Эмілі Дзікінсан

З пляцоўкі Вікіпедыя
Jump to navigation Jump to search
іншыя значэнні У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Дзікінсан.
Эмілі Дзікінсан
Emily Elizabeth Dickinson
Black-white photograph of Emily Dickinson2.png
Эмілі Дзікінсан
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 10 снежня 1830(1830-12-10)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 15 мая 1886(1886-05-15)[1][2][…] (55 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства Flag of the United States.svg ЗША
Бацька Edward Dickinson[d][5]
Маці Emily Norcross[d][7][5]
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменніца, паэтка
Жанр паэзія[5]
Мова твораў англійская
Дэбют Poems by Emily Dickinson
Узнагароды
emilydickinson.org​(англ.) 
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Commons-logo.svg Выявы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Эмілі Элізабэт Дзікінсан (англ.: Emily Elizabeth Dickinson, 10 снежня 1830 год, Амхерст, штат Масачусетс — 15 мая 1886 года, там жа) — амерыканская паэтэса.

Біяграфічныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

Эмілі нарадзілася другой з трох дзяцей у пурытанскай сям’і Эдварда Дзікінсана, багатага адваката, кангрэсмена і Эмілі Норкрас. Дзедам Эмілі быў Самуэль Фаўлер Дзікінсан, заснавальнік Коледжу Амхерст. У доме Дзікінсаў прытрымліваліся строгіх пратэстанцкіх правілаў. Эмілі наведвала пачатковую школу на Плезэнт Стрыт, у 1840 годзе паступіла разам з сястрой у Коледж Амхерст, які за два гады да гэтага стаў прыймаць дзяўчынак. У каледжы Эмілі вывучала англійскую мову, латынь, літаратуру, батаніку, геалогію, псіхалогію і арыфметыку. Скончыла каледж у 1847 годзе, а потым, з 10 жніўня да 25 сакавіка 1848 года, вучылася ў жаночай семінарыі Маўнт-Холіноўк, у 16 км ад Амхерсту. Прычыны яе сыходу з семінарыі невядомыя. Пасля семінарыі Эмілі вярнулася ў бацькоўскі дом. Да канца жыцця Эмілі Дзікінсан так і не выйшла замуж і засталася ў доме бацькоў[8]. Родны горад Амхерст Эмілі пакідала толькі некалькі разоў для падарожжаў у Філадэльфію, Вашынгтон і Бостан. Пісаць вершы яна пачала ў 30 гадоў. У 1862 годзе Эмілі даслала некалькі сваіх вершаў у выдавецтва «Atlantic Monthly», але рэдактар Томас Хігінсан адмовіўся іх друкаваць па прычыне неадпаведнасці прынятым стандартам вершаў таго часу. Аднак яны пасябравалі і яшчэ шмат гадоў яны перапісваліся, ў лістах Хігінсан даваў парады Дзікінсан ў справах паэзіі.

У гады жыцця Эмілі Дзікінсан было надрукавана толькі сем яе вершаў. Пасля яе смерці 15 мая 1886 года яе малодшая сястра Лавінія знайшла ў закрытай на ключ шафе рукапісы 1775 вершаў Эмілі.

Лавінія папрасіла дапамогі ў выданні вершаў сястры ў Мэйбл Луміс Тод, жонкі мясцовага прафесара астраноміі, таленавітай мастачкі і сяброўкі Эмілі. Пасля шматлікіх спробаў і пры дапамозе Томаса Хігінсана атрымалася выдаць творы Эмілі (у 1890 годзе), але вершы былі адрэдагаваны, каб дапасаваць іх да прынятых у той час эстэтычных правілаў для вершаў. Публікацыя некаторых з вершаў была адхілена з-за асцярогі публічнага меркавання. Аднак, нягледзячы на асцярогі, вершы хутка атрымалі папулярнасць. Толькі ў 1955 годзе быў надрукаваны поўны збор твораў паэтэсы[8]. Гэта дапамагло грамадскасці больш поўна ацаніць медытатыўную лірыку творчасці Эмілі, а аўтар была прызнана як самая таленавітая амерыканская паэтэса[9].

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Вершы Эмілі Дзікінсан не маюць аналагаў у паэзіі таго часу. Іх радкі кароткія, назвы, як правіла, адсутнічаюць, і часта сустракаецца незвычайная пунктуацыя і выкарыстанне загалоўных літар. Шматлікія яе вершы ўтрымліваюць матывы неўміручасці і смерці, гэтыя ж сюжэты ёсць і ў яе лістах да сяброў.

У Рэспубліцы Беларусь сярод аўтараў даследчыцкіх работ пра Эмілі Дзікінсан вылучаюцца: Т. Я. Аўтуховіч (Гродна)[10], Т. Я. Камароўская (Мінск)[11], В. І. Гутар (Гродна)[12], Е. М. Мірошнікава (Мінск)[13], Ю. С. Пятачкоў (Мінск)[14] і інш.

На беларускую мову вершы Дзікінсан перакладалі Рыгор Барадулін, Андрэй Хадановіч, Макс Шчур[15].

Зноскі

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 Emily Dickinson // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 Emily Dickinson // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ http://asteria.fivecolleges.edu/findaids/amherst/ma167.html Праверана 17 красавіка 2017.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 https://www.biography.com/people/emily-dickinson-9274190 Праверана 4 верасня 2018.
  6. ↑ Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
  7. ↑ Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 291.
  8. ↑ 8,0 8,1 http://www.bielarus.org/open.php?n=530&a=12 Bielarus.org № 530
  9. ↑ Bloom (1999), 9; Ford (1966), 122.
  10. ↑ Автухович, Т.Е. Индивидуально-творческое преломление романтической парадигмы в поэзии Ф. И. Тютчева и Э. Дикинсон / Т. Е. Автухович // Славянскiя лiтаратуры ў кантэксце сусветнай: матэрыялы IX мiжнароднай навуковай канферэнцыi, прысвеч. 70-годдзю фiлалагiчнага факультэта БДУ, Мінск, 15 — 17 кастрычнiка 2009 г.: у 2 ч. Ч. 2. — Мінск: Выдавецкі цэнтр БДУ, 2010. — С. 146—152.
  11. ↑ Комаровская, Т.Е. «…мои друзья — Холмы… и Солнечный закат…» Литературный портрет Эмили Дикинсон / Т. Е. Комаровская // «Всемирная литература», 2000. — № 9. — С. 156—163.
  12. ↑ Гутар, О.И. «Письмо Миру» Эмили Дикинсон: проблема интерпретации и перевода (версии А. Гаврилова и А. Ходановича) / Е. Ф. Карский и современное языкознание: материалы XII междунар. науч. чтений (Гродно, 20 — 21 мая 2010 г.) ГрГУ им. Я. Купалы; редкол.: М. И. Конюшкевич, А. В. Никитевич. — Гродно: ГрГУ, 2011. — 507 с.
  13. ↑ Мирошникова, Е.М. Эмили Дикинсон и Кристина Россетти: общее и особенное / Е. М. Мирошникова // Сборник работ 70-й научной конференции студентов и аспирантов Белорусского государственного университета, 15 — 18 мая 2013 г., Минск: В 3 ч. Ч. 2. — Минск, 2013. — С. 131—135.
  14. ↑ Пятачков, Ю.С. Немецкая классическая философия и философские учения Востока как основа поэтического творчества Ф. И. Тютчева и Э. Э. Дикинсон: магистерская диссертация [Текст] / Ю. С. Пятачков. — Минск, БГПУ, 2014. — 88 с.
  15. ↑ Эмілі Дыкінсан

Лiтaратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Дикинсон Э. Стихотворения. Письма. М. Изд-во «Наука». 2007

Беларускія пераклады[правіць | правіць зыходнік]

  • Выбраная лірыка / Эмілі Дыкінсан. — Мінск : Зміцер Колас, 2017. — 84, [1] с. — (Паэты планеты).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Эмілі_Дзікінсан&oldid=3706034"