Швецыя ў Першай сусветнай вайне

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Швецыя, праводзіўшы палітыку нейтралітэту пасля напалеонаўскіх войнаў, заставалася нейтральнай на працягу ўсёй Першай сусветнай вайны з 28 ліпеня 1914 па 11 лістапада 1918 года[1]. Аднак захаванне нейтралітэта не абышлося без цяжкасцей, і Швецыя ў розныя часы спачувала розным удзельнікам канфлікту[2].

Нягледзячы на моцныя прагерманскія настроі як у шведскай знаці, так і ў шведскіх палітычных колах[3], Швецыя не ўступіла ў вайну з нямецкага боку ў 1914—1915 гадах. Замест гэтага Швецыя захавала ўзброены нейтралітэт[4] і працягвала гандляваць як з дзяржавамі Антанты, так і з Цэнтральнымі дзяржавамі. Гандаль Швецыі з Германіяй, асабліва жалезнай рудай, у канчатковым выніку прывёў да значнага скарачэння экспарту прадуктаў харчавання ў Швецыю, асабліва пасля ўступлення Амерыкі ў вайну ў 1917 годзе[5]. У выніку дэфіцыт прадуктаў харчавання і грамадскія хваляванні ў выглядзе галадоўкі і беспарадкаў выклікалі падзенне кансерватыўнага ўрада Швецыі[6], які ў рэшце рэшт быў зменены на сацыял-дэмакратычны, што прывяло да эпохі палітычных рэформаў у Швецыі[7].

Швецыя ажыццявіла ваенную інтэрвенцыю на Аландскія астравы пасля абрушвання Расіі ў грамадзянскую вайну і атрымання незалежнасці Фінляндыі ў 1918 годзе, на кароткі час акупіраваўшы астравы, якія Швецыя доўга імкнулася набыць і на якіх было шмат шведскага насельніцтва, якое падтрымлівала анексію Швецыі, але правы на астравы таксама былі запатрабаваны Фінляндыяй. Аднак канчаткова Швецыя сышла пасля фінскіх пратэстаў[8]. Значная колькасць шведаў таксама ўдзельнічала ў якасці добраахвотнікаў у грамадзянскай вайне ў Фінляндыі, пры гэтым 350-я шведская брыгада адыграла сваю ролю ў вырашальнай бітве пры Тамперэ[9].

У канцы вайны Швецыя не была падпісантам Версальскага дагавора, які нарэшце прывёў канфлікт да канца, але Швецыя ўступіла ў Лігу Нацый, якая была створана згодна з гэтым дагаворам, і, такім чынам, была звязана яго абмежаваннем на ўзбраенне Германіі[10]. Аднак шведскія фірмы аказвалі дапамогу нямецкім партнёрам, што дапамагло ім пазбегнуць абмежаванняў дагавора[11].

Зноскі

  1. ↑ Siney, Marion C.. Swedish neutrality and economic warfare in World War I. http://dmr.bsu.edu/cdm4/document.php?CISOROOT=/ConspectusH&CISOPTR=410&REC=1. 
  2. ↑ den Hertog, Johan; Kruizinga, Samuël (2011). Caught in the Middle: Neutrals, Neutrality, and the First World War. Amsterdam University Press. pp. 107–109. ISBN 978-9052603704. https://books.google.com/?id=HXbHqz3DEIQC&pg=PA108&dq=sverige+under+f%C3%B6rsta+v%C3%A4rldskriget#v=onepage&q=Sweden&f=false. Retrieved on 8 September 2019. 
  3. ↑ Scott, Franklin Daniel (1988). Sweden, the Nation's History. SIU Press. pp. 469–470. ISBN 0809314894. https://books.google.com/?id=Qv8zxie3A18C&pg=PA685&dq=Sweden+%22Versailles+treaty%22#v=onepage&q=Versailles&f=false. Retrieved on 5 September 2019. 
  4. ↑ Sweden's Role in the Great War (December 1915). Праверана 7 May 2014.
  5. ↑ Osborne, Eric W. (24 Jun 2004). Britain's Economic Blockade of Germany, 1914-1919. Routledge. pp. 137, 177. ISBN 1135771286. https://books.google.com/?id=pUqQAgAAQBAJ&pg=PA98&dq=%22Sweden%22+%221915%22+%22Ore%22+%22Germany%22#v=onepage&q=%22Sweden%22%20%22Ore%22%20%22Germany%22&f=false. Retrieved on 17 September 2019. 
  6. ↑ Cox, Mary Elisabeth (9 May 2019). Hunger in War and Peace: Women and Children in Germany, 1914-1924. Oxford University Press. pp. 32–33. ISBN 978-0198820116. https://books.google.com/?id=WRGTDwAAQBAJ&pg=PA32&dq=%22Hjalmar+Hammarskj%C3%B6ld%22+%22hunger%22#v=onepage&q=%22Hjalmar%20Hammarskj%C3%B6ld%22%20%22hunger%22&f=false. Retrieved on 27 September 2019. 
  7. ↑ Scobbie, Irene; Elgán, Elisabeth (2015). Historical Dictionary of Sweden. Rowman & Littlefield. pp. 278, 290, 297–299. ISBN 978-1442250710. https://books.google.com/?id=8iJpCgAAQBAJ&pg=PA290&dq=%22Marcus+Wallenberg%22+%22Hammarskj%C3%B6ld%22#v=onepage&q=%22Marcus%20Wallenberg%22%20%22Hammarskj%C3%B6ld%22&f=false. Retrieved on 17 September 2019. 
  8. ↑ Gardberg, Anders (1995). ÅLAND ISLANDS A Strategic Survey. https://core.ac.uk/download/pdf/39979670.pdf. Retrieved on 5 September 2019. 
  9. ↑ Hannula, Joose Olavi (1939). Finland's War of Independence (2 ed.). Faber & Faber. pp. 146–148. https://books.google.com/?id=l1IMAAAAIAAJ&dq=%22Swedish+Brigade%22+%22tampere%22&q=%22Swedish+Brigade%22+%22tampere. Retrieved on 27 September 2019. 
  10. ↑ Wulff, Petter (2005). SWEDEN AND CLANDESTINE GERMAN REARMAMENT TECHNOLOGY. pp. 34. 
  11. ↑ Gilmour, John (14 Mar 2011). Sweden, the Swastika and Stalin. Edinburgh University Press. pp. 8, 127–128. ISBN 978-0748686667. https://books.google.com/?id=WbpvAAAAQBAJ&pg=PA8&dq=%22hjalmar+Hammarskjold%22+%22Sweden%22#v=onepage&q=%22hjalmar%20Hammarskjold%22%20%22Sweden%22&f=false. Retrieved on 17 September 2019. 
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Швецыя_ў_Першай_сусветнай_вайне&oldid=3613205"