Уладзімір Фёдаравіч Прусак

Уладзімір Фёдаравіч Прусак
Уладзімір Фёдаравіч Прусак
Дата нараджэння	1846
Дата смерці	1917
Дзеці	Ганна Уладзіміраўна Прусак[d], Уладзімір Уладзіміравіч Прусак[d] і Яўген Уладзіміравіч Прусак[d]
Альма-матар	Віцебская гімназія; Пецярбургскае будаўнічае вучылішча (1868);
Член у	Пецярбургскае таварыства архітэктараў[d];
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уладзімір Фёдаравіч Прусак (1846 — 1917) — расійскі інжынер-архітэктар. Брат архітэктара Яўгена Прусака^[1].

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Дзяцінства і адукацыя[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў 1846 годзе. Родам з віцебскіх мяшчанаў^[2]. Рана страціў бацьку^[3]. Выхоўваўся ў Віцебскай гімназіі. Як лепшы вучань гімназіі быў адпраўлены за кошт земства ў Пецярбургскае будаўнічае вучылішча^[2], у якое паступіў у 1863 годзе. Скончыў у 1868 годзе курс з чынам X класу, пры чым за выдатныя поспехі запісаны на мармуровую дошку^[1].

Прафесійная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Па сканчэнні курса быў пакінуты пры Будаўнічым вучылішчы і ў той самы час (да 1869 года) складаўся на службе ў галоўным таварыстве расійскіх чыгунак памочнікам начальніка 6-га ўчастка Мікалаеўскай чыгункі^[1]. З 1869 па 1870 год займаў пасаду начальніка 1-й дыстанцыі Ражска-Маршанскай чыгункі (руск.) (бел., а з 1870 па 1878 год быў начальнікам III участка Маскоўска-Яраслаўскай чыгункі (руск.) (бел.. У 1871 годзе атрымаў званне інжынера-архітэктара^[1].

Не жадаючы працягваць гэты род службы, У. Прусак пераехаў у Санкт-Пецярбург і паступіў у санкт-пецярбургскую гарадскую ўправу гарадскім архітэктарам па асведчанні гандлёвых фабрычных і заводскіх устаноў, а потым — памочнікам справавода будаўнічага аддзялення і справаводам інвентарнага стала^[1].

З 1885 года і прынамсі да 1892 года складаўся членам ацэначнай камісіі пры праўленні санкт-пецярбургскага крэдытнага таварыства і ў той самы час займаўся прыватнымі пабудовамі^[1]^[4].

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

З выкананых ім пабудоў варта адзначыць цэлы шэраг запасных станцыйных і пад’язных рэйкавых чыгуначных шляхоў (да 50 вёрстаў) з землянымі і іншымі працамі, пабудову чыгуначных мостаў (драўляных — 28, жалезных — 14) і мноства абывацельскіх дамоў, галоўным чынам, у Пецярбургу^[1].

Асобныя творы[правіць | правіць зыходнік]

У Санкт-Пецярбургу[правіць | правіць зыходнік]

Даходны дом па вул. Вярэйскай (руск.) (бел., 29 (перабудова 1890 года, пабудаваны ў 1866 па праекце П. П. Гладава)^[5]
Даходны дом па вул. Варонежскай (руск.) (бел., 12^[6]
Даходны дом па вул. Варонежскай (руск.) (бел., 14. Надбудаваны ў 1903 па праекце тэхніка Ф. К. Рэйзмана^[7]
Перабудова дома для А. Р. Сафронавай па вул. 6-я Чырвонаармейскай (руск.) (бел., 6^[8]
Асабняк А. М. Вінаградава па пр. Маладзецкасельскім (руск.) (бел., 15/вул. Серпухаўскай (руск.) (бел., 38^[9]
Даходны дом (левы) па вул. Міра (руск.) (бел., 7^[10]
Даходны дом В. В. Мяснова па вул. Пскоўскай (руск.) (бел., 19-21^[11]
Даходны дом па вул. 8-я Савецкай (руск.) (бел., 12^[12]
Даходны дом У. В. Аляксандравай па пр. Сувораўскім (руск.) (бел., 7/4-я Савецкай (руск.) (бел. вул., 19^[13]
Пашырэнне вытворчага будынка Н. Какушкіна для даходнага дома па вул. Таўрычаскай, 29^[14]

Іншае[правіць | правіць зыходнік]

У 1894-97 годзе па праекце У. Прусака^[15] і У. А. Ліпскага, у маёнтку І. М. Аленчыкава ў Астраўках (руск.) (бел. была пабудавана мураваная царква ў імя Раства Іаана Прадцечы, а ў 1902 годзе да яе прыбудавалі званіцу. У гады вайны царква была зруйнавана. Паводле іншых звестак, аўтарам быў Д. Прусак^[16].

Грамадская дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Член Пецярбургскага таварыства архітэктараў (руск.) (бел. с 1887 года. Галосны Гарадской думы г. Санкт-Пецярбурга ў 1889—1893 гадах^[15].

Архітэктар не захапляўся палітыкай, але пад уплывам рэвалюцыйных падзей 1905 года ён аформіў свае разважанні па пытаннях сацыяльна-палітычнага ладу Расіі і выступіў з прамовай, якую апублікаваў у пачатку 1906 года з прапановай папярэдняга абмеркавання закранутых у ёй палажэнняў да дня склікання Дзяржаўнай Думы^[17]. У палітыцы Уладзімір Фёдаравіч стаяў на ўмераных пазіцыях, блізкіх да праграмы канстытуцыйна-дэмакратычнай партыі^[3]

Сям'я[правіць | правіць зыходнік]

Быў жанаты з Ганнай Ціханаўнай, родам з кранштацкіх мяшчанаў, яе бацькі былі з прыгонных сялян гр. Шарамецева, з яго палтаўскіх вотчын^[3]. Мелі чатырох дзяцей, у тым ліку:

Ганна (1888–1956), гісторык і мовазнавец^[2]
Яўген (1890–1942), інжынер і кампазітар^[3]
Уладзімір (1895–1918), паэт
Алена (1899 - ?)

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Барановский Г. В. Юбилейный сборник сведений о деятельности бывших воспитанников Института гражданских инженеров (Строительного училища) 1842—1892. С. 277
↑ ^а ^б ^в Пруссак Анна Владимировна (руск.)
↑ ^а ^б ^в ^г Е. Н. ГРУЗДЕВА. АННА ВЛАДИМИРОВНА ПРУССАК — ИСТОЧНИКОВЕД И УЧЕНЫЙ ПЕТЕРБУРГСКОЙ ИСТОРИЧЕСКОЙ ШКОЛЫ НАЧАЛА XX в. (материалы к биографии) (руск.)
↑ Пабудовы аўтарства У. Ф. Прусака ў Санкт-Пецярбургу (руск.)
↑ Верейская ул., 29 (руск.)
↑ Воронежская ул., 12 (руск.)
↑ Воронежская ул., 14 (руск.)
↑ 6-я Красноармейская ул., 6 (руск.)
↑ Малодетскосельский пр., 15 (руск.)
↑ Мира ул., 7 (руск.)
↑ Псковская ул., 19-21 (руск.)
↑ 8-я Советская ул., 12 (руск.)
↑ Суворовский пр., 7/4-я Советская ул., 19 (руск.)
↑ Таврическая ул., 29 (руск.)
↑ ^а ^б Пруссак Владимир Федорович (руск.)
↑ Пруссак Дмитрий Константинович (руск.)
↑ Речь «Народникам» (сказанная инженер-архитектором В. Ф. Пруссаком 6 декабря 1905 г.). [СПб.], 1906.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Архитекторы-строители Санкт-Петербурга середины XIX — начала XX века. Под общ. ред. Б. М. Кирикова. — СПб. Пилигрим, 1996
Зодчие Санкт-Петербурга. XIX-начало ХХ века : архитекторы первой половины XIX века; архитекторы второй половины XIX века; архитекторы конца XIX — начала ХХ века / сост. В. Г. Исаченко; ред. : Ю. В. Артемьева, С. А. Прохватилова. — Санкт-Петербург : Лениздат, 1998. — С. 1024.
Александрова, Е. Л. Водская пятина — Ингерманландия — Санкт-Петербургская губерния — Ленинградская область : ист. прошлое / Е. Л. Александрова. — Санкт-Петербург : Гйоль, 2011. — С. 540, 541.
Всеволожский район в названиях : историко-топоним. справ. 130 район. имен / авт.-сост. В. А. Бычкова ; МКУ «Всеволож. межпоселен. Б-ка» Всеволож. центр. гор. Б-ка им. Ю. Г. Слепухина. — Всеволожск : [б. и.], 2012. — С. 74.
Земля Невская Православная : православные храмы пригородных районов Санкт-Петербурга и Ленинградской области : крат. церковно-историч.справ. / РГИА, Ком. по сохранению и возрождению святынь СПб и Ленингр. обл. ; науч. ред. В. В. Антонов. — Санкт-Петербург : Лики России, 2006. — С. 66.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Архитектор Пруссак В. Ф., здания в Санкт-Петербурге (руск.)

[БЮСС-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Барановский Г. В. Юбилейный сборник сведений о деятельности бывших воспитанников Института гражданских инженеров (Строительного училища) 1842—1892. С. 277

[ПАВ-2] а ^б ^в Пруссак Анна Владимировна (руск.)

[ЕНГ-3] а ^б ^в ^г Е. Н. ГРУЗДЕВА. АННА ВЛАДИМИРОВНА ПРУССАК — ИСТОЧНИКОВЕД И УЧЕНЫЙ ПЕТЕРБУРГСКОЙ ИСТОРИЧЕСКОЙ ШКОЛЫ НАЧАЛА XX в. (материалы к биографии) (руск.)

[4] Пабудовы аўтарства У. Ф. Прусака ў Санкт-Пецярбургу (руск.)

[5] Верейская ул., 29 (руск.)

[6] Воронежская ул., 12 (руск.)

[7] Воронежская ул., 14 (руск.)

[8] 6-я Красноармейская ул., 6 (руск.)

[9] Малодетскосельский пр., 15 (руск.)

[10] Мира ул., 7 (руск.)

[11] Псковская ул., 19-21 (руск.)

[12] 8-я Советская ул., 12 (руск.)

[13] Суворовский пр., 7/4-я Советская ул., 19 (руск.)

[14] Таврическая ул., 29 (руск.)

[ПВФ-15] а ^б Пруссак Владимир Федорович (руск.)

[16] Пруссак Дмитрий Константинович (руск.)

[17] Речь «Народникам» (сказанная инженер-архитектором В. Ф. Пруссаком 6 декабря 1905 г.). [СПб.], 1906.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]