Уборкі (прадмесце)

Уборкі, 1941—1943 гг.

Убо́ркі, прадмесце Убо́ркі — гістарычная мясцовасць Мінска, размешчаная на поўдзень ад Віленскага вакзала (цяперашні Мінск-Пасажырскі) абапал палатна Маскоўска-Брэсцкай чыгункі і далей да скрыжавання Новазахар’еўскай (Маскоўскай вуліцы) і Койданаўскага шляху.

Гістарычныя Уборкі — раён сучасных вуліц Магілёўскай — Вакзальнай — Рабкораўскай — Талстога і іншых. Гэтыя вуліцы паўсталі ў канцы XIX — пачатку XX ст. у сувязі з пракладкай чыгуначнай лініі і будаўніцтвам двух вакзалаў.

На захадзе ад Уборак месцяцца Грушаўка і Добрыя Мыслі, на поўначы — Пляшчанка, на ўсходзе — Ляхаўка, на паўднёвым усходзе — прадмесце Серабранскія Млыны, на поўдні — Сенажаны.

Гісторыя

Чыгуначны мост ва Уборках, пач. XX ст.

Прадмесце пачало актыўна забудоўвацца ў 1870-я гады ў сувязі з будаўніцтвам чыгункі. Паблізу знаходзіўся Немаршанскі гай, які разам з вялікім Ляхаўскім гаем, паводле беларускага падарожніка і краязнаўцы Паўла Шпілеўскага, быў слаўны сваімі маёўкамі (майскімі гуляннямі). Мяркуецца, што менавіта адсюль і пайшла назва ўрочышча «Боркі» або «Уборкі», што значыць каля бору, лесу.

Чыгуначны мост, 1897 г.

У пачатку XX ст. Уборкі ўваходзілі ў чацвертую паліцэйскую часць горада. Паміж чыгункамі ва Уборках праходзілі Вакзальная (захавалася яе траса), Малагеоргіеўская (Талстога), 2-я Сяргееўская (Рабкораўская). Сёння можна ўбачыць кавалкі вуліц прадмесця і за чыгункамі: гэта — вуліцы Прыгожая, Слонімская, Барысаўская (Студэнцкая).

Прадмесце вельмі хутка забудоўвалася, і гарадскія ўлады не паспявалі правяраць адпаведнасць новых будынкаў і вулачак праектнаму плану. У выніку чаго з’явіліся пэўныя праблемы з праездам па тэрыторыі раёна.

Сучаснасць

Да нашага часу гарадскія ўлады знеслі бальшыню драўляных будынкаў, аднак захаваліся асобныя пабудовы канца XIX — пачатку XX стст. Тапонім Уборкі ніяк не пазначаны на сучаснай карце Мінска, арыенцірамі межаў колішняга прадмесця з’яўляюцца сучасныя вуліцы Талстога, Маскоўская і Магілёўская.

Старыя адрасы

Віленскі вакзал з боку Уборак, каля 1918 г.

• Вакзальная 7. Склад газы манапалістычнага аб’яднання «Нобель». Месціўся за чыгуначнымі рэйкамі насупраць Віленскага вакзала. Дакладнае месцазнаходжанне не высветленае.
• Вакзальная 10. Кіраванне каменданта. Будынак стаяў за чыгуначнымі рэйкамі, насупраць Віленскага вакзала. Побач з ім знаходзіўся зборны пункт навабранцаў, адкуль салдат па чыгунцы перавозілі да месца будучай службы.
• Малагеоргіеўская, 12, дом Рэдзькі. У гэтым драўляным будынку з 1915 па 1918 гады жыў Змітрок Бядуля. Тут жа, у пісьменніка, у верасні 1916 года пасяліўся Максім Багдановіч. Будынак захаваўся і пэўны час стаяў на сваім ранейшым месцы, у сярэдзіне 1980-х быў перанесены на Рабкораўскі завулак.
• Маскоўская 9, дом Дунера. Пецярбургская фатаграфія «Эскандэр». Працавала з 1891 года. Знаходзілася злева ад чыгуначнага шляхаправоду, паблізу цяперашняга Заходняга моста насупраць Дабрамысленскага завулка.

Літаратура

• Шыбека З.В., Шыбека С.Ф. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада/ Пер. з рускай мовы М.Віжа; Прадмова С.М. Станюты. — Мн.: Полымя, 1994. — 341 с. [1] асобн. арк. карт.: іл. ISBN 5-345-00613-X.
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, П15 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
• Іван Сацукевіч. Тапанімія вуліцы і плошчаў Мінска ў ХІХ — пачат XX стст. // «Беларускі калегіум», 4 чэрвеня 2008.
• Лакотка А.І. Сілуэты старога Мінска. Нарысы драўлянай архітэктуры. Мінск, Полымя, 1991.
• Гісторыя Мінска. 1-е выданне. Мінск. БелЭн. 2006. — 696 с ISBN 985-11-0344-6.
• Ростислав Боровой. Минские пригороды XVI — начала XX века(недаступная спасылка) // Архитектура и строительство. — 2008. — № 11. — С. 46—50.

Спасылкі

• Прадмесце Уборкі Архівавана 29 жніўня 2008. (руск.)