Эндэль Пусэп

Эндэль Пусэп
Дата нараджэння	1 мая 1909(1909-05-01)
Месца нараджэння	Енісейская губерня[d], Расійская імперыя
Дата смерці	18 чэрвеня 1996(1996-06-18) (87 гадоў)
Месца смерці	Талін, Хар’юмаа, Эстонія
Месца пахавання	Лясныя могілкі
Альма-матар	Арэнбургскае вышэйшае ваеннае авіяцыйнае Чырвонасцяжнае вучылішча лётчыкаў[d]
Грамадзянства	Эстонія
Прыналежнасць	СССР
Род войскаў	Ваенна-паветраныя сілы СССР
Званне	палкоўнік
Бітвы/войны	Другая сусветная вайна
Узнагароды і званні
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эндэль Пусэп (эст.: Endel Puusepp; 1 мая 1909, Енісейская губерня, Расійская імперыя — 18 студзеня 18 студзеня 1996, Талін, Эстонія) — савецкі лётчык і дзяржаўны дзеяч, палкоўнік, Герой Савецкага Саюза.

10 жніўня 1941 года Пусэп пад камандаваннем Міхаіла Вадап’янава здзейсніў першы баявы вылет, паспяхова падвергнуўшы бамбардзіроўцы Берлін. Пры вяртанні на базу самалёт Вадап’янава, у якім Пусэп быў другім пілотам, пашкодзілі варожыя зеніткі: з прабітага бензабака пацякло паліва. М. В. Вадап’янаў здзейсніў вымушаную пасадку ў захопленай немцамі Эстоніі. Э. Пусэп упершыню апынуўся на радзіме продкаў. Пакінуўшы пашкоджаны самалёт, экіпаж сустрэў перапалоханага хлопчыка-пастуха; дзякуючы Пусэпу, які не забыўся на эстонскую мову, лётчыкі змаглі даведацца ў яго дарогу да лініі фронту і вярнуліся да сваіх, пазбегнуўшы палону. Да красавіка 1942 года Эндэль Пусэп здзейсніў 30 начных баявых вылетаў, нанёсшы бомбавыя ўдары па Берліне, Данцыгу і Кёнігсбергу.

У маі 1942 года Пусэп даставіў савецкую дэлегацыю на чале з В. М. Молатавым для перамоваў спачатку ў Вялікабрытанію, а затым у ЗША (прызначаны асноўным пілотам Сяргей Асямаў разбіўся ў Англіі 30 красавіка 1942 года пры выкананні мясцовага пералёту). 19 мая 1942 года цяжкі 4-маторны бамбардзіроўшчык Пе-8 (штурманы: капітаны А. П. Штэпенка і С. М. Раманаў, другі пілот В. М. Абухаў) узяў курс на Вялікабрытанію і далей праз Ісландыю і Канаду — у Вашынгтон.

Экіпаж Пусэпа асабіста прымалі Уінстан Чэрчыль і Франклін Рузвельт. Пасля паспяховага завяршэння перамоваў і вяртання ў СССР Пусэпу было прысвоена 20 чэрвеня 1942 года званне Героя Савецкага Саюза «за адвагу і геройства, праяўленыя пры выкананні задання Урада па ажыццяўленні далёкага адказнага пералёту».