Фуляр

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Фуляр
Выява
Краіна паходжання
Матэрыял шоўк[1], віскознае валакно[1], бавоўна[1] і гарус[d][1]
Метад вырабу твіл[1] і textile printing[d][1]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
П. А. Фядотаў  (руск.). «Пераборлівая нявеста». 1847. Траццякоўская галерэя. З задняй кішэні фрака жаніха па модзе тырчыць каляровы фуляр

Фуляр[2] (фр.: foulard ад фр.: fouler — «таптаць, валяць») — лёгкая і мяккая першапачаткова шаўковая, пазней таксама ваўняная і баваўняная тканіна. Фуляр выпускаўся аднатонным або з арнаментам, звычайна раслінным або геаметрычным. Яго выкарыстоўвалі для шыцця жаночых сукенак, хустак, насовак  (руск.), у сувязі з чым фулярамі сталі называць таксама галаўныя, шыйныя і насавыя хусткі з гэтай тканіны[3][4][5]. У Вялікім тлумачальным слоўніку рускай мовы слова «фуляр» у значэнні «хустка» пазначана як састарэлае[6].

Фуляр выраблялі з някручаных шаўковых нітак рознага перапляцення самых розных сартоў. Самы тонкі фуляр называўся «луізін», гатунак «алаталоза» прызначаўся выключна для пашыву шыйных хустак. У XIX стагоддзі на піку захапленні творчасцю Джорджа Байрана і Вальтэра Скота, якія звярталіся да вобразаў з шатландскіх легенд, самым папулярным геаметрычным арнаментам фуляра была клетка з алюзіяй на кілты з тартанам  (руск.)[7]. Насоўкі па прамым прызначэнні ў Расіі пачалі выкарыстоўваць публічна з канца 1830 гадоў, і з гэтага часу ў моду ўвайшлі вялікія мужчынскія насоўкі, якія належала насіць прыкметна, каб фуляр тырчаў з кішэні. Мода на стракатыя фуляры прайшла пасля 1856 года, іх змянілі белы батыст або тонкае палатно[5].

У рамане «Ідыёт  (руск.)» Ф. М. Дастаеўскага ў руках князя Мышкіна  (руск.) боўтаецца худы вузельчык са старога, палінялаго фуляра, а фуляравая хустачка накінутая на галаву дзяўчыны ў старэнькай, але прыстойнай цёмнай мантыльцы, якая праходзіць міма Рагожына[8]. У рамане «Напярэдадні  (руск.)» І. С. Тургенева ў халаце  (руск.) з тармаламы, падпяразаны фулярам з’яўляецца стары пракурор, а ў рамане «Бацькі і дзеці  (руск.)» новым жоўтым фулярам памахвае Васіль Іванавіч Базараў[9]. У аповесцях і апавяданнях А. М. Талстога фуляр сустракаецца неаднаразова: у «Прагулцы» Якаў Іванавіч для гульні ў гарэлкі  (руск.) завязвае сабе карычневым фулярам вочы, у «Старой вежы» Лапцеў, які смяецца, выцірае вочы чырвоным фулярам, а ў «Спаборніку» госць працірае фулярам акуляры[10].

Зноскі

  1. а б в г д е ё Tortora P. G., Merkel R. S. foulard // Fairchild's Dictionary of TextilesFairchild Fashion Media, 1996. — P. 230.
  2. Лазука 2015, с. 162.
  3. Л. В. Беловинский 2007.
  4. Л. А. Глинкина 2008.
  5. а б Розовая ксандрейка и драдедамовый платок 1989.
  6. Большой толковый словарь
  7. Р. М. Кирсанова 1995.
  8. Достоевский Ф. М. Часть первая. Часть четвёртая // Идиот  (руск.): Роман в четырёх частях / Вступит. статья. Е. Стариковой; Примеч. И. Битюговой. Иллюстрации И. Глазунова. — М.: Художественная литература, 1983. — С. 26, 555. — 607 с. — (Библиотека классики. Русская литература). — 500 000 экз.
  9. И. С. Тургенев. Накануне  (руск.). XXIV. Отцы и дети  (руск.). XX // Накануне  (руск.). Отцы и дети  (руск.). Степной король Лир. — Л.: Художественная литература, 1985. — С. 91, 227. — 368 с. — (Классики и современники. Русская классическая литература). — 4 400 000 экз.
  10. Толстой А. Н. Старая башня. Соревнователь. Прогулка // Собрание сочинений в десяти томах. — М.: Государственное издательство художественной литературы, 1958. — Т. 1. — С. 68, 78, 359. — 627 с. — 675 000 экз.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Лазука, Барыс Андрэевіч. Слуцкія паясы і еўрапейскі тэкстыль XVIII стагоддзя. Малы лексікон / Б. А. Лазука; [фота: Б. А. Лазука, М. П. Мельнікаў]. — Мінск: Беларусь, 2015. — 170, [2] с. : каляр. іл., партр. ; 30 см. Фактычная дата выхаду ў свет ― 2014. ― Бібліяграфія: с. 170―171.
  • Андреева Р. П. Фуляр // Энциклопедия моды. — СПб.: Издательство «Литера», 1997. — С. 366. — ISBN 5-86617-030-2.
  • Беловинский Л. В. Фуляр // Иллюстрированный энциклопедический историко-бытовой словарь русского народа. XVIII — начало XIX в. / под ред. Н. Ерёминой. — М.: Эксмо, 2007. — С. 721. — 784 с. — 5000 экз. — ISBN 978-5-699-24458-4.
  • Глинкина Л. А. Фуляр // Иллюстрированный словарь забытых и трудных слов русского языка: ок. 7000 единиц: более 500 ил. / Л. А. Глинкина; худож. М. М. Салтыков. — М.: Мир энциклопедий Аванта+, 2008. — С. 334. — 432 с. — ISBN 978-5-98986-208-5.
  • Кирсанова Р. М. Фуляр // Костюм в русской художественной культуре 18 — первой половины 20 вв. / под ред. Т. Г. Морозовой, В. Д. Синюкова. — М.: Большая российская энциклопедия, 1995. — С. 303—304]. — 383 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-85270-144-0.
  • Кирсанова Р. М. Бареж // Розовая ксандрейка и драдедамовый платок: Костюм — вещь и образ в русской литературе XIX в. / под ред. Э. Б. Кузьминой. — М.: Книга, 1989. — С. 33—34. — 286 с. — 55 000 экз. — ISBN 5-212-00130-7.