Франц фон Хіпер

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Франц фон Хіпер
ням.: Franz Ritter von Hipper
Дата нараджэння 13 верасня 1863(1863-09-13)[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 25 мая 1932(1932-05-25)[1] (68 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Род войскаў Германскі імперскі флот
Гады службы 1881—1918
Званне
Адмірал
Адмірал
Адмірал
Камандаваў Флот адкрытага мора
Бітвы/войны Першая сусветная вайна
Узнагароды і званні
Ордэн «Pour le Mérite»
Ордэн «Pour le Mérite»
Жалезны крыж 1-га класа
Жалезны крыж 1-га класа
Жалезны крыж 2-га класа
Жалезны крыж 2-га класа
Ордэн Чырвонага арла 2-й ступені
Ордэн Чырвонага арла 2-й ступені
Кавалер Вялікага крыжа Ваеннага ордэна Максіміліяна Іосіфа, Баварыя
Кавалер Вялікага крыжа Ваеннага ордэна Максіміліяна Іосіфа, Баварыя
Баварскі ордэн «За ваенныя заслугі»
Баварскі ордэн «За ваенныя заслугі»
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Франц фон Хі́пер (ням.: Franz Hipper, 1916 Ritter von Hipper; 13 верасня 1863, Вайльгайм[2] — 25 мая 1932, Отмаршен[3], Гамбург) — адмірал Імператарскіх ВМС (ням.: Kaiserliche Marine) Германскай імперыі перыяду Першай сусветнай вайны, камандуючы Разведвальнымі Сіламі Флоту адкрытага мора, галоўнакамандуючы Флоту адкрытага мора (ням.: Hochseeflotte).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Франц фон Хіпер нарадзіўся ў баварскім мястэчку Вайльгайм за 60 км ад Мюнхена. Праз тры гады памёр яго бацька Антон і Франц рос у прыёмнай сям’і. З 5 гадоў вучыўся ў Мюнхене ў каталіцкай школе, з 10 гадоў у гімназіі. Пасля навучання паступіў кадэтам на навучальны фрэгат SMS Niobe[4], пасля крэйсер-фрэгат[5] SMS Leipzig[6]. Пасля навучання ў Марской школе Кіля 21 лістапада 1884 года атрымаў афіцэрскі патэнт[7], паступіўшы 19 снежня 1885 года на службу ў званні ўнтэр-лейтэнанта. Ён выконваў розныя функцыі, у прыватнасці быў штурманам на яхце кайзера SMY Hohenzollern[8], дзе атрымаў у 1902 годзе званне карветэн-капітан.

Атрыманне звання дазволіла Францу фон Хіперу з 1 кастрычніка 1902 года прыняць камандаванне II эскадрай тарпедных лодак, пасля чаго наступіў працяглы перыяд, калі Хіпер ненадоўга займаў розныя камандныя пасады. Паміж 20 красавіка—22 жніўня 1906 года камандаваў лёгкім крэйсерам SMS Leipzig[9]; адміральскую вышэйшую пасаду ВМС на сушы — камандуючы ваенна-марскіх станцый Паўночнага мора; 30 верасня 1906 года камандзіра цяжкага крэйсера SMS Carl Friedrich; 6 сакавіка — 30 верасня 1908 камандзіра цяжкага крэйсера SMS Gneisenau[10]. У 1912 годзе атрымаў званне контр-адмірала, а з 1913 года камандуючы Разведвальнымі Сіламі Флоту адкрытага мора.

З пачаткам Першай сусветнай вайны правёў некалькі паспяховых аперацый лінейных крэйсераў супраць сіл Каралеўскіх ВМС Брытаніі. У снежні 1914 года быў абстраляны Скарбара, Уітбі[11], Хартлпул[12], што прывяло да ахвяраў сярод грамадзянскага насельніцтва. Гэтыя рэйды прывялі 24 студзеня 1915 года да бітвы ля Догер-Банкі[13] з праўзыходзячымі сіламі брытанскага ВМФ, дзе нямецкім караблям удалося сысці дзякуючы манеўрам Хіпера. У самай вялікай Ютландскай марской бітве вайны 31 мая—1 чэрвеня 1916 года Франц Хіпер камандаваў авангардам германскага флота, які затапіў 3 брытанскія лінейныя караблі. Пасля бітвы толькі дзеянні Хіпера не падвергнулі крытыцы і яго сталі лічыць лепшым стратэгам Кайзерліхе Марыне. 5 чэрвеня 1916 года кайзер Вільгельм II узнагародзіў яго вышэйшым прускім ордэнам Pour le Mérite, баварскі кароль Людвіг III узнагародзіў яго ордэнам Максіміліяна Іосіфа. Яму надалі персанальнае шляхецтва, запісаўшы ў матрыкул Ritter von Hipper (бел.: Рыцар фон Хіпер).

11 жніўня 1918 года фон Хіпер замяніў на пасадзе галоўнакамандуючага Флоту адкрытага мора Райнгарда Шэера, які заняў новую вышэйшую пасаду камандуючага Ваенна-марскога ўпраўлення (ням.: Seekriegsleitung)[14]. Пасля таго як Шэер сваім таемным загадам справакаваў Кільскае паўстанне маракоў, фон Хіпер даволі паспяхова вёў перамовы з маракамі. Ён адмовіўся 19 лістапада весці 74 караблі Хохзэефлоту для інтэрніравання ў Скапа-Флоў, 30 лістапада пакінуў пасаду галоўнакамандуючага і з 13 снежня 1918 года па яго просьбе быў адпраўлены з актыўнай службы ў адстаўку[15].

Канец жыцця ён правёў у прыгарадным участку Гамбурга Отмаршен, дзе памёр пасля працяглай хваробы. Яго пахавалі на Алсдорфскіх могілках[16] Гамбургу. Жалобны картэж складаўся з маракоў 3-й тарпеднай флатыліі Рэйхсмарынэ, развітальныя словы прамовілі адміралы Эрых Рэдэр і Вільгельм Сушон. Пасля прах фон Хіпера перанеслі да роднага горада Вайльгайм.

Узнагароды і ўшанаванні[правіць | правіць зыходнік]

Лінейныя крэйсеры Derfflinger, Moltke, Seydlitz накіроўваюцца да Догер-Банцы
Выбух HMS Queen Mary пасля абстрэлу лінейных крэйсераў. Ютландская бітва

Франц фон Хіпер быў узнагароджаны ордэнамі:

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б Franz Ritter von Hipper // Brockhaus Enzyklopädie
  2. ↑ Weilheim in Oberbayern (ням.)
  3. ↑ Hamburg-Othmarschen (ням.)
  4. ↑ SMS Niobe (1853) (ням.)
  5. ↑ Kreuzerfregatte (ням.)
  6. ↑ SMS Leipzig (1875) (ням.)
  7. ↑ Offizierspatent (ням.)
  8. ↑ SMY Hohenzollern (1892) (ням.)
  9. ↑ SMS Leipzig (1905) (ням.)
  10. ↑ SMS Gneisenau (1906) (ням.)
  11. ↑ Whitby (ням.)
  12. ↑ Hartlepool (ням.)
  13. ↑ Gefecht auf der Doggerbank (ням.)
  14. ↑ Seekriegsleitung (ням.)
  15. ↑ z. D. (Militärsprache) (ням.)
  16. ↑ Ohlsdorfer Friedhof (ням.)
  17. ↑ Dienstauszeichnung (ням.)
  18. ↑ Militärverdienstkreuz (Mecklenburg) (ням.)
  19. ↑ Hausorden vom Weißen Falken (ням.)
  20. ↑ Hipper (F 214) (ням.)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Dermot Bradley (Hrsg.), Hans H. Hildebrand, Ernest Henriot: Deutschlands Admirale 1849—1945. Die militärischen Werdegänge der See, Ingenieur-, Sanitäts-, Waffen — und Verwaltungsoffiziere im Admiralsrang. Band 1: A-G. Biblio Verlag, Osnabrück 1988, ISBN 3-7648-1499-3, pp. 106–108. (ням.) 
  • Hugo von Waldeyer-Hartz: Admiral Hipper. Kittler. Leipzig 1933. (ням.) 
  • Jürgen Busche: Heldenprüfung. Das verweigerte Erbe des Ersten Weltkriegs. Deutsche Verlags-anstalt, München 2004, ISBN 3-421-05779-6. (ням.) 
  • Walther Hubatsch: Hipper, Franz Ritter von. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, стар 203 (ням.) 
  • Rudolf von Kramer, Otto Freiherr von Waldenfels: VIRTUTI PRO PATRIA. Der königlich bayerische Militär-Max-Joseph-Orden. Kriegstaten und Ehrenbuch 1914—1918. Selbstverlag des königlich bayerischen Militär-Max-Joseph-суме заказаў, Мюнхен, 1966, с. 321—322. (ням.) 
  • Раздзел 10: Franz Ritter von Hipper, in: Wilhelm Wolfslast: Helden der See. Band 1. Entdecker und Admirale, Berlin 1944, стар 157—174. (ням.) 
  • Philbin, Tobias R., III (1982). Admiral von Hipper: The Inconvenient Hero. Amsterdam: B. R. Grüner Publishing Co. (ням.) 
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Франц_фон_Хіпер&oldid=4558228"