Фаўстын Цяцерскі

Фаўстын Цяцерскі
польск.: Faustyn Ciecierski
Дата нараджэння	1761
Месца нараджэння	Вармія, Вармінска-Мазурскае ваяводства, Польшча
Дата смерці	1832 ці 1833
Месца смерці	Папарчэй[d], Папарчэйская сянюнія[d], Кайшадорыскі раён[d], Літва
Грамадзянства	Рэч Паспалітая
Род дзейнасці	грамадскі дзеяч, мемуарыст
Месца працы	Забельскі дамініканскі калегіум
Альма-матар	Віленскі ўніверсітэт

Фаўстын Цяцерскі (1761, Вармія — 1832 або 1833, Папорці) — польскі, літоўскі і беларускі грамадскі дзеяч і мемуарыст, манах-дамініканін.

Біяграфія

Скончыў Віленскі ўніверсітэт. Доктар філасофіі і тэалогіі.

Настаўнічаў у кляштарных школах, прыёр Віленскага кляштара дамініканцаў. Удзельнік паўстання 1794 года на Гродзеншчыне. Пасля яго паражэння стварыў «Віленскую асацыяцыю» для арганізацыі новага паўстання, падтрымліваў сувязі з аднадумцамі-эмігрантамі ў Заходняй Еўропе. У 1797 годзе сасланы на пажыццёвую катаргу ў Забайкалле. Амніставаны і ў 1801 годзе вярнуўся на радзіму. З 1801 года прыёр Забельскага кляштара дамініканцаў, да 1816 года — выкладчык Забельскага дамініканскага калегіума.

Яго «Успаміны» — адно з першых этнаграфічных апісанняў Даурыі (апублікавана на польскай мове ў 1865 годзе ў Львове А. Бялеўскім, рукапіс захоўваецца ў бібліятэцы Акадэміі навук Літвы). У іх паказаны побыт карэннага насельніцтва Сібіры, каларытныя партрэты катаржнікаў і ссыльных, выхадцаў з беларуска-літоўскіх губерняў, крытыкуецца царскае чыноўніцтва і праваслаўнае духавенства.

У 1821—1832 гадах візітатар школ у беларуска-літоўскіх губернях. У «Дзённіку візітатара» (1904) апісаў свае паездкі, змясціў звесткі па гісторыі выяўленчага мастацтва і архітэктуры, пра норавы феадальнага грамадства. Рукапіс «Дзённіка візітатара» па кляштарах Беларусі захоўваецца ў бібліятэцы Віленскага ўніверсітэта.

Працы Цяцерскага па гісторыі і філасофіі Беларусі і Літвы пад назвай «Літоўская хроніка» загінулі.

Творы

• Znaczniejszych przypadków pewnego z Syberii powrotnego Polaka w 1801 roku. — Warszawa — Wrocław, 1998.

Літаратура

• Anton Franciszek Bryl. O dacie urodzenia Faustyna Ciecierskiego // Przegląd Tomistyczny, t. XXV (2019), s. 493—494.
• Brodniewicz J. «Byłbym najniespokojniejszym, gdybym ufności nie pokładał w nieprzebranej Najwyższej Opatrzności» — rekonstrukcja biografii Faustyna Ciecierskiego // Dominikanie na ziemiach polskich w XVIII i XIX wieku. Zbiór studiów, red. M. Miławicki, A. Markiewicz. — Kraków, 2009. — S. 519—562.
• Географы і падарожнікі Беларусі: [Альбом-атлас]. — Мн., 1999.
• Мальдзіс А. Таямніцы старажытных сховішчаў. — Мн., 1974.
• Пятшкевіч І. «А з Белай Русі даносяць…». Беларусь у рукапіснай спадчыне віленскага дамініканца Фаўстына Цяцерскага // Arche № 7-8, 2014. — С. 1-24.