Шчытоўнік

Шчытоўнік
Папараць мужчынская (Dryopteris filix-mas)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Папарацепадобныя Клас:  Папараці Парадак:  Мнаганожкі Сямейства:  Шчытоўнікавыя Род:  Шчытоўнік
Міжнародная навуковая назва
Dryopteris Adans. (1763), nom. cons.
Сінонімы
Arthrobotrys (C.Presl) Lindl. Dichasium (A.Braun) Fée Diclisodon T.Moore Filix Ség., nom. rej. Filix-mas Hill ex Farw. Lophodium Newman Nephrodium Michx. Pteris Gled. ex Scop. Pycnopteris T.Moore
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   17519 NCBI   3287 EOL   60837 GRIN   g:4011 IPNI   17323300-1 FW   55562

Шчыто́ўнік, Папараць (Dryopteris) — род папарацей сямейства Шчытоўнікавыя (Dryopteridaceae).

Апісанне

Шмагадовыя травяністыя бессцябловыя расліны вышынёй 20—150 см з тоўстым пакарочаным карэнішчам. Лісце перыстае або шматразоваперыстае, шматлікае, прыкаранёвае, у пучках. Групы спарангіяў (сорусы) размешчаны на ніжнім баку ліста. Размнажэнне спорамі і вегетатыўна (дзяленнем карэнішча).

Арэал і экалогія

Каля 150 відаў. Пашыраны пераважна ва ўмераным поясе і ў гарах тропікаў. На тэрыторыі Беларусі 5 відаў. Найбольш вядомыя: шчытоўнік грабеньчаты (Dryopteris cristata), шчытоўнік мужчынскі, або папараць мужчынская (Dryopteris filix-mas), шчытоўнік шартрскі, ці ігольчасты (Dryopteris carthusiana). Трапляюцца ў вільготных лясах (звычайна шыракалістых), хмызняках, на тарфяных балотах. Ценевынослівыя і ценелюбівыя расліны, непатрабавальныя да якасці глебы.

Выкарыстанне

Лекавыя, дэкаратыўныя расліны. Карэнішчы шчытоўніка мужчынскага выкарыстоўваюцца ў медыцыне.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1). — С. 5.
• Дзмітрыева С. А. Шчытоўнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 400—401.
• Щитовник // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Ред. кол.: Г. И. Воробьёв (гл. ред.) и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1986. — Т. 2. Лимонник—Ящерицы. — С. 568. — 631 с. — 100 900 экз. (руск.)

Спасылкі

• Щитовник — род Dryopteris: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Dryopteris (англ.) // The Plant List