Эмілі Дзікінсан

Эмілі Дзікінсан
Эмілі Дзікінсан
	Emily Elizabeth Dickinson
	; Эмілі Дзікінсан
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	англ.: Emily Elizabeth Dickinson
Дата нараджэння	10 снежня 1830[…]
Месца нараджэння	Амхерст[d], Гэмпшыр[d], Масачусетс, ЗША;
Дата смерці	15 мая 1886[…] (55 гадоў)
Месца смерці	Амхерст[d], Гэмпшыр[d], Масачусетс, ЗША[…];
Пахаванне	Amherst West Cemetery[d];
Грамадзянства	ЗША
Бацька	Edward Dickinson[d]
Маці	Emily Norcross Dickinson[d]
Альма-матар	Каледж Маўнт-Холіяк[d] (25 сакавіка 1848); Amherst Academy[d] (10 жніўня 1847); Wilbraham & Monson Academy[d];
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменніца, паэтка
Жанр	паэзія
Мова твораў	англійская
Дэбют	Poems by Emily Dickinson
Узнагароды	Нацыянальная зала славы жанчын[d] (1973)
emilydickinson.org (англ.)
	Творы ў Вікікрыніцах
	Медыяфайлы на Вікісховішчы
	Цытаты ў Вікіцытатніку

Эмілі Элізабэт Дзікінсан (англ.: Emily Elizabeth Dickinson, 10 снежня 1830 год, Амхерст, штат Масачусетс — 15 мая 1886 года, там жа) — амерыканская паэтэса.

Біяграфічныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

Эмілі нарадзілася другой з трох дзяцей у пурытанскай сям’і Эдварда Дзікінсана, багатага адваката, кангрэсмена і Эмілі Норкрас. Дзедам Эмілі быў Самуэль Фаўлер Дзікінсан, заснавальнік Коледжу Амхерст. У доме Дзікінсаў прытрымліваліся строгіх пратэстанцкіх правілаў. Эмілі наведвала пачатковую школу на Плезэнт Стрыт, у 1840 годзе паступіла разам з сястрой у Коледж Амхерст, які за два гады да гэтага стаў прыймаць дзяўчынак. У каледжы Эмілі вывучала англійскую мову, латынь, літаратуру, батаніку, геалогію, псіхалогію і арыфметыку. Скончыла каледж у 1847 годзе, а потым, з 10 жніўня да 25 сакавіка 1848 года, вучылася ў жаночай семінарыі Маўнт-Холіноўк, у 16 км ад Амхерсту. Прычыны яе сыходу з семінарыі невядомыя. Пасля семінарыі Эмілі вярнулася ў бацькоўскі дом. Да канца жыцця Эмілі Дзікінсан так і не выйшла замуж і засталася ў доме бацькоў^[7]. Родны горад Амхерст Эмілі пакідала толькі некалькі разоў для падарожжаў у Філадэльфію, Вашынгтон і Бостан. Пісаць вершы яна пачала ў 30 гадоў. У 1862 годзе Эмілі даслала некалькі сваіх вершаў у выдавецтва «Atlantic Monthly», але рэдактар Томас Хігінсан адмовіўся іх друкаваць па прычыне неадпаведнасці прынятым стандартам вершаў таго часу. Аднак яны пасябравалі і яшчэ шмат гадоў яны перапісваліся, ў лістах Хігінсан даваў парады Дзікінсан ў справах паэзіі.

У гады жыцця Эмілі Дзікінсан было надрукавана толькі сем яе вершаў. Пасля яе смерці 15 мая 1886 года яе малодшая сястра Лавінія знайшла ў закрытай на ключ шафе рукапісы 1775 вершаў Эмілі.

Лавінія папрасіла дапамогі ў выданні вершаў сястры ў Мэйбл Луміс Тод, жонкі мясцовага прафесара астраноміі, таленавітай мастачкі і сяброўкі Эмілі. Пасля шматлікіх спробаў і пры дапамозе Томаса Хігінсана атрымалася выдаць творы Эмілі (у 1890 годзе), але вершы былі адрэдагаваны, каб дапасаваць іх да прынятых у той час эстэтычных правілаў для вершаў. Публікацыя некаторых з вершаў была адхілена з-за асцярогі публічнага меркавання. Аднак, нягледзячы на асцярогі, вершы хутка атрымалі папулярнасць. Толькі ў 1955 годзе быў надрукаваны поўны збор твораў паэтэсы^[7]. Гэта дапамагло грамадскасці больш поўна ацаніць медытатыўную лірыку творчасці Эмілі, а аўтар была прызнана як самая таленавітая амерыканская паэтэса^[8].

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Вершы Эмілі Дзікінсан не маюць аналагаў у паэзіі таго часу. Іх радкі кароткія, назвы, як правіла, адсутнічаюць, і часта сустракаецца незвычайная пунктуацыя і выкарыстанне загалоўных літар. Шматлікія яе вершы ўтрымліваюць матывы неўміручасці і смерці, гэтыя ж сюжэты ёсць і ў яе лістах да сяброў.

На беларускую мову вершы Дзікінсан перакладалі Рыгор Барадулін, Андрэй Хадановіч, Макс Шчур^[9].

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж https://www.biography.com/people/emily-dickinson-9274190 Праверана 4 верасня 2018.
↑ ^а ^б Emily Dickinson // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ ^а ^б Emily Elizabeth Dickinson // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>
↑ http://asteria.fivecolleges.edu/findaids/amherst/ma167.html Праверана 17 красавіка 2017.
↑ Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 291.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q47119734"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18328141"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q47119724"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q47119715"></a>
↑ ^а ^б http://www.bielarus.org/open.php?n=530&a=12 Bielarus.org № 530
↑ Bloom (1999), 9; Ford (1966), 122.
↑ Эмілі Дыкінсан(недаступная спасылка)

Лiтaратура[правіць | правіць зыходнік]

Дикинсон Э. Стихотворения. Письма. М. Изд-во «Наука». 2007

Беларускія пераклады[правіць | правіць зыходнік]

Выбраная лірыка / Эмілі Дыкінсан. — Мінск : Зміцер Колас, 2017. — 84, [1] с. — (Паэты планеты).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Эмілі Дзікінсан
Мой ліст — да Свету…
Ад імя кукалкі

[_a5b6d8ebc6f1d5a2-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж https://www.biography.com/people/emily-dickinson-9274190 Праверана 4 верасня 2018.

[_43ecff6618dbbd67-2] а ^б Emily Dickinson // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[_240c74fe343d4fcb-3] а ^б Emily Elizabeth Dickinson // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[_d386486cb1e1cf4a-4] Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>

[_230e2dc1ef8e5dd8-5] ttp://asteria.fivecolleges.edu/findaids/amherst/ma167.html Праверана 17 красавіка 2017.

[_35c3eed8e176b538-6] Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 291.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q47119734"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18328141"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q47119724"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q47119715"></a>

[bielarus.org-7] а ^б http://www.bielarus.org/open.php?n=530&a=12 Bielarus.org № 530

[Bloo9-8] Bloom (1999), 9; Ford (1966), 122.

[9] Эмілі Дыкінсан(недаступная спасылка)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]