Шварн Данілавіч

Шварн Данілавіч
Вялікі князь літоўскі
1267 — 1270
Папярэднік:	Войшалк
Пераемнік:	Трайдзень
Кароль рускі
1264 — 1270
Папярэднік:	Даніла Раманавіч
Пераемнік:	Леў Данілавіч
Нараджэнне:	каля 1230 Галіч, Галіцка-Валынскае княства
Смерць:	каля 1270 Холм, Польшча
Род:	Раманавічы (Рурыкавічы)
Бацька:	Даніла Раманавіч
Маці:	Ганна Наўгародская (пам. да 1252), дачка Мсціслава Удатнага
Жонка:	Рамунэ, дачка вялікага князя Літоўскага Міндоўга.

Шварн Данілавіч, хроснае імя Іаан (1230-я — 1270) — кароль рускі (1264—1270), вялікі князь літоўскі (1267—1270). Малодшы сын галіцка-валынскага князя і рускага караля Данілы.

У 1254 ажаніўся з Міндоўгавай дачкою, у 1255 удзельнічаў у паходзе цесця на Люблін. У 1256 разам з бацькам, братамі Раманам і Львом, ваўкавыскім кн. Глебам і свіслацкім кн. Ізяславам хадзіў супраць ятвягаў. Удзельнічаў у паходах Данілы на гарады прызнаўшыя мангола-татарскую ўладу.

Позняй вясною 1262 года ўдзельнічаў у мазоўскім паходзе Міндоўга. Пасля захопу Плоцка літоўска-рускае войска аблажыла ў Яздаве пад Варшавай мазавецкага кн. Земавіта з сынам Конрадам. У выніку здрады Яздаў быў захоплены Міндоўгам і Шварнам, падчас штурму загінуў Земавіт, а Конрад трапіў у палон. Паводле адной з версій, Шварн уласнаручна адсек галаву Земавіту, свайму швагру, які трапіў да яго ў палон, але гэта малаверагодна. Мазавецкае рыцарства наладзіла пагоню, але пацярпела паразу пад Длугасёдламі (5.8.1262).

У 1264 пасля смерці бацькі Шварн атрымаў Холм, праўда, дакладныя межы і велічыня ўдзелаў Данілавічаў застаюцца дыскусійнымі, але, як Холм быў рэзідэнцыяй Данііла ў апошнія гады жыцця, верагодна, Шварн лічыўся непасрэдным спадкаемцам бацькі. У тым жа годзе разам з дзядзькам Васількам дапамог Войшалку вярнуць уладу ў Літве, заваяваць Нальшаны і Дзяволтву, адпомсціць ворагам. Пасля гэта на чале ўласных і літоўскіх войскаў напаў на Малую Польшчу, але Баляслаў Сарамлівы ў адказ парабаваў уладанні Шварна і разбіў яго пагоню пад Бранскам, што пахіснула пазіцыі Шварна ў Галіцка-Валынскім княстве на карысць яго брата і канкурэнта Льва.

У 1266 годзе Шварн з літоўскім і татарскім падмацаваннем напаў на Сандаміршчыну, але быў разбіты Баляславам Сарамлівым у бітве пад Завіхостам (18.7.1266), бо не дачакаўся валынскіх падмацаванняў свайго дзядзькі Васількі і напаў на палякаў першым, за што Васілька пазней наракаў яму.

У 1267 атрымаў ад Войшалка ўладу ў ВКЛ. Шварн прасіў Войшалка княжыць сумесна з ім, але той наадрэз адмовіўся. Пасля таго, як Войшалк быў забіты братам Шварна Львом Данілавічам, становішча Шварна ў Літве стала хісткім. У 1269 годзя памёр «бацька і гаспадар» Войшалка, саюзнік і дзядзька Шварна, князь валынскі Васілька Раманавіч. Шварн памёр у 1270 годзе. Невядома, памёр ён сам ці быў забіты.

Нашчадкаў не пакінуў, пасля яго смерці да ўлады ў Літве прыйшоў Трайдзень. Воласці Шварна на Русі дасталіся Льву Данілавічу.

Літаратура

• Горский А. А. Русские земли в XIII—XIV веках. Пути политического развития. М., 1996.
• Пчёлов Е. В. Рюриковичи — уникальный историко-генеалогический феномен // Семьи Рюриковичей в истории России. Материалы VII Новгородских генеалогических чтений. Великий Новгород, 2005. С. 21-65.

Папярэднік: Войшалк

Вялікі князь літоўскі 1267–1270

Пераемнік: Трайдзень