Уладзілен Лазаравіч Калер

Уладзілен Лазаравіч Калер
Уладзілен Лазаравіч Калер
Дата нараджэння	11 лістапада 1925
Месца нараджэння	Мсціслаў, Мсціслаўскі раён, Калінінская акруга, БССР, СССР;
Дата смерці	11 верасня 2017 (91 год)
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Род дзейнасці	біяхімік
Навуковая сфера	біяхімія
Месца працы	Інстытут эксперыментальнай батанікі НАН Беларусі, Акадэмія навук Таджыкістана, Цэнтральны батанічны сад НАН Беларусі
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук
Альма-матар	хімічны факультэт БДУ (1955);
Навуковы кіраўнік	Аляксандр Аркадзевіч Шлык
Узнагароды

Уладзілен Лазаравіч Ка́лер^[1] (11 лістапада 1925 — 11 верасня 2017) — вучоны ў галіне біяхіміі, доктар біялагічных навук (1972). Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў горадзе Мсціслаў Калініскай акругі БССР (сучасны раённы цэнтр у Магілёўскай вобласці Беларусі) у сям’і агранома. Скончыў 9 класаў сярэдняй школы ў Мінску. З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны разам з бацькамі быў эвакуіраваны ў Куйбышаўскую вобласць, у вёску Зуеўка. Працаваў у кузні, потым лабарантам на спіртавым заводзе ў сяле Новы Буян. Ва ўзросце 17 гадоў быў прызваны ў Чырвоную Армію. З 1943 года ўдзельнік абароны Смаленска, баявых дзеянняў на 1-м Беларускім фронце, вызвалення Варшавы і Любліна. Да 1950 года праходзіў службу на тэрыторыі Польшчы, у Прыбалтыйскай ваеннай акрузе. 5 сакавіка 1950 г. вярнуўся ў Мінск. У гэтым жа годзе паступіў на хімічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, які скончыў у 1955 годзе і быў накіраваны Інстытут фізікі і матэматыкі Акадэміі навук БССР. Да красавіка 1957 года працаваў на Мінскім аўтарамонтным заводзе, потым — у лабараторыі фізікі ізатопаў Інстытута біялогіі АН БССР.

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

У. Л. Калеру належаць навуковыя працы па даследаваннях біясінтэзу і фотасінтэзу хларафілу з дапамогай матэматычнага мадэліравання біяхімічных і біяфізічных працэсаў у раслінах. З’яўляецца адным з аўтараў метада каагуляцыйнай ачысткі прамысловых сцёкаў. Пад яго кіраўніцтвам абаронены 5 кандыдацкіх і доктарскіх дысертацый^[2].

Аўтар больш за 160 навуковых публікацый і манаграфій^[2]. Сярод апублікаванага:

Авторегуляция образования хлорофилла в высших растениях. — Мн., 1976.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Медаль «За баявыя заслугі»
Медаль «За вызваленне Варшавы»
Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Залаты медаль і дыплом ВДНГ СССР

Зноскі

↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7.
↑ ^а ^б Калер Уладзілен Лазаравіч Архівавана 22 сакавіка 2019. // Магілёўская абласная бібліятэка імя У. І. Леніна

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Калер Уладзілен Лазаравіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — С. 462. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
Калер Уладзілен Лазаравіч // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 443.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Калер Уладзілен Лазаравіч Архівавана 22 сакавіка 2019. // Магілёўская абласная бібліятэка імя У. І. Леніна
Емельянов Н. Защитник неба // Белорусская военнаягазета «Во славу Родины» (руск.)
Людзі беларускай навукі: Член-корреспондент АН СССР А. А. Шлык. Воспоминания современников. — Мн., 2005. (руск.) // Інстытут біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі
Маленький артиллерист и большой учёный // Навуковая, вытворча-практычная газета Беларусі «Веды», № 17 (2537) 27 красавіка 2015 г.

[БЭ7-1] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7.

[mog-2] а ^б Калер Уладзілен Лазаравіч Архівавана 22 сакавіка 2019. // Магілёўская абласная бібліятэка імя У. І. Леніна

[1]

[2]