Уладзімір Іванавіч Поткін

Уладзімір Іванавіч Поткін
Дата нараджэння	19 ліпеня 1953(1953-07-19) (70 гадоў)
Месца нараджэння	Krasnye Baki[d], Q23898683?, Краснабакаўскі раён[d], Горкаўская вобласць, РСФСР, СССР
Род дзейнасці	навуковец, хімік, выкладчык універсітэта
Месца працы	Інстытут фізіка-арганічнай хіміі НАН Беларусі
Навуковая ступень	доктар хімічных навук (1996)
Навуковае званне	акадэмік НАН Беларусі (2021)
Альма-матар	Ніжагародскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. І. Лабачэўскага (1975) Інстытут фізіка-арганічнай хіміі НАН Беларусі

Уладзімір Іванавіч Поткін (нар. 19 ліпеня 1953, п. Чырвоныя Бакі, Горкаўская вобласць, Расія) — беларускі хімік. Член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (2000), акадэмік НАН Беларусі (2021). Доктар хімічных навук (1996).

Біяграфія

Скончыў Горкаўскі дзяржаўны ўніверсітэт ім. М. І. Лабачэўскага (1975).

У 1978—1993 гадах малодшы навуковы супрацоўнік, старшы навуковы супрацоўнік, у 1993—2005 гадах намеснік дырэктара, адначасова з 2003 года загадчык аддзела арганічнай хіміі Інстытута фізіка-арганічнай хіміі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Навуковая дзейнасць

Распрацаваў метады атрымання і правёў даследаванне хімічных уласцівасцяў нітрагалагенбутадыенаў, выявіў іх высокую рэакцыйную здольнасць у працэсах нуклеафільнага вінільнага замяшчэння, што адкрывае іх выкарыстанне ў арганічным сінтэзе. Прапанаваў спосабы селектыўнага замяшчэння нітрагрупы і атамаў галагена, якія дазваляюць паслядоўна ўводзіць у малекулу діена 1, 2, 3 і 4 розных астатку і атрымліваць поліфункцыянальныя злучэнні розных класаў. Распрацаваў метады атрымання розных гетэрацыклічных сістэм з адной і двума нітрагрупамі, а таксама кетагрупай у бакавым ланцугу і падыход да пабудовы цяжкадаступных бензазецінавых і бензазетавых сістэм. Выявіў рэакцыю нітразлученняў, якая прыводзіць да пабудовы ізатіазольнага цыклу. Атрымаў разнастайныя функцыянальныя вытворныя ізатіазолу, у тым ліку недаступны раней ізамер вядомых рострегулюючых прэпаратаў 4,5-діхлорізатіазол-3-карбонавую кіслату, якая валодае высокай песціцыднай актыўнасцю. Распрацаваў хімічныя і электрахімічныя метады сінтэзу замешчаных карбаранаў і металакарбаранаў. Сінтэзаваныя злучэння валодаюць комплексам карысных уласцівасцяў для выкарыстання ў якасці кампанентаў высокатрывалых каразійнастойкіх кампазіцыйных матэрыялаў, тонкаплёнкавых святлоадчувальных пакрыццяў, хімічных сродкаў аховы раслін, антысептыкаў. Шэраг атрыманых рэчываў праявіў высокую проціпухлінную актыўнасць, тіацыана- і галагензамяшчальных дікарбаніда-ундэкабараты перспектыўныя для бор-нейтраназахватной тэрапіі рака.

Аўтар больш за 190 навуковых прац, у тым ліку манаграфіі, 13 вынаходак.

Бібліяграфія

• Полихлор-1,3-бутадиены. Минск: Навука i тэхнiка, 1991 (совм. с Р. В. Кабердиным).
• Изотиазолы (1,2-тиазолы): синтез, свойства, применение (совм. с Р. В. Кабердиным) // Успехи химии. 2002. Т. 71. № 8.
• Synthesis and structure of halogen derivatives of 9-dimethylsulfonium-7,8-dicarba-nido-undecaborane [9-Me2S-7,8-C2B9H11] (в соавт.) // J. Organometal. Chem. 2007. Vol. 692, № 23.
• Аминовые соли органических кислот: (синтез, свойства, биологическая активность и применение). Нукус: Каракалпакстан, 2009. (в соавт.).
• Синтез о(м)-карборансодержащих азометинов. Журнал общей химии. 2012. Т. 82, вып. 3. С. 420—423. (в соавт.).
• Функционально замещенные производные ацетилена : синтез, структура, свойства и применение. Saarbrücken : LAP LAMBERT Acad. Publ., 2013. (совм. с Е. А. Дикусаром, А. П. Ювченко).
• Синтез и структура комплексов хлорида и бромида меди (II) c 4,5-дихлоризотиазол-N-(2-гидроксиэтил)-3-карбоксамидом (в соавт.) // Доклады НАН Беларуси. 2016. Т. 60, № 3. С. 86-92. 8

Літаратура

• Национальная академия наук Беларуси : персональный состав, 1928—2015. — 2-е изд., исправленное. — Минск, 2016.
• Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т. 12. — Мінск, 2001.
• Республика Беларусь : энциклопедия. [В 7 т.]. Т. 6. — Минск, 2008.
• Кто есть кто в Республике Беларусь, 2009. — Минск, 2009.

Спасылкі

• Уладзімір Іванавіч Поткін у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)