Часлаў Манюшка

Часлаў Манюшка
Часлаў Манюшка
	; Аўтапартрэт. 1835 г.
	; Крыўда
Нараджэнне	20 ліпеня 1790; Смілавічы, Менскі павет, Менскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Смерць	1870
Месца пахавання	Роткаўшчына[d];
Род	Манюшкі
Бацька	Станіслаў Манюшка[d]
Маці	Ева з Вайніловічаў[d]
Жонка	Альжбета з Маджарскіх[d]
Дзеці	Станіслаў Манюшка і Міхаліна з Манюшкаў[d]
Член у	Паўночная паходня; Ніжэйшы капітул «Святыні Спакою»;
Дзейнасць	мастак
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Часлаў Станіслававіч Манюшка (20 ліпеня 1790, Смілавічы, Менскі павет, Менскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае — 1870) — арыстакрат, бацька кампазітара Станіслава Манюшкі.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Прадстаўнік старажытнага беларускага шляхецкага роду Манюшкаў герба «Крыўда», сын Станіслава (1734—1807) і Евы з Вайніловічаў.

Нарадзіўся 20 ліпеня 1790 года ў Смілавічах. Як адзначае А. Валіцкі, Часлаў Манюшка ў той жа дзень быў ахрышчаны мясцовым ксяндзом М. Гродскім. Пачатковую адукацыю Часлаў атрымаў пад кіраўніцтвам ксяндза экс-місіянера Ю. Корвеля. Пасля гэтага вучыўся ў Смілавіцкім канвенце. Потым пераехаў у Вільню, відаць, хутчэй за ўсё ён хацеў паступіць у Віленскі ўніверсітэт^[1].

Нягледзячы на тое, што яшчэ ў пяцігадовым узросце страціў адно вока, у 1807 годзе ўступае ў войска Герцагства Варшаўскага, у складзе якога прымае ўдзел ў кампаніі 1807 года, падчас якой быў ад’ютантам маршала Мюрата, біўся пры Гофе, Эйлау, Гутштаце, Гейльсбергу. У 1808 годзе суправаджаў свайго патрона ў Мадрыд, прызначанага камандуючым Іспанскай арміяй^[fr]. Удзельнічаў у падаўленні Мадрыдскага паўстання^[fr], 7 верасня — ад’ютант генерала Валанса, камандуючага 3-й польскай дывізіі IV корпуса Арміі Іспаніі.

Удзельнік вайны 1812 года. Прызначаны капітанам у полк конных літоўскіх стралкоў, сфарміраваны яго старэйшым братам Ігнацыем Манюшкам, але ж з-за праблем з камплектацыяй і навучаннем адзінкі амаль увесь час састаяў пры штабе маршала Даву. У 1813 (ці ў 1815) годзе ён выйшаў у адстаўку^[1]. Не вярнуўся з-за мяжы, і таму яго маёнтак у Ігуменскім павеце паводле царскага маніфеста быў канфіскаваны ў казну^[2]^{[удакладніць]}.

20 ліпеня 1818 года ён ажаніўся з Альжбетай Маджарскай і асеў у маёнтку Убель паблізу Смілавічаў. Як адзначаў А. Валіцкі, «… Часлаў меў характар надзвычай сяброўскі і вясёлы. З погляду навуковай адукацыі ён не мог параўнацца са сваімі братамі, але вайсковая служба, шматлікія падарожжы і сяброўства з цікавымі людзьмі, не толькі з арыстакратыі, але і з вельмі адукаванымі, аказалі значны ўплыў на яго выхаванне»^[1].

У 1820 годзе — адстаўны капітан ВП^[2].

Член масонскай ложы «Паўночная паходня» ў Мінску, масон 3-й ст. у 1820; член ніжэйшага капітула «Святыні Спакою» ў Нясвіжы^[2].

Пасля Дамініка быў гаспадаром маёнтка Радкаўшчызна, паставіў яму тут каменны абеліск з надпісам «Заснавальніку агранамічнай школы ў 182… у Радкаўшчызне. Брат Часлаў Манюшка. 1861 г. чэрвеня 20 дня. Любі Бога і Бліжняга з цэлага свайго сэрца. Рабі дабро…»^[2]. У 1842 годзе Часлаў Манюшка быў вымушаны прадаць Убель губернскаму сакратару Івану Дзічкоўскаму^[1]. Пасля смерці Манюшкі маёнтак Пацігола перайшоў праз шлюб Паўліны да роду Ваньковічаў^[2].

Пахаваны разам з жонкай у сямейнай капліцы-пахавальні ў Роткаўшчыне.

Мастацкая спадчына[правіць | правіць зыходнік]

Захапляўся маляваннем і з задавальненнем прысвячаў яму вольны час. Як адзначалі сучаснікі, Часлаў не атрымаў добрай мастацкай адукацыі, але сяброўства з рознымі мастакамі і шматлікія з німі сувязі дапамагло Чаславу дасягнуць добрага ўзроўня. Сяброўскія адносіны склаліся ў яго з Валенціем Ваньковічам і Янам Дамелем. З першым з іх ён некаторы час нават жыў у адным доме і меў сумесную майстэрню. Акрамя таго, Часлаў быў заўзятым калекцыянерам. Ён збіраў творы мастацтва і вельмі часта плаціў вялікія грошы за каштоўныя рэчы. Даследчыкі адзначалі, што Часлаў Манюшка быў таленавітым рысавальшчыкам і яго матэрыялы з’яўляюцца каштоўнай іканаграфічнай крыніцай па гісторыі роду і асяроддзя Станіслава Манюшкі^[1].