Улан-Батар

Сталіца Улан-Батар Улаанбаатар Герб Сцяг Краіна Манголія Каардынаты 47°55′ пн. ш. 106°55′ у. д. Кіраўнік Nyambaatar Khishgee[d] Заснаваны 1639 Плошча 4 704,4 км² Вышыня цэнтра 1 350 м Водныя аб’екты Туул Насельніцтва ▲1 515 593 чал. (2019) Шчыльнасць 259,5 чал./км² Часавы пояс UTC+8 Тэлефонны код +976 (0)11 Паштовы індэкс 210 xxx Аўтамабільны код УБ_ і УН_ Афіцыйны сайт ulaanbaatar.mn (манг.) Улан-Батар на карце Манголіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ulaanbaatar view from Zaisan hill

Ула́н-Ба́тар (манг.: Улаанбаатар) — сталіца Манголіі. Горад размешчаны ў цэнтральнай частцы краіны, на рацэ Туул, у даліне абкружанай чатырма горнымі масівамі: Баяндзурх, Чынгелтэй, Сангіна Чаіркхан і Багдчан. Сярэдняя вышыня над узроўнем мора 1 350 метраў. Плошча горада 4 704,4 км², колькасць жыхароў 989,9 тысяч.

Гісторыя

Датай заснавання горада лічыцца 1639 год. Тады, на беразе возера Зірыт Кагаан Нуур адбылася ўрачыстасць, пад час якой чатыгохгадовага Дзанабадзара прызналі ўвасабленнем богд гэгінаў — рэлігійных кіраўнікоў Манголіі. Качуючая рэзідэнцыя Дзанабадзара і яго правапераймальнікаў была названа Örgöö (палацавая юрта) — ад якой з’явілася еўрапейская назва Urga. Да другой паловы XVIII стагоддзя, гэта рэзідэнцыя змяняла сваё месца шмат разоў. Урэшце ў 1778 годзе яна спынілася на месцы сённяшняй сталіцы Манголіі. Пачаткова Урга была вялікім маўзалеем, і толькі ў XIX стагоддзі стала асноўным цэнтрам гандлю на чайным шляху паміж Кітаем і Расіяй. У 1911 годзе ва Урзе было абвешчана аб незалежнасці Манголіі (не прызнаная іншымі краінамі, замест гэтага ў дамове паміж Кітаем і Расіяй 1915 году была прызнана аўтаномія Манголіі ў межах Кітая). У 1918 годзе ва Ургу зноў увайшлі кітайскія войскі. У 1921 годзе барон Унгерн фон Штэрнберг са сваімі войскамі заваяваў горад і вызваліў богд гэгіна з кітайскага палону. Некалькі месяцаў барон кіраваў горадам, пасля чаго ў горад увайшла Чырвоная армія. 26 лістапада 1924 года была зменена назва на Улан Батар (па мангольску Ulaanbaatar: «Чырвоны асілак», у гонар народнага героя Дамдыну Сухе Батару, які пазваў Чырвоную армію на дапамогу). У 1938 годзе былі знішчаны ўсе ламаісцкія святыні гораду, і тры з чатырох палацаў богд гэгіна. У 50-х — 60-х гг. ХХ стагоддзя распачалася вялікая будова горада.

Насельніцтва

Год Колькасць 2003 893 437 2004 910 984 2005 946 906 2006 979 780 2007 1 012 733 Год Колькасць 2008 1 041 307 2009 1 087 096 2010 1 131 902 2013 1 345 086 2013 1 372 000 Год Колькасць 2014 1 367 508 2015 1 396 288 2015 1 379 631 2016 1 418 368 2017 1 451 710 Год Колькасць 2018 1 477 174 2019 1 515 593

Гарады-пабрацімы

•  Іркуцк, Расія
•  Адана, Турцыя
•  Газіянтэп, Турцыя (25 верасня 2010)
•  Дэлі, Індыя
•  Дэнвер, ЗША
•  Каломба, Шры-Ланка
•  Краснаярск, Расія (2003)
•  Маарду, Эстонія
•  Нью-Дэлі, Індыя
•  Окленд, ЗША
•  Пекін, Кітай
•  Санкт-Пецярбург, Расія (2014)
•  Сеул, Паўднёвая Карэя
•  Сіці-оф-Лідс^[d], Вялікабрытанія
•  Тайбэй, Тайвань (1997)
•  Улан-Удэ, Расія (2000)
•  Цяньцзінь, Кітай

Транспарт

Горад з’яўляецца галоўным транспартным цэнтрам краіны. Ёсць міжнародны аэрапорт, праз горад праходзіць адгалінаванне Транссібірскай (трансмагольскай) магістралі. З горада ідуць аўтамабільныя дарогі ў кірунку межаў Расіі і Кітая.

Адукацыя

Ва Улан-Батары ёсць вышэйшыя навучальныя ўстановы, сярод іх Мангольскі Дзяржаўны ўніверсітэт.

Культура

• 
  Дзяржаўны оперны тэатр
• 
  Драматычны тэатр
• 
  Нацыянальная галерэя

Вядомыя асобы

• Намбарын Энхбаяр

Гл. таксама

• Зялёны палац