Улік затрат

Бухгалтарскі ўлік
Ключавыя паняцці
	Бухгалтар • Бухгалтарскі рахунак; Галоўная бухгалтарская кніга; Абаротна-сальдавая ведамасць; Справаздачны перыяд; Уліковая палітыка; Падвойны запіс • Праводка; Дэбет і крэдыт • Актывы і пасівы; Калькуляцыя • Сабекошт; МСФС • GAAP
Фінансавая справаздачнасць
	Бухгалтарскі баланс; Справаздача аб прыбытках і стратах; Справаздача аб руху грашовых сродкаў; Справаздача аб змене капіталу; Кансалідаваная • Камбінаваная
Вобласці бухгалтарскага ўліку
	Улік затрат • Фінансавы ўлік • Судовая бухгалтэрыя; Улік фондаў • Кіраўнічы ўлік • Падатковы ўлік; Бюджэтны ўлік • Банкаўскі ўлік
Аўдыт
Фінансавы кантроль
	Гэта панэль: глядзець; размовы; правіць;

Улік затрат (англ.: cost accounting) — сістэматычнае адлюстраванне, групаванне і аналіз расходаў, звязаных з вытворчай і гаспадарчай дзейнасцю арганізацыі з мэтай фармавання поўнай і дакладнай інфармацыі пра расходы для ўнутранага кіравання і знешняй справаздачнасці^[1]^[2].

Асноўныя артыкулы затрат

Пры ўліку затрат улічваюцца наступныя віды расходаў^[1]^[2]:

аплата працы;
адлічэнні на сацыяльныя патрэбы;
набыццё сыравіны і матэрыялаў;
амартызацыя асноўных сродкаў;
арэнда вытворчых памяшканняў;
маркетынг і рэклама;
падрыхтоўка кадраў;
штрафы, пені, няўстойкі;
іншыя выдаткі, непасрэдна звязаныя з вытворчасцю прадукцыі, выкананнем работ або аказаннем паслуг.

Класіфікацыя затрат

У залежнасці ад розных крытэрыяў затраты падзяляюцца на:

Прамые – адносяцца на сабекошт пэўнага віду прадукцыі, работ або паслуг (расходы сыравіны, заробак работнікаў вытворчасці і інш.)

Ускосныя – звязаны ў цэлым з вытворчай дзейнасцю (амартызацыя, арэнда, заробкі кіраўнічага персаналу).

Пераменныя – змяняюцца пры павелічэнні або памяншэнні аб'ёмаў вытворчасці (расходы матэрыялаў, заробкі работнікаў).

Умоўна-пастаянныя – аб'ёмы вытворчасці на іх амаль не ўплываюць (напрыклад, арэнда памяшкання).

Планаваныя – затраты, уключаныя ў планавы каштарыс або калькуляцыю.

Непланаваныя – затраты, звязаныя са стратамі ў працэсе гаспадарчай дзейнасці (прастоі, брак і інш).

Метады ўліку затрат

Існуе некалькі асноўных метадаў уліку затрат^[2]:

Просты — пры вытворчасці аднароднай прадукцыі або аказанні аднародных відаў паслуг.

Паперадзельны — калі вытворчасць падзяляецца на асобныя самастойныя працэсы (перадзелы).

Пазаказны — улічвае выдаткі па асобных заказах.

Нарматыўны — арганізуецца паводле галіновых рэкамендацый. Ягоная сутнасць у выяўленні адхіленняў ад нормаў і нарматываў расходаў, што дае магчымасць карэктаваць калькуляцыю фактычнага сабекошту.

Значэнне

Наяўнасць празрыстай і структураванай сістэмы ўліку затрат дазваляе вырашаць шэраг ключавых задач^[1]:

Аптымізацыя — выяўленне неэфектыўных артыкулаў расходаў і прыняцце мер для іх скарачэння.

Фармаванне цаны — разлік кошту адзінкі прадукцыі або паслугі.

Кантроль — параўнанне планавых і фактычных паказчыкаў, аналіз адхіленняў і іхніх прычын.

Прагназаванне — ацэнка будучых выдаткаў і планаванне рэсурсаў на перспектыву.

У кіраўнічым уліку улік затрат дапамагае:

прымаць абгрунтаваныя кіраўнічыя рашэнняў;
знайсці спосабы павышэння рэнтабельнасці;
забяспечыць устойлівае развіццё бізнесу^[1].

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в ^г Ведение учета затрат предприятия | Савенко (нявызн.). buhgalteria-minsk.by. Праверана 12 чэрвеня 2025.
↑ ^а ^б ^в Сокольчик, Т. П. Бухгалтерский учёт и аудит : пособие / Т. П. Сокольчич, В. Н. Градусова, Е. Г. Кобзик; под общ. ред. Т. П. Сокольчик. – Мн.: Акад.упр. при Президенте Респ. Беларусь, 2009. – с. ISBN 978–985–457–898–9.

[:0-1] а ^б ^в ^г Ведение учета затрат предприятия | Савенко (нявызн.). buhgalteria-minsk.by. Праверана 12 чэрвеня 2025.

[:1-2] а ^б ^в Сокольчик, Т. П. Бухгалтерский учёт и аудит : пособие / Т. П. Сокольчич, В. Н. Градусова, Е. Г. Кобзик; под общ. ред. Т. П. Сокольчик. – Мн.: Акад.упр. при Президенте Респ. Беларусь, 2009. – с. ISBN 978–985–457–898–9.

[1]

[2]