Юозас Балтушыс

Юозас Балтушыс
Juozas Baltušis
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Albertas Juozėnas
Псеўданімы	J. B., J. B-s, Jonas Puponis, M. Praksitelis, P. Rimdokas
Дата нараджэння	27 красавіка 1909(1909-04-27)
Месца нараджэння	Рыга
Дата смерці	4 лютага 1991(1991-02-04)[…] (81 год)
Месца смерці	Вільнюс
Пахаванне	Антакальніскія могілкі
Грамадзянства	Літва
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	празаік, драматург
Жанр	апавяданне, аповесць, раман
Мова твораў	літоўская мова
Грамадская дзейнасць
Партыя	КПСС
Прэміі	Дзяржаўная прэмія Літоўскай ССР (1957) Дзяржаўная прэмія Літоўскай ССР (1980)
Узнагароды

Юозас Балту́шыс (літ.: Juozas Baltušis, сапраўднае імя Альбяртас Юазенас (літ.: Albertas Juozėnas); 14 красавіка 1909, Рыга — 4 студзеня 1991, Вільнюс) — літоўскі савецкі пісьменнік і сцэнарыст, публіцыст, грамадскі і дзяржаўны дзеяч; Заслужаны дзеяч мастацтваў Літоўскай ССР (1954); народны пісьменнік Літоўскай ССР (1969), лаўрэат рэспубліканскіх прэмій.

Біяграфія

Нарадзіўся і жыў у Рызе; у час Першай сусветнай вайны разам з бацькамі жыў у Расіі (Масква, Ніжні Ноўгарад, Царыцын). З 1918 года жыў у Літве. Працаваў у вёсцы парабкам. У 1929 годзе перабраўся ў Каўнас, працаваў у тыпаграфіі. У час Другой сусветнай вайны працаваў рэдактарам перадач на літоўскай мове Маскоўскага радыё, пісаў апавяданні і радыёп'есы.

З 1944 года жыў у Вільнюсе. У 1944—1946 гадах быў старшынёй Радыёкамітэта Літоўскай ССР. У 1946—1954 гадах сакратар партыйнай арганізацыі Саюза савецкіх пісьменнікаў Літоўскай ССР і галоўны рэдактар літаратурнага часопіса Пяргале („Pergalė“). У 1947—1975, 1980—1986 гадах дэпутат Вярхоўнага Савета Літоўскай ССР, у 1959—1967 гадах намеснік старшыні Прэзідыума Вярхоўнага Савета Літоўскай ССР. Кандыдат у члены ЦК КПЛ (1958—1961). Старшыня Камітэта абароны міру Літоўскай ССР (1970—1975, 1980—1986). Узнагароджаны савецкімі ордэнамі і медалямі. Быў праціўнікам аднаўлення незалежнасці Літвы.

Творчасць

Аўтар кніг апавяданняў і нарысаў «Тыдзень пачынаецца добра» (1940), «Дзяцеліна» (1943), «Пра што ў песні не пяецца» (1959), «Валюсе патрэбны Алексас» (1965), «Па сцяжынах бацькоў і братоў» (1967), «Вялікая луста хлеба» (1974), п'ес «Спяваюць пеўні» (1947), «Раннім ранкам» (1953), раманаў «Прададзеныя гады» (т. 1, 1957; Дзяржаўная прэмія Літвы 1957; т. 2, 1969), «Сказанне пра Юзаса» (1979; Дзяржаўная прэмія Літвы 1980) і інш. Гал. тэматыка яго твораў — гістарычны лёс, жыццё літоўскага сялянства, яго духоўнае багацце. Па творах Балтушыса створаны фільмы «Жывыя героі», «Вянок з дубовых лістоў» (1976).

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).

Беларускія пераклады

• Праданыя годы : раман-навела / Юозас Балтушыс. Пер. з літоўс. мовы О. Главацкене, А. Астрэйкі — Мінск, 1961.