Харун ар-Рашыд

Харун ар-Рашыд
هارون الرشيد
Багдадскі халіф 14 верасня 786 — 24 сакавіка 809
Папярэднік	аль-Хадзі
Пераемнік	аль-Амін
Нараджэнне	17 сакавіка 766 Рэй, халіфат Абасідаў
Смерць	24 сакавіка 809 (43 гады) Тус[d], Іран
Месца пахавання	Мешхед
Род	Bawazir[d]
Бацька	Al-Mahdi[d]
Маці	Al-Khayzuran[d]
Жонка	Зубейда бінт Джафар[d]
Дзеці	Al-Amin[d], al-Maʾmun[d], Al-Mu'tasim[d] і Al-Qasim ibn Harun al-Rashid[d]
Веравызнанне	іслам
Дзейнасць	палітык
Харун ар-Рашыд на Вікісховішчы

Хару́н ар-Рашы́д, ці Гару́н ар-Рашы́д (Харун Справядлівы; араб. هارون الرشيد بن محمد بن المنصور‎‎ Hārūn ar-Rašīd ben Muḥammad ben al-Manṣūr; люты 766, Рэй (ці 27 сакавіка, 763) — 24 сакавіка 809, Тус) — арабскі халіф, кіраўнік Абасідскага халіфата ў 786 (з 14 верасня) — 809 гадах. Папулярны герой арабскага фальклору.

Стаў халіфам і кіраваў з дапамогай візіраў з сям’і Бармакідаў, якія былі прадстаўнікамі іранскай феадальнай арыстакратыі, а пасля іх адхілення ў 803 годзе стаў кіраваць аднаасобна.

Кіраванне халіфа Харуна ар-Рашыда адзначылася эканамічным і культурным росквітам, ён заснаваў у Багдадзе вялікі ўніверсітэт і бібліятэку, заахвочваў заняткі навукамі, паэзіяй і музыкай. Да Харуна ар-Рашыда быў набліжаны паэт Абас ібн аль-Ахнаф, прадстаўнік пакалення, які адмовіўся ад кананізаваных форм даісламскай паэзіі.

Пры Харуне ар-Рашыдзе у Халіфаце дасягнулі значнага развіцця сельская гаспадарка, рамёствы, гандаль і культура (пераважна літаратура), але разам з тым азначыліся прыкметы яго распаду (антыўрадавыя паўстанні ў Дэйлеме, Сірыі і іншых абласцях).

Халіф працягваў барацьбу з Візантыяй, распачатую да яго. Памёр у 809 годзе ў час ваеннага паходу супраць паўстаўшых жыхароў Маверанахра (паўстанне Рафі ібн Лейса ў Сярэдняй Азіі).

Літаратура

• Харун ар-Рашыд // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 16: Трыпалі — Хвіліна. С. 553.
• Гарун // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.