятны знак акцёру Амуросію Бучме каля Сабора Святога Юра ў Львове (праект 1986 г., усталяваны ў 2005 г., скульптар Васіль Каменшчык)[10].

Ушанаванне памяці[правіць | правіць зыходнік]

У Львове ў колішняй майстэрні на вуліцы Мартовіча, 5 працуе Мемарыяльны музей Тэадозіі Брыж.

У Роўна ёсць вуліца Тэадозіі Брыж.

Зноскі

  1. ↑ Криса Л., Фіголь Р. Личаківський некрополь. — Львів, 2006. — С. 250. — ISBN 966-8955-00-5.
  2. ↑ а б Выставка произведений художников западных областей Украины, посвященная 40-летию воссоединения украинского народа. — М. : Советский художник, 1980. — С. 25.
  3. ↑ а б Выставка произведений художников западных областей Украины, посвященная 40-летию воссоединения украинского народа. — М. : Советский художник, 1980. — С. 32
  4. ↑ а б Памятники истории и культуры Украинской ССР. — Киев : Наукова думка, 1987. — С. 68.
  5. ↑ Жовтень. — 1971. — № 2. — С. 17.
  6. ↑ Жовтень. — 1971. — № 2. — С. 37.
  7. ↑ Жовтень. — 1971. — № 2. — С. 23.
  8. ↑ а б Каталог обласної художньої виставки, присвяченої 110-й річниці з дня народження Володимира Ілліча Леніна. — Львів, 1980. — С. 14.
  9. ↑ Моя Батьківщина — СРСР. Обласна художня виставка, присвячена 60-річчю утворення Союзу РСР. — Львів : Облполіграфвидав, 1983. — С. 14.
  10. ↑ а б Романюк П. «Свій храм» Архітектор Василь Каменщик на тлі історії та нашої доби. — Львів : ЛА «Піраміда», 2015. — С. 92, 214. — ISBN 978-966-441-384-5.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Безніско Л. Бриж Теодозія // Енциклопедія Львова: в 2 т / Під ред. А. Козицького та І. Підкови. — Львів : Літопис, 2007. — Т. 1: А-Ґ. — С. 285—286. — ISBN 966-7007-68-8.
  • Бриж Теодозія Марківна // Словник художників України / за ред. М. П. Бажана (відп. ред.) та ін. — К. : Головна редакція Української радянської енциклопедії, 1973. — С. 35.
  • Бриж Теодозія Марківна // Художники України: енциклопедичний довідник / Ін-т проблем сучасного мистецтва АМУ; редкол.: В. Д. Сидоренко (голова) та ін. — К. : Інтертехнологія, 2006. — С. 95. — ISBN 978-966-96839-3-9.
  • Криса Л., Фіголь Р. Личаківський некрополь. — Львів, 2006. — С. 58. — ISBN 966-8955-00-5.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Тэадозія_Маркаўна_Брыж&oldid=4377481"