Фра Маўра

Фра Маўра
Род дзейнасці	картограф
Дата нараджэння	1385
Месца нараджэння	Венецыя, Венецыянская рэспубліка
Дата смерці	1459
Месца смерці	Венецыя, Венецыянская рэспубліка
Грамадзянства	Венецыянская рэспубліка
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фра Маўра (Fra Mauro; памёр у 1459 або 1460) — манах ордэну камальдулаў з кляштара Сан-Мікеле на венецыянскім востраве Мурана, картограф.

У 1457—1459 гадах на замову партугальскага караля Афонсу V стварыў круглую карту свету (Mappamondo). Згубленая пазней, яна вядомая па аўтарскай копіі, зробленай для сената Венецыі (захоўваецца ў венецыянскай Нацыянальнай бібліятэцы Св. Марка).

«Фра Маўра, непараўнальны касмограф», на медалі выбітым неўзабаве пасля яго смерці

Mappamondo — сапраўдны шэдэўр сярэднявечнай картаграфіі, адна з прызнаных сімвалічных вехаў, якія падзяляюць сярэднія вякі ад эпохі Адраджэння. Яе дакладнасць і эстэтычная вартасць значна пераўзыходзіць усе папярэднія аналагі, невыпадкова ў гонар заканчэння працы Фра Маўра венецыянскі сенат загадаў выбіць медаль з надпісам «непараўнальны касмограф». Гэта і першая з вядомых карт, на якіх адзначана Белая Русь. Але з прычыны асабістага незнаёмства з усходнеславянскімі землямі, Фра Маўра дапусціў у гэтым рэгіёне шэраг грубых памылак. Напрыклад, Волга ў сваім сярэднім цячэнні разгаліноўваецца на два рукавы, утвараючы велізарны… «востраў Амазонія». Белая Русь (Rossia biancha) знаходзіцца побач з Ноўгарадам Вялікім, паміж Волгай і Белым возерам, і ўсе гэтыя аб'екты аднесеныя не на захад, а на ўсход ад ракі Камы. Карта Фра Маўра — адна з першых гістарычных крыніц, у якой згадваецца Чорная Русь, і выдзяляюцца тры «каляровыя» часткі Русі. Паводле надпісу на карце, «Белая Русь ляжыць па той бок Белага мора, Чорная Русь — па той бок Чорнай ракі, а Чырвоная — па той бок Чырвонай ракі».

Усходнеславянскія землі ВКЛ вядомы Фра Маўра пад назвай не Белай, а Чырвонай Русі (Rossia Rossa), у якую ўваходзяць і Кіеў, і Разань. У сваю чаргу, Чорная Русь (Rossia Negra) паказаная на правабярэжжы Акі. Белая Русь у Фра Маўра, як і ў большасці заходнееўрапейскіх аўтараў XIII—XVI стагоддзяў — гэта сінонім ці Вялікага Ноўгарада ці яго часткі, заселенай калісьці народнасцю вепсаў.

У гонар Фра Маўра названыя кратар і фармацыя на Месяцы, якія былі наведаны астранаўтамі з Apollo 14.

Выявы карты Фра Маўра

• 
  Агульны выгляд
• 
  Частка Афрыкі
• 
  Іспанія, Партугалія і паўночная Афрыка
• 
  Еўропа
• 
  Сярэдні Усход
• 
  Частка Кітаю

Літаратура

• Алесь Белы // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т.. — Мн. : БелЭн
• Рыбаков Б. А. Русские карты Московии XV — начала XVI в. М., 1974.
• Il Mappamondo di Fra Mauro. A cura di Tullio Gasparini Leporace. Presentazione di Roberto Almagia. Venezia, 1956.
• Harvey P. D. A. Medieval maps. London, 1991.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Фра Маўра
• Арыгінальны артыкул(недаступная спасылка)
• Манаграфія прысвечаная карце Фра Маўра Архівавана 26 верасня 2011. (англ.)