Эйнаюхані Раўтаваара
Эйнаюхані Раўтаваара | |
---|---|
![]() | |
Асноўная інфармацыя | |
Імя пры нараджэнні | Einojuhani (Eino Juhani) Rautavaara |
Дата нараджэння | 9 кастрычніка 1928 |
Месца нараджэння | Хельсінкі, Фінляндыя |
Дата смерці | 27 ліпеня 2016 (87 гадоў) |
Месца смерці | |
Краіна |
![]() |
Бацька | Eino Rautavaara[d] |
Жонка | Mariaheidi Rautavaara[d] |
Дзеці | Markojuhani Rautavaara[d] |
Альма-матар | |
Месца працы | |
Музычная дзейнасць | |
Прафесіі | кампазітар |
Жанры | класічная музыка |
Узнагароды | |
![]() |
Эйнаюхані Раўтаваара, (фінск.: Einojuhani Rautavaara; 9 кастрычніка 1928, Хельсінкі, Фінляндыя — 27 ліпеня 2016) — фінскі кампазітар, педагог, адзін з найбольш вядомых у свеце фінскіх кампазітараў.
Біяграфічныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]
Нарадзіўся ў Хельсінкі ў сям'і опернага спевака Эйна Раўтавааара (барытон) (1876—1939) і доктаркі Эльзы Катарыны Тэр'яскелі (1898—1944). Дзеці бацькавага брата таксама сталі вядомымі музыкантамі — Аўлікі Раўтаваара (1906—1990), оперная спявачка (сапрана) і Пенці Раўтаваара (1911—1965), віяланчэліст.
У 10 год страціў бацьку, а ў 16 — маці, юнацтва прайшло ў доглядзе за хворай маці ў Турку.
У 1948—1952 вучыўся ў Акадэміі Сібеліуса ў Аарэ Мэрыканта. Пасля перамогі ў 1954 ў амерыканскім конкурсе з творам Рэквіем нашага часу (A Requiem in our Time) (1953) быў рэкамендаваны да вучобы ў Джульярдскай школе (Нью-Ёрк), куды і быў прыняты. У Джульярдскай школе вучыўся ў кампазітара і піяніста Вінсэнта Персікеці, таксама браў урокі ў Tanglewood: у Роджэра Сэшэнса і Аарона Копленда. Пасля некалькіх год у ЗША, вучыўся ў Швейцарыі ва Уладзіміра Фогеля і ў Кёльне.
З 1957 па 1959 гг. выкладаў у Акадэміі Сібеліуса, з 1959 па 1961 — архіварыус Хельсінкскага філарманічнага аркестра, з 1965 па 1966 — рэктар Музычнага інстытута Кяпюля (Käpylä, Хельсінкі), з 1966 па 1990 ізноў выкладае ў Акадэміі Сібеліуса (з 1976 года прафесар).
Сярод вучняў: Калеві Аха, Магнус Ліндберг, Олі Мустанен, Эса-Пека Саланен.
У студзені 2004 года перанёс расслаенне аорты, правёўшы паўгода ў рэанімацыі, але аднавіўся і здолеў вярнуцца да працы.
У 1959—1984 гг. быў жанаты з Мар'яхэйдзі Раўтаваара (Сўованен) (1927—2004), спявачкай (мецца-сапрана). У 1984 ажаніўся са спявачкай і педагогам Сінікай Койвіста, што значна паўплывала на творчасць. Напісаў для жонкі шэраг твораў, у тым ліку Канцэрт для сапрана, хора і аркестра (Дачка Мора (Meren tytär), 1971).
Сын ад першага шлюба — Маркаюхані Раўтаваара, музыкант і кампазітар.
Творчасць[правіць | правіць зыходнік]
Стыль кампазітара істотна змяняўся на працягу дзесяцігоддзяў, зазнаючы розныя ўплывы. У пачатку творчага шляху захапляўся серыяльнай музыкай. Раўтаваара з'яўляецца вельмі плённым кампазітарам, аўтарам вялікай колькасці твораў розных жанраў, у тым ліку сімфоній, харавых і камерных твораў. У творчасці позняга перыяду адчувальныя містычныя элементы. Аўтар некалькіх біяграфічных опер — «Вінсэнт» пра Вінсэнта Ван Гога), «Алексіс Ківі» пра Алексіса Ківі, «Распуцін» пра забойства Распуціна).
Характэрны «гук Раўтавара», напрыклад, можа быць створаны строгай прыгажосцю рапсадычнай тэмы струнных з мільгаючымі лініямі флейты, мяккім дысанансам званоў і, магчыма, украпленнямі пастушкова ражка.
Многія творы Раўтаваара былі запісаны Хельсінкскім філарманічным аркестрам.
Асноўныя творы[правіць | правіць зыходнік]
Оперы[правіць | правіць зыходнік]
- Шахта (Kaivos) (1957-58, 1960/63)
- Апалон супраць Марса (Apollo contra Marsyas) (опера-мюзікл) (1970)
- Драматычныя сцэны (En dramatisk scen) (камерная опера, (1975-76, была забаронена)
- Томас (Thomas) (1982-85)
- Вінсэнт (Vincent) (1985-87)
- Дом Сонца (Auringon talo) (камерная опера, 1989-90)
- Дары вешчуноў (Tietäjien lahja), (тэлеопера, (1993-94)
- Aleksis Kivi (1995-97)
- Распуцін (Rasputin) (2001-03)
Творы для сімфанічнага аркестра[правіць | правіць зыходнік]
Сіфмоніі[правіць | правіць зыходнік]
- Сімфонія № 1 (1956/1988/2003)
- Сімфонія № 2 (1957/1984)
- Сімфонія № 3 (1961)
- Сімфонія № 4 (1962)
- Сімфонія № 5 (1985—1986)
- Сімфонія № 6 (Vincentiana) (1992)
- Сімфонія № 7 (Angel of Light) (1994)
- Сімфонія № 8 (The Journey) (1999)
Канцэрты[правіць | правіць зыходнік]
- Канцэрт для віяланчэлі № 1 (1968)
- Канцэрт для фартэпіяна № 1 (1969)
- Канцэрт для флейты (Dances with the Winds) (1973)
- Канцэрт для скрыпкі (1976-77)
- Канцэрт для аргана (Annunciations) (1976-77)
- Канцэрт для кантрабаса (Angel of Dusk) (1980)
- Канцэрт для фартэпіяна № 2 (1989)
- Канцэрт для фартэпіяна № 3 (Gift of Dreams) (1998)
- Канцэрт для арфы (2000)
- Канцэрт для кларнета (2001)
- Канцэрт для ўдарных (Incantations) (2008)
- Канцэрт для віяланчэлі № 2 (Towards the Horizon) (2008-09)
Творы для сімфанічнага аркестра з удзелам хора[правіць | правіць зыходнік]
- Канцэрт для сапрана, хора і аркестра (Дачка Мора (Meren tytär) (1971)
- Дзіцячая імша (Lapsimessu) для дзіцячага хора і аркестра (1973)
- На апошнім рубяжы (On the Last Frontier), фантазія для хора і аркестра (1997)
Іншыя творы для сімфанічнага аркестра[правіць | правіць зыходнік]
- Modificata (1957/2003)
- Anadyomene (1968)
- Garden of Spaces (1971/2003)
- Cantus Arcticus (1972)
- Angels and Visitations (1978)
- Lintukoto / Isle of Bliss (1995)
- Autumn Gardens (1999)
- Book of Visions (2003-05)
- Manhattan Trilogy (2004)
- Before the Icons (1955/2005)
- A Tapestry of Life (2007)
Творы для струннага аркестра[правіць | правіць зыходнік]
- Скрыпачы (Pelimannit) (1952, абноўлена 1972)
- Divertimento (1953)
- Эпітафія Бэла Бартаку (Epitafi Béla Bartókille) (1955, абноўлена 1986)
- Canto I (1960)
- Canto II (1961)
- Canto III (Партрэт мастака ў пэўны момант) (1972)
- Фінскі міф (Suomalainen myytti) (1977)
- Астработнія Polska (Pohjanmaa Polska) (1980, абноўлена 1993)
- Сады птушкі — Прысвячэнне Золтану Кодаю (Bird Gardens (Hommage à Kodály Zoltán)) (1982)
- Прысвячэнне Ферэнцу Лісту (Hommage à Liszt Ferenc) (1989)
- Canto IV (1992)
- Adagio celeste (2002)
- У самым сэрцы святла (Into the Heart of Light (Canto V)) (2011)
Творы для духавога аркестра[правіць | правіць зыходнік]
- Рэквіем нашага часу (A Requiem in our Time) (1953)
- Вайсковая імша для духавога аркестра (1968)
- Гульнявыя пляцоўкі для анёлаў (Playgrounds for Angels) (1981)
Камерна-інструментальныя творы[правіць | правіць зыходнік]
- Струнны квартэт № 1 (1952)
- Струнны квартэт № 2 (1958)
- Струнны квартэт № 3 (1965)
- Струнны квартэт № 4 (1975)
- Струнны квінтэт Невядомае неба (Les cieux inconnus) 1997
- Струнны квінтэт Варыяцыі для пяці (Variations for Five) 2013
- Паветраны актэт (1962)
- Квартэт Музычныя табліцы герцага Югана (Pöytämusiikki Juhana Herttualle) (1953)
- Серэнады Адзінарога (Serenades of the Unicorn) для гітары (1977)
- Маналогі Адзінарога (Monologues of the Unicorn) для гітары (1980)
- Гімн (Hymnus) для трубы і аргана (1998)
- Саната для віяланчэлі № 1 (1972-73/2001
- Саната для віяланчэлі № 2 (1991)
- Апошні пейзаж (Lost Landscapes) для скрыпкі і фартэпіяна (2005)
- Красавіцкія лініі (April Lines) для скрыпкі і фартэпіяна (1970/2006)
- Летнія развагі (Summer Thoughts) для скрыпкі і фартэпіяна (1972/2008)
Творы для фартэпіяна[правіць | правіць зыходнік]
- Саната для фартэпіяна № 1 (1969)
- Саната для фартэпіяна № 2 (1970)
- Скрыпачы (Pelimannit) (1952)
- Іконкі (Ikonit) (1955)
- Прэлюдыі (Preludit) (1957)
- Эцюды (Etydit) (1969)
- Нарцыс (Narcissus) (2002)
- Жыціі (Passionale) (2003)
- Агонь (Fuoco) (2007)
Творы для аргана[правіць | правіць зыходнік]
Харавыя творы[правіць | правіць зыходнік]
- Вігілія (Vigilia) (для царкоўнага хора) (1971-72/96)
- Кніга жыцця (Elämän kirja) (11-часткавы вакальны цыкл для мужчынскага ансамбля) (1972)
- Credo (1972)
- Suite de Lorca (1973)
- Canticum Mariae Virginis (1978)
- Magnificat (1979)
- Katedralen (1982)
- Песня нашага часу (Canción de nuestro tiempo) (1993)
- Першая элегія (Die erste Elegie) (1993)
- Радасць танца (Och glädjen den dansar) (1993)
- Пад ніцым вербалозам (Halavan himmeän alla) (1998)
- Чатыры рамансы з оперы «Распуцін» (Neljä romanssia oopperasta Rasputin) (2006)
- Нашае каханне (Unsere Liebe) (1996/2010)
- Missa a cappella (2011)
Творы для голаса[правіць | правіць зыходнік]
- Вакальны цыкл Тры санеты Шэкспіра (Three Sonnets of Shakespeare) (1951)
- Вакальны цыкл Пяць санетаў да Арфея (Fünf Sonette an Orpheus) на вершы Рыльке (1954-55)
- Вакальны цыкл Каханкі (Die Liebenden) на вершы Рыльке (1958-59)
- Вакальны цыкл Свет летуценняў (Maailman uneen) на вершы Аара Хелаакаскі (1972)
- Вакальны цыкл Падарожжа (Matka) на ўласныя тэксты (1977)
- Вакальны цыкл I min älsklings trädgård на вершы Эдзіт Сёдэргран (1983-87)
- Чатыры песні з оперы «Алексіс Ківі» (Neljä laulua oopperasta Aleksis Kivi) (1997)
- Вакальны цыкл Рубаі (Rubaiyat) на вершы Амара Хаяма (2013)
Літаратурныя і навуковыя творы[правіць | правіць зыходнік]
- Нарадзіліся 9 кастрычніка
- Нарадзіліся ў 1928 годзе
- Асобы
- Нарадзіліся ў Хельсінкі
- Памерлі 27 ліпеня
- Памерлі ў 2016 годзе
- Памерлі ў Хельсінкі
- Выпускнікі Акадэміі імя Сібеліуса
- Выпускнікі Джульярдскай школы
- Узнагароджаныя медалём Pro Finlandia
- Музыканты паводле алфавіта
- Кампазітары XX стагоддзя
- Кампазітары Фінляндыі
- Кампазітары паводле алфавіта