Хрыста Грозеў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Хрыста Грозеў
балг.: Христо Грозев
Род дзейнасці расследвальнік, журналіст, медыязнаўца, медыямэнэджэр, пісьменнік, акцёр
Дата нараджэння 20 мая 1969(1969-05-20)[1] (54 гады)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Месца працы
Альма-матар
Узнагароды і прэміі
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Хрыста Гро́зеў (20 мая 1969, Плоўдзіў, Балгарыя —) — балгарскі журналіст-расследвальнік  (руск.) (бел., медыяэксперт і медыяінвестар.

Кіраўнік выдання Bellingcat  (руск.) (бел., якое займаецца журналісцкімі расследаваннямі аб зонах ваенных дзеянняў, выкарыстоўваючы метад аналізу дадзеных з адкрытых крыніц. Адзін з асноўных аўтараў расследавання аб удзеле супрацоўнікаў ФСБ Расіі ў атручванні Аляксея Навальнага  (руск.) (бел.[4]. Лаўрэат прэміі Еўрапейскай прэсы  (англ.) (бел. і прэміі «Эмі» за свае журналісцкія расследаванні.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Хрыста Грозеў нарадзіўся 20 мая 1969 года ў Плоўдзіве, Балгарыя. Атрымаў ступень бакалаўра ў Амерыканскім ўніверсітэце ў Балгарыі і MBA  (руск.) (бел. у Imadec University  (англ.) (бел. у Аўстрыі.

Адразу пасля гімназіі працаваў некалькі месяцаў, каля года, у Люксембургу, на музычнай радыёстанцыі[5]. У 1989 годзе Грозеў убачыў, што пасольства Балгарыі ў Люксембургу было пакінута супрацоўнікамі былога камуністычнага ўраду Балгарыі, зламаў акно і пачаў чытаць пакінутыя там дакументы, пасля чаго яго арыштавала паліцыя Люксембурга[6].

З 1988 года-рэпарцёр на радыё ў Плоўдзіве. У 1990 годзе стаў адным з заснавальнікаў першай прыватнай радыёстанцыі ў Балгарыі[7].

Працаваў на радыёстанцыі Свабодная Еўропа на балгарскай мове, калі быў студэнтам[8][5].

У 1995 годзе быў запрошаны амерыканскай кампаніяй Metromedia  (англ.) (бел. для працы, у тым ліку, з яе расійскімі актывамі. Запускаў «Радыё Ніка» ў Сочы, «Канал мелодыя» і «Эльдарадыё  (руск.) (бел.» ў Санкт-Пецярбург і яшчэ дзясяткі радыёстанцый у краінах Балтыі, Фінляндыі, Балгарыі, Венгрыі[7]. У Санкт-Пецярбургу Хрыста Грозеў быў генеральным дырэктарам Агенцтва радыёстанцыі «Кацюша», прычым яе фінансавы дырэктар радыёстанцыі перарэгістравала ў мэрыі асабіста ва Уладзіміра Пуціна[8].

У 2000 годзе Грозеў стаў прэзідэнтам Metromedia International, пад яго кіраўніцтвам працавалі 26 радыёстанцый у 9 краінах свету. Калі ў 2003 годзе Metromedia International вырашыла выйсці з радыёбізнесу, Хрыста Грозеў набыў у яе акцыі расійскіх радыёстанцый, якія ўваходзілі ў яе, і пазней, у 2006 годзе, прадаў іх французскай кампаніі Lagardère  (руск.) (бел.. Акрамя таго, адначасова кіраваў у якасці дырэктара ірландскай кампаніяй Communicorp  (англ.) (бел., якая набыла ў фірмы Metromedia International іншыя яе радыёвяшчальныя актывы.

У 2006 годзе Грозева вымусілі прадаць усе яго медыяпраекты ў Расіі, а ў 2016 годзе яго дазвол на знаходжанне быў ануляваны ФСБ[9].

Пасля 2006 года Грозеў выступаў у якасці інвестара ў розныя медыяактывы, пераважна ў Нідэрландах і Балгарыі. Так, у 2006 годзе кампанія RadioCorp B.V.  (англ.) (бел., якая належала яму, атрымала ліцэнзію на вяшчанне ў Нідэрландах і стварэнне радыёстанцыі з нацыянальным музычным фарматам. У цяперашні час радыёстанцыя Radio 100 % NL, якая належыць RadioCorp, з’яўляецца адной з самых папулярных станцый у Нідэрландах з аўдыторыяй прыкладна 2 мільёна слухачоў. У 2009 годзе быў запушчаны сястрынскі аднайменны глянцавы часопіс[7]. На 2018 год працягваў мець актывы ў нідэрландскіх медыя, за кошт якіх ён жыў[10].

Іншыя медыяактывы Грозева — гэта навінавы тэлевізійны канал і некалькі газет у Балгарыі[7].

У 2016 годзе ўдзельнічаў у фестывалі «Вместе Медиа», які з’яўляецца прафесійным мерапрыемствам у сферы журналістыкі і не нясе ў сабе якой-небудзь палітычнай позвы[11].

Грозеў-бізнес — партнёр медыямэнэджэра Карла Габсбурга-Латарынгскага  (руск.) (бел., цяперашняга кіраўніка дома Габсбургаў. З Карлам Габсбургам Грозеў знаёмы са студэнцкіх часоў[12].

У 2015 годзе быў аспірантам эканомікі і права Пан'еўрапейскага ўніверсітэта  (англ.) (бел. ў Браціславе[13].

Прыблізна з 2014 годзе заняўся журналісцкімі расследаваннямі. У 2018 годзе Грозеў распавядаў пра працу разам з Bellingcat: «Я працаваў з Эліятам  (руск.) (бел. чатыры гады. Мая матывацыя простая: я раблю нешта, што ўмею, знаходжу рэчы, якія іншыя выпускаюць з увагі, выкарыстоўваю свае веды пра Расію, аб бліжэйшых краінах, у тым ліку пра Украіну, працую з людзьмі ў гэтых краінах і перажываю, што іх ўрада (і ў Расіі, і ва Украіне) падманваюць грамадзян. Я займаюся гэтым бязвыплатна, марную на расследаванні свае сродкі. Гэта маё хобі»[10]. У студзені 2022 года Грозеў узначаліў Bellingcat[14].

У 2019 годзе Грозеў (разам з Раманам Дабрахотавым  (руск.) (бел. і Даніэлам Рамейнам) быў узнагароджаны прэміяй Еўрапейскай прэсы  (англ.) (бел. for Investigative Journalism & London Press Club Prize for Digital Journalism у катэгорыі «журналісцкае расследаванне» за «выкрыццё падазраваных у атручванні ў Солсберы  (руск.) (бел.»[15][16][17] — расследаванне 2018 года з чатырох частак «Салбярэцкяе» пра атрутнікаў Сяргея і Юліі Скрыпалёў. У сваім расследаванні Bellingcat і The Insider  (руск.) (бел. далі доказы прыналежнасці Пятрова  (руск.) (бел. і Башырава  (руск.) (бел. да ГРУ  (руск.) (бел.[18].

Грозеў таксама з’яўляецца старшым даследчыкам у «Risk Management Lab» у прыватным Новым балгарскім універсітэце[16].

Для некаторых расследаванняў быў выкарыстаны псеўданім Морыц Ракушыцкі[9][19] (Moritz Rakuszizky[20]).

У снежні 2020 года Грозеў патлумачыў[21], што яны (Bellingcat) ніколі не ставілі сабе мэту займацца менавіта Расіяй, а займаюцца расследаваннем дзяржаўных злачынстваў  (руск.) (бел., у прыватнасці, займаліся вельмі правымі на Украіне[22], рабілі справаздачы супраць НАТА, якая незаконна прадавала зброю Саудаўскай Аравіі дзеля грамадзянскай вайны ў Емене[23], рабілі аналіз турэцкіх і грэчаскіх злачынстваў падчас мігранцкага крызісу[24][21].

Група «Bellingcat» ўзялася таксама за расследаванне «справы вагнераўцаў». Грозеў, як адзін з актыўных удзельнікаў групы, заявіў, што «Bellingcat» па выніках расследавання збіраўся апублікаваць дакументальны фільм[25][26]. У сувязі са здымкамі гэтага дакументальнага фільма Грозеў прыбыў 10 сакавіка 2021 года ў Кіеў, дзе правёў шэраг сустрэч[27]. Увогуле ён запісаў 7 інтэрв’ю: з галоўным рэдактарам сайта Цензор.нет  (укр.) (бел. Юрыем Бутусавым  (руск.) (бел., двума афіцэрамі Галоўнага ўпраўлення ваеннай разведкі, з дэпутатам ад фракцыі Еўрапейская Салідарнасць  (укр.) (бел. Міхаілам Забродскім  (укр.) (бел., намеснікам камітэта Вярхоўнай рады па абароне, які распавеў, аб чым гаварылі на пасяджэнні перад зрывам аперацыі. Інтэрв’ю Грозеву далі таксама пяты прэзідэнт Украіны Пётр Парашэнка, былы выконваючы абавязкі Прэзідэнта Украіны Аляксандр Турчынаў і агент НАБУ  (укр.) (бел. Яўген Шаўчэнка[28]. Па дадзеных Дзмітрыя Гардона, сам фільм мог быць абнародаваны 5 красавіка 2021 года, аднак самі аўтары фільма заявілі, што яшчэ не маюць канчатковых вынікаў, таму аб канкрэтнай даце казаць рана[29]. У пачатку мая 2021 года Грозеў сказаў у інтэрв’ю на Эспрэса TV  (укр.) (бел., што фільм выйдзе ўжо пасля лета 2021 года, спачатку выйдзе расследаванне ў тэкставым варыянце да прызначанай на чэрвень сустрэчы паміж Пуціным і Зяленскім. Вытворчасць фільма зацягнулася з-за пандэміі і выкліканых ёю абмежаванняў на перамяшчэнне, а таксама з-за складаных і працяглых працэдур пацверджання дакладнасці дадзеных[30]. Расследаванне «Вагнергейта» з падзагалоўкам «дзёрзкая ўкраінская аперацыя па злове расійскіх наймітаў» было апублікавана 17 лістапада 2021 года ў Bellingcat і Insider[31][32].3 верасня 2021 года на канферэнцыі імя Ленарта Меры ў Таліне Грозеў папярэдзіў аб запаволенні замежнага сегмента інтэрнэту ў Расіі да 24 кбіт/с  (укр.) (бел. праз два гады. Па інфармацыі яго крыніц у спецслужбах  (руск.) (бел. у Расіі плануюць у бліжэйшыя два гады ўвесці сістэму акрэдытацыі ўсіх хостынг-правайдэраў  (руск.) (бел.. Для правайдэраў, якія не прайшлі акрэдытацыю, будзе ўстаноўлена абмежаванне хуткасці і праз два гады хуткасць доступу складзе 24 кілабіты ў секунду. Карыстацца цяперашнімі сацыяльнымі сеткамі стане немагчыма, таму Грозев назваў гэта фактычным адключэннем інтэрнэту[33][34].

Мы атрымалі інфармацыю, што зараз падрыхтаваны канкрэтны план знікнення Інтэрнэту ў Расіі шляхам сістэмы акрэдытацыі ўсіх хостынг-правайдэраў. Тыя, каго акрэдытуюць, будуць абавязаны даваць поўную інфармацыю, у тым ліку SSL-сесіі, логіны  (руск.) (бел., IP-адрасы ФСБ па кожным свайму юзары. Не будзе ніякай увогуле ананімнасці. А тыя, якія не будуць акрэдытаваны, у тым ліку YouTube, у тым ліку [сайты і сервісы], Twitter і гэтак далей, у іх паступова, на працягу двух гадоў будзе абмяжоўвацца хуткасць. І крайняя хуткасць праз два гады будзе 24 Кбіт/с.

Расследаванне атручвання Аляксея Навальнага[правіць | правіць зыходнік]

У жніўні 2020 года Грозеў заявіў у інтэрв’ю Deutsche Welle, што атручванне Аляксея Навальнага  (руск.) (бел. падобна на замахи на Емяльяна Гебрэва і Сяргея Скрыпаля  (руск.) (бел., у якіх западозраны расійскія спецслужбы[35].

У 2020 годзе Грозеў стаў асноўным аўтарам расследавання аб удзеле меркаваных супрацоўнікаў ФСБ Расіі ў атручванні Аляксея Навальнага  (руск.) (бел.. Ён заявіў: «няма ніякага нявіннага тлумачэння таму, што людзі, якія лётаюць пад фальшывымі пашпартамі і маюць кваліфікацыю медыкаў і спецыялістаў па хімзброі, напярэдадні атручвання Навальнага стэлефаноўваліся па абароненай сувязі са спецыялістамі па „навічку“, а адразу пасля няўдалай спробы — са спецыялістамі па мас-спектраметрыі»[4].

У тым жа годзе Грозеў сустракаўся з Навальным у Германіі[36]. Грозеў заявіў, што ён быў патрэбны, каб «запоўніць інфармацыйныя» дзіркі « і растлумачыць, з якой нагоды вакол яго маглі знаходзіцца супрацоўнікі спецслужбаў у той ці іншы дзень»[37]. Адказваючы на пытанне аб інфарматарах, Грозеў сказаў: «Мы працуем толькі з крыніцамі, якія разумеюць, якой рызыцы падвяргаюцца». Пры гэтым ён адхіліў сувязь з ЦРУ, адзначыўшы, што заходняя Разведка нават не дабралася да той інфармацыі, якую апублікавалі незалежныя журналісты[37].

16 снежня 2020 года Грозеў у эфіры тэлеканала «Дождж  (руск.) (бел.» выказаў упэўненасць, што ў бліжэйшы час будзе апублікаваны працяг расследавання аб замаху на Аляксея Навальнага, так як у гэтай гісторыі яшчэ засталіся пытанні, на якія пакуль няма адказу[38].

22 снежня Грозеў заявіў, што даказана дачыненне пяці названых у расследаванні чалавек да атручвання Навальнага:

Грозеў таксама заўважыў, што сябры групы ФСБ шмат падарожнічалі, і следчыя будуць « цяпер аналізаваць астатнія паездкі гэтай групы і параўноўваць іх з іншымі невядомымі і вядомымі атручваннямі: з Уладзімірам Кара-Мурзой  (руск.) (бел., Верзиловым  (руск.) (бел. і іншымі. Немагчыма, каб такі штат з такімі спецыялістамі існаваў толькі з-за аднаго Навальнага. І астатнія іх пералёты ва Уладзікаўказ, Грозны паказваюць, што і іншыя мэты былі»[39].

23 студзеня 2021 года, у дзень пратэстаў у падтрымку Аляксея Навальнага, заявіў пра намер рабіць фільм пра пратэсты і папрасіў перасылаць цікавыя відэа з іх[40].

Расследаванне атручэнняў іншых палітычных актывістаў[правіць | правіць зыходнік]

31 снежня 2020 года Хрыста Грозеў выклаў у адкрыты доступ у Google Docs дадзеныя аб паездках меркаваных атрутнікаў Навальнага. Акрамя раней агучаных фігурантаў дададзеныя звесткі супрацоўнікаў Інстытута крыміналістыкі ФСБ  (руск.) (бел. Васіля Калашнікава і Дзмітрыя Лазарэвіча. Па кожным з іх сабраныя дадзеныя аб іх перасоўваннях на цягніках і самалётах з 2005 года, пазначаны пункты адбыцця і прызначэння, даты убыцця і прыбыцця[41][42]. Грозеў зрабіў стаўку на краўдсорсінг  (руск.) (бел.: зараз любы жадаючы можа падключыцца да працы журналістаў-расследвальнікаў, супастаўляючы дадзеныя з табліцы пералётаў з інфармацыяй аб месцы і часе гучных атручванняў і дзіўных смерцяў. Адразу было знойдзена некалькі супадзенняў[43]. Адначасова Грозеў абвясціў: «краўдсорсінг далейшага расследавання атрада атручванняў ФСБ стане адным з нашых самых важных рашэнняў. Так шмат зачэпак для новых патэнцыйных злачынстваў, акрамя ўжо выяўленых. Дзякуй усім, хто ўнёс свой уклад. 2021 год будзе цікавым»[44].

17 студзеня 2021 года Грозеў анансаваў публікацыю яшчэ аднаго матэрыялу пра супрацоўнікаў ФСБ, якія займаліся ліквідацыяй непажаданых расійскім уладам грамадзян. Ён назваў публікацыю з двух частак, якая павінна была ўбачыць свет у бліжэйшыя два дні, «бомбай», сказаўшы, што ахвярамі атручванняў з’яўляліся не толькі палітыкі. Паводле яго слоў, яго праца магла выйсці раней, але яе прыйшлося адкласці, бо праверка інфармацыі для журналістаў важней, чым публікацыя расследавання да канкрэтнай даты[45][46]. 19 студзеня 2021 года Грозев выступіў на слуханнях Камітэта Парламенцкай асамблеі Савета Еўропы (ПАСЕ) па прававых пытаннях і правах чалавека, ён выклаў асноўныя высновы, да якіх прыйшло расследаванне, якія складаюцца ў тым, што супрацоўнікі ФСБ маюць дачыненне да атручвання Навальнага[47][48]. Грозеў паведаміў[49], што іх дадзеныя

паказваюць не толькі на адзінкавы замах на жыццё канкрэтнага чалавека — г-на Навальнага, але і на існаванне структурнага падраздзялення ў ФСБ, укамплектаванага спецыялістамі па атручваннях хімічнай зброяй і лекарамі, чыя відавочная мэта складалася ў спробах забойстваў расійскіх палітычных дзеячаў […].

На дадзены момант нам удалося ідэнтыфікаваць як мінімум тры паспяховыя атручэнні, і мы плануем апублікаваць вынікі ў бліжэйшыя некалькі дзён.

27 студзеня 2021 года было апублікавана расследаванне Bellingcat і The Insider  (руск.) (бел. пры ўдзеле Der Spiegel, у якім гаворыцца, што група супрацоўнікаў ФСБ, якая ўдзельнічала ў атручванні Аляксея Навальнага, датычная да забойства журналіста і сябра партыі «Яблоко  (руск.) (бел.»[50] Цімура Куашава  (руск.) (бел. 1 жніўня 2014 года ў Нальчыку, грамадскага дзеяча Руслана Магамедрагімава  (англ.) (бел. 24 сакавіка 2015 года ў горадзе Каспійску ў Дагестане і лідара руху «Новая Расія» Мікіты Ісаева 16 лістапада 2019 года ў цягніку Тамбоў-Масква[51][52].

У лютым 2021 года надрукавана журналісцкае расследаванне Bellingcat аб магчымай датычнасці да атручвання Кара-Мурзы  (руск.) (бел. у 2015 і 2017 гадах і к атручвання Аляксея Навальнага адной і той жа групы ФСБ[53][54][55].

9 чэрвеня 2021 года апублікавана расследаванне Bellingcat і The Insider аб дачыненні групы супрацоўнікаў ФСБ да атручвання Дзмітрыя Быкава у 2019 годзе[56].

Асабістае жыццё[правіць | правіць зыходнік]

У 1996 годзе ажаніўся з расіянкай, потым развёўся. Пасля ажаніўся другі раз[57][9]. Ёсць дзеці[8]. Валодае англійскай, рускай, балгарскай, эстонскай і нідэрландскай мовамі.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

У 2019 годзе сумесна з Раманам Дабрахотавым  (руск.) (бел. быў узнагароджаны прэміяй Еўрапейскай прэсы  (англ.) (бел. за высвятленне асобы двух мужчын, як мяркуецца адказных за атручванне Сяргея і Юліі Скрыпалёў  (руск.) (бел.[58].

У 2021 годзе Bellingcat  (руск.) (бел. і CNN атрымалі прэмію «Эмі» у намінацыі «выбітны навінавы расследвальны рэпартаж» за расследаванне Хрыста Грозева аб атручванні Аляксея Навальнага[59].

Зноскі

  1. ↑ а б Христо Грозев Праверана 17 ліпеня 2021.
  2. ↑ Christo Grozev Праверана 17 ліпеня 2021.
  3. ↑ Hoffman R. LinkedIn — 2003. Праверана 17 ліпеня 2021.
  4. ↑ а б Лилия Яппарова. «Не так-то просто отравить человека „Новичком“».. Расследователь Христо Грозев из Bellingcat рассказывает, как он нашёл возможных отравителей Навального (руск.). Meduza (16 снежня 2020). Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2020. Праверана 17 снежня 2020.
  5. ↑ а б ХРИСТО ГРОЗЕВ: «ВЛАДИМИР ПОЗНЕР БЫЛ КОГДА-ТО МОИМ КОММЕРЧЕСКИМ ПАРТНЁРОМ», Евгения Альбац, «The New Times», 18.06.2021.
  6. ↑ Христо Грозев | 10 вопросов: отряд убийц, взрывы домов, блокировка интернета — YouTube
  7. ↑ а б в г Преподаватель Христо Грозев, «Теории и практики»
  8. ↑ а б в «Живите теперь с этим!» // Христо Грозев // 14.06.2021
  9. ↑ а б в Христо с нами! О расследователе года по версии «Новой», раскрывшем отравление Навального — Христо Грозеве из Bellingcat, Новая газета, 21.12.2020.
  10. ↑ а б Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак bbc няма тэксту
  11. ↑ Христо Грозев, фестиваль «Вместе медиа», Москва, 22-24.04.2016.
  12. ↑ Вся правда о продаже «Радио ЕС», или Как трудно быть Габсбургом, 18.08.2016.
  13. ↑ https://www.news.nbu.bg/bg/events/cifroviqt-tv-prehod-v-evropejskiq-syjuz-i-negovata-realizaciq-v-bylgariq-zakonodatelni-regulatorni-i-sydebni-praktiki!76(недаступная спасылка)
  14. ↑ Журналист Христо Грозев возглавил расследовательскую группу Bellingcat. Новая газета.
  15. ↑ Unmasking the Salisbury Poisoning Suspects: A Four-Part Investigation (англ.). European Press Prize.
  16. ↑ а б Christo Grozev — European Press Prize
  17. ↑ Shortlist European Press Prize 2019 | European Press Prize, 26.03.2019
  18. ↑ Солберецкие. The Bellingcat и The Insider удалось подтвердить причастность Петрова и Боширова к спецслужбам. The Insider.
  19. ↑ Могла ли ФСБ России помочь получить британские визы сотрудникам ГРУ?, BBC, 16 ноября 2018.
  20. ↑ Revealed: Novichok suspect’s real name, interview with Moritz Rakuszizky, BBC Newsnight, 27.09.2018.
  21. ↑ а б «Это моё последнее расследование». Христо Грозев об отравлении Навального, ФСБ и опасениях за жизнь на YouTube
  22. ↑ Крупная европейская военная фирма тренировала украинских ультраправых и расистов — Беллингкэт
  23. ↑ Какие американские штаты продают оружие для войны в Йемене? — Беллингкэт
  24. ↑ Frontex at Fault: European Border Force Complicit in ‘Illegal’ Pushbacks — bellingcat
  25. ↑ Радіо Свобода: Bellingcat розслідує зрив операції з затримання «вагнерівців» та «готова зайнятися» розслідуванням справ Майдану
  26. ↑ BBC Україна: Bellingcat «розслідує справу вагнерівців» та готова взятись за злочини Майдану
  27. ↑ Знімальна група Bellingcat прибула у Київ знімати фільм про втечу «вагнерівців»
  28. ↑ Фильм-расследование Bellingcat по «вагнеровцам» появится 5 апреля, — Гордон
  29. ↑ Авторы фильма о «вагнеровцах» просят не манипулировать, на Банковой обдумывают реакцию, 11 марта 2021.
  30. ↑ Стало известно, когда выйдет документальный фильм Bellingcat о срыве спецоперации против «вагнеровцев»
  31. ↑ Анатомия «Вагнергейта»: дерзкая украинская операция по поимке российских наемников, Bellingcat.
  32. ↑ Приземление валькирий. История спецоперации Украины по перехвату самолёта с боевиками ЧВК Вагнера. Часть I — вербовка, The Insider.
  33. ↑ Христо Грозев анонсировал замедление зарубежного сегмента интернета в России до 24 Кбит/с через 2 года / Хабр
  34. ↑ Расследователь Грозев рассказал, как Россию оставят без интернета, Вот так, 11.09.2021.
  35. ↑ Роман Гончаренко. Чем похожи отравления Навального и Скрипаля? Версия эксперта Bellingcat. Deutsche Welle (28 жніўня 2020).
  36. ↑ Елена Гункель. Эксперт Bellingcat: Пусть Кремль докажет, что мы ошиблись. Deutsche Welle (16 снежня 2020).
  37. ↑ а б «Навальный должен был умереть в России»: эксперт Bellingcat раскрыл детали расследования
  38. ↑ Журналист из Bellingcat анонсировал продолжение расследования об отравлении Навального, «Дождь», 16.12.2020.
  39. ↑ а б Как верифицировали личность Кудрявцева? Как эфэсбэшники выбрали правильные трусы, чтобы нанести яд?. После разговора Навального с сотрудником ФСБ появилось много новых вопросов. Мы задали их Христо Грозеву. Meduza (22 снежня 2020).
  40. ↑ https://twitter.com/christogrozev/status/1352975586315153410
  41. ↑ Журналист Христо Грозев из Bellingcat выложил данные о поездках отравителей Навального / newsru.com, 31 декабря 2020
  42. ↑ Welcome to the FSB travel data dump! / docs.google.com, 31 декабря 2020
  43. ↑  Следы не улетучились Архівавана 9 студзеня 2021., Грани.ру, 05.01.2021.]
  44. ↑ https://twitter.com/christogrozev/status/1344746657397796866
  45. ↑ Журналист Bellingcat анонсировал одно расследование по данным о полетах сотрудников ФСБ, МБХ Медиа, 17.01.2021.
  46. ↑ Среди возможных жертв «группы отравителей из ФСБ» есть журналист — Bellingcat, Настоящее время, 22.01.2021.
  47. ↑ Комитет ПАСЕ провел заседание по отравлению Навального. На нём выступил Христо Грозев, а российская делегация отказалась
  48. ↑ PACE hearing into the poisoning of Alexey Navalny
  49. ↑ PACE committee holds hearing on the poisoning of Alexey Navalny
  50. ↑ Кто и за что убил члена «Яблока» Тимура Куашева? Расследование Bellingcat и The Insider
  51. ↑ Журналист, активист, «патриот» — кого убивали отравители из НИИ-2 ФСБ
  52. ↑ Сотрудники ФСБ, отравившие Навального, причастны к убийству трех человек. Главное из расследования Bellingcat и The Insider, Meduza, 27.01.2021.
  53. ↑ Bellingcat: сотрудники ФСБ связаны с отравлением Кара-Мурзы // Радио Свобода, 11 февраля 2021
  54. ↑ «Уже формируется картина». Журналист Bellingcat рассказал, с какими событиями совпали путешествия «группы отравителей» (руск.). Фонтанка.ру (5 января 2021).
  55. ↑ Bellingcat: за дважды отравленным оппозиционером Кара‑Мурзой следили те же люди, что и за Навальным (руск.). Медиазона (11 февраля 2021).
  56. ↑ Писателя Дмитрия Быкова в 2019 году отравили сотрудники ФСБ — те же самые, кто потом отравил Навального. Главное из расследования Bellingcat и The Insider, Meduza, 09.06.2021.
  57. ↑ [https://www.youtube.com/watch?v=VxyUOBfgiKE Как идёт суд о сбитом «боинге»? Выпуск «Что случилось», интервью с Христо Грозевым, Meduza, 24.12.2021.
  58. ↑ Investigative Reporting Award 2019 Winner - Unmasking the Salisbury Poisoning Suspects: A Four-Part Investigation (18 красавіка 2019).
  59. ↑ Расследование Bellingcat и CNN об отравлении Алексея Навального получило премию «Эмми» // Настоящее время

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Хрыста_Грозеў&oldid=4588921"