Хрысціян Вольф

Хрысціян фон Вольф
Хрысціян фон Вольф
	ням.: Christian Freiherr von Wolff
Дата нараджэння	24 студзеня (3 лютага) 1679[…]
Месца нараджэння	Брэслау, Землі багемскай кароны, Свяшчэнная Рымская імперыя;
Дата смерці	9 красавіка 1754[…] (75 гадоў)
Месца смерці	Гале, Каралеўства Прусія, Свяшчэнная Рымская імперыя;
Грамадзянства	Каралеўства Прусія;
Род дзейнасці	юрыст, матэматык, філосаф, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	матэматыка, філасофія, юрыспрудэнцыя
Месца працы	Лейпцыгскі ўніверсітэт; Марбургскі ўніверсітэт; Гале-Вітэнбергскі ўніверсітэт;
Навуковая ступень	доктар філасофіі (1703)
Альма-матар	Енскі ўніверсітэт імя Фрыдрыха Шылера; Лейпцыгскі ўніверсітэт;
Навуковы кіраўнік	Готфрыд Лейбніц, Ehrenfried Walther von Tschirnhaus[d] і Christoph Pfautz[d]
Вядомыя вучні	Ewald Friedrich von Hertzberg[d], Міхаіл Васілевіч Ламаносаў, Joachim Georg Darjes[d], Samuel Klingenstierna[d] і Jakob Carpov[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Пруская акадэмія навук; Французская акадэмія навук; Расійская акадэмія навук; Пецярбургская акадэмія навук;
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Хрысціян Вольф (ням.: Christian Freiherr von Wolff; 24 студзеня 1679, Брэслау, Сілезія, Свяшчэнная Рымская імперыя — 9 красавіка 1754, Гале, Саксонія, Свяшчэнная Рымская імперыя) — нямецкі вучоны-энцыклапедыст, філосаф, юрыст і матэматык, адзін з найбольш прыкметных філосафаў у перыяд пасля Лейбніца і да Канта, заснавальнік мовы нямецкай філасофіі.

Вольф выступіў галоўным чынам як папулярызатар і сістэматызатар ідэй Г. Лейбніца, на аснове якіх імкнуўся распрацаваць адзіную і ўсеабдымную сістэму ведаў. Вольф лічыў, што фізіка вывучае цела — «простыя субстанцыі», рух якіх тлумачыцца механічнай прычыннасцю, пнеўматалогія — дзейнасць духаў, матэматыка — велічыні рэчаў, этыка, натуральнае права і палітыка — волю як уласцівасць душы. Задача «першай філасофіі» (ці «анталогіі») — зразуменне ўсеагульнай сувязі ўсіх духоўных і цялесных сутнасцей, якую Вольф разумеў як вызначаную богам мэтазгоднасць існага. Псіхалогію Вольф падзяляў на эмпірычную і рацыянальную: першая разглядае душу з боку яе сувязі з целам, другая ж займаецца нязменнай, несмяротнай душой. Вольф быў прыхільнікам асвечанага абсалютызму. Паслядоўнік Г. Гроцыя, адстойваў тэорыю натуральнага права; Вольфу належыць шэраг прац па міжнароднаму публічнага праве, філасофія Вольфа і яго школы панавала ў нямецкіх універсітэтах да з’яўлення «крытычнай філасофіі» Канта і атрымала распаўсюджванне таксама ў іншых краінах. Творы Вольфа, напісаныя на нямецкай мове, шмат у чым вызначылі нямецкую філасофскую тэрміналогію.

Зноскі

↑ ^а ^б Christian, baron von Wolff // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^а ^б Christian Wolff // Marburger Professorenkatalog — 2016. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q26951121"></a>
↑ Národní autority České republiky Праверана 29 студзеня 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118634771 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 24 чэрвеня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Нямецкая Вікіпедыя — 2001. Праверана 25 студзеня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q48183"></a>
↑ ^а ^б ^в Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
↑ Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 25 студзеня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

Літаратура

J. I. Israel. «Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity 1650—1750». — Oxford: Oxford University Press, 2002.
T. J. Hochstrasser. «Natural Law Theories in the Early Enlightenment». — Cambridge: Cambridge University Press, 2000.

Спасылкі

Catalog of the Scientific Community Архівавана 17 жніўня 2004. (англ.)
Biographisches-Bibliographisches Kirchenlexikon Verlag Traugott Bautz (ням.)

[_67b602b2aac5e323-1] а ^б Christian, baron von Wolff // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_6e196207a10c643a-2] а ^б Christian Wolff // Marburger Professorenkatalog — 2016. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q26951121"></a>

[_298cd2fe94b21afb-3] Národní autority České republiky Праверана 29 студзеня 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[_c9f4a1be61eec2a1-4] Deutsche Nationalbibliothek Record #118634771 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 24 чэрвеня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_0b8f94454971ca6f-5] а ^б ^в ^г ^д Нямецкая Вікіпедыя — 2001. Праверана 25 студзеня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q48183"></a>

[_736e502e1913cbea-6] а ^б ^в Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[_ce6c32ec3b4d9901-7] Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 25 студзеня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]