Царква Святога Іаана Канэа (Охрыд)

Царква Святога Іаана Канэа
	Царква
Царква Святога Іаана Канэа
	Црква «Св. Јован Канео»
	41°06′39,91″ пн. ш. 20°47′19,17″ у. д.HGЯO
Краіна	Паўночная Македонія
Горад	Охрыд
Канфесія	хрысціянства (Македонская праваслаўная царква)
Епархія	Дэбарска-Кічаўская епархія
Архітэктурны стыль	Візантыйскі стыль (руск.) (бел.
Першае згадванне	XIII стагоддзе
Матэрыял	цэгла
Стан	дзейнічае
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Царква Святога Іаана Канэа (макед.: Црква «Свети Јован Канео»), таксама вядомая як Царква Святога Іаана Багаслова — храм Македонскай праваслаўнай царквы, які размешчаны на скале над пляжам Канэа ў горадзе Охрыд і выходзіць на Ахрыдскага возера. Храм узведзены ў гонар Іаана Багаслова, які вядомы ў царкоўнай літаратуры як Іаан Патмаскі. Дакладная дата будаўніцтва царквы невядомая, але згодна з дакументамі аб царкоўнай уласнасці, царква была пабудавана да 1447 года. Археалагічныя раскопкі пацвярджаюць, што царква была пабудавана ў XIII стагоддзі, яшчэ да з'яўлення Асманскай імперыі.

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Царква з'яўляецца крыжападобным будынкам з прамавугольным аснаваннем, мае трохбаковую апсіду на ўсходнім баку. Дапускаецца, што архітэктар ствараў план з улікам як візантыйскіх, так і армянскіх архітэктурных элементаў (асабліва пры афармленні васьмівугольнага купала). Незадоўга да прыбыцця туркаў у Македонію царква ў XIV стагоддзі была рэканструявана. Згодна з летапісамі, царква Святога Іаана Канэа размяшчалася паблізу ад царквы Святых Канстанціна і Алены. Пасля захопу туркамі Македоніі пачалось згасанне духоўнага жыцця з XVII па XIX стагоддзі (адна з нешматлікіх захаваўшыхся ікон датуецца 1676 годам).

Шэраг рэканструкцый царквы адбыўся ў канцы XIX — пачатку XX стагоддзя, калі быў усталяваны драўляны іканастас з выявамі некалькіх святых і Дзевы Марыі на галоўнай апсідзе. У купале храма размешчана фрэска Хрыста Уседзяржыцеля, які абкружаны васьмю анёламі, якія ляцяць. Секцыі паміж вокнамі пакрытыя фрэскамі з выявамі біблейскіх прарокаў. На сценах царквы таксама выяўлены фрэскі з Кліментам Охрыдскім і Эразмам Охрыдскім. У верхняй зоне алтара намаляваная сцэна Абшчыны Апосталаў з анёламі ў царскай вопратцы, і гэтая выява лічылася вельмі незвычайнай для візантыйскага жывапісу.

У 1964 годзе ў час рэстаўрацыі было выяўлена некалькі фрэсак, што дазволіла атрымаць мастацтвазнаўцам дастатковую колькасць інфармацыі аб гісторыі сярэдневяковага мастацтва ў Македоніі (асабліва ў часы праўлення візантыйскай дынастыі Камнінаў). Цяпер у царкве ўстаноўлена некалькі паветразаборнікаў, што дазваляе павысіць яе надзейнасць і захаваць фрэскі на сценах.