Чарнушка дамаская

	Чарнушка дамаская
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Казяльцовакветныя
Сямейства:	Казяльцовыя
Падсямейства:	Казяльцовыя
Трыба:	Nigelleae
Род:	Чарнушка
Від:	Чарнушка дамаская
Міжнародная навуковая назва
	Nigella damascena L., Sp. Pl. 2: 584, 1753
Сінонімы
	Erobathos damascenum Spach;
ITIS	18793
NCBI	3444
EOL	596373
GRIN	t:25336
IPNI	711645-1
TPL	kew-2381631

Чарну́шка дамаская^[3]^[4], дзяўчына ў зелені^[4] (Nigella damascena) — від кветкавых раслін роду Чарнушка (Nigella) сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Чарнушка дамаская (справа) і чарнушка пасяўная (злева). Батанічная ілюстрацыя з кнігі «Köhler’s Medizinal-Pflanzen», 1887

Аднагадовая травяністая расліна вышынёй 30—60^[4] см. Сцябло прамое, граністае. Лісце чаргаванае, жорсткае, двойчы і тройчы перыстарассечанае. Долі ліста ніткападобныя, з гладкім краем і завостранай верхавінкай. Верхняе лісце сабранае пад кветкай і ўзвышаецца над ёю^[4]. Кветкі 2—5 см у дыяметры. Чашалісцікі сіняга, блакітнага колеру з адценнямі, буйныя. Плод — шматлістоўка.

Распаўсюджанне і экалогія[правіць | правіць зыходнік]

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Паўднёвай Еўропы, Заходняй Азіі, Паўночнай Афрыкі (Алжыр, Лівія, Марока, Туніс), на Каўказе, Канарскіх астравах^[5]. Святлолюбівая расліна, мезафіт і мезатроф^[6]. Расце ў стэпавых зонах, засмечаных месцах, парках і садах, каля дарог. Цвіце ў ліпені—верасні^[4]. Размнажаецца насеннем.

Гаспадарчае значэнне[правіць | правіць зыходнік]

Расліна ядавітая^[6]. У насенні маецца эфірны алей і алкалоід дамасцэцін^[4]. Дэкаратыўная і лекавая расліна^[6].

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 87. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
↑ Taxon: Nigella damascena L.(англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Чернушка дамасская: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Вынаеў Г. У. Чарнушка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 324.
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17: Хвінявічы — Шчытні. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17), ISBN 985-11-0035-8. — С. 239.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Чернушка дамасская: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[Киселевский-3] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 87. — 160 с. — 2 350 экз.

[ЭПБ5-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

[GRIN-5] Taxon: Nigella damascena L.(англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)

[ПЛНТ-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Чернушка дамасская: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Малы Бракгаўза і Ефрона · Britannica (онлайн) · Brockhaus
Таксанамія	EOL · GBIF · iNaturalist · NCBI · IRMNG · ITIS TSN
Нарматыўны кантроль	Microsoft: 2781358939, 2910357437