Якуб Барт-Чышынскі
| Якуб Барт-Чышынскі | |
|---|---|
| в.-луж.: Jakub Bart-Ćišinski | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Псеўданімы | Ćišinski |
| Дата нараджэння | 20 жніўня 1856[1][2][3] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 16 кастрычніка 1909[1][2][3] (53 гады) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | перакладчык, паэт, пісьменнік, каталіцкі святар |
| Мова твораў | лужыцкія мовы |
| Грамадская дзейнасць | |
| Член у | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Якуб Барт-Чышынскі (сапраўдныя імя і прозвішча — Якуб Барт; в.-луж.: Jakub Bart-Ćišinski; 20 жніўня 1856, Паншвіц-Кукаў — 16 кастрычніка 1909, там жа) — лужыцкі пісьменнік, паэт, драматург, перакладчык, рэдактар, рымска-каталіцкі святар. Адзін з пачынальнікаў рэалістычнай літаратуры лужыцкіх сербаў.
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
У паэме «Жаніх» (1876, апубл. у 1926), вершах (зборнікі «Кніга санетаў», 1884, «Формы», 1888), якія ўвабралі вобразы народнай паэзіі, сцвярджаў рэалістычны кірунак у лужыцкай літаратуры. Акрамя таго, аўтар шматлікіх санетаў, балад, лірычных вершаў.
Нацыянальна-патрыятычная праблематыка паднятая ім у рамане «Патрыёт і рэнегат» (1878-1879). Яго мастацтва апявае прыгажосць сваёй радзімы, напоўнена патрыятычнымі пачуццямі.
Якуб Барт-Чышынскі заклаў асновы лужыцкай драмы і тэатра (трагедыя «У крэпасці», 1880).
Літаратурны псеўданім — Чышынскі.
Перакладаў на верхнялужыцкую мову творы чэшскай, італьянскай, польскай і нямецкай літаратуры.
Выбраныя творы[правіць | правіць зыходнік]
- Moje serbske wuznaće
- Narodowc a wotrodźenc (1879)
- Na hrodźišću (1880)
- Slubowanje ze zadźěwkami (1881)
- Słowjanam (1884)
- Kniha sonetow (1884)
- Formy (1888)
Беларускія пераклады[правіць | правіць зыходнік]
Верш «Карл прапаведуе лужыцкім сербам» пераклаў Аляксей Зарыцкі[4].
Памяць[правіць | правіць зыходнік]
- Яго імем названа школа ў Паншвіц-Кукаў, у якой вывучаюць верхнялужыцкую мову.
- Яго імем названая літаратурная прэмія, якая ў мінулым была дзяржаўнай прэміяй ГДР, у цяперашні час прысуджаецца Фондам сербскага народа.
Зноскі
- ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Record #118506722 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
- ↑ а б Jakub Bart-Ćišinski // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ а б Bibliothèque nationale de France Jakub Bart-Ćišinski // data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011.
- ↑ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Гугнин А. А. Введение в историю серболужицкой словесности и литературы от истоков до наших дней, Российская академия наук, Институт славяноведения и балканистики, научный центр славяно-германских отношений. — М., 1997. — С. 106, 113—114, 116—117, 122—125, 128—129, 131, 133, 138—141, 144, 162—164, 176, 193. — ISBN 5-7576-0063-2.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Біяграфія Якуба Барт-Чишинского Архівавана 23 сакавіка 2016. (ням.)
Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
|---|---|---|---|---|
- Нарадзіліся 20 жніўня
- Нарадзіліся ў 1856 годзе
- Нарадзіліся ў Германіі
- Памерлі 16 кастрычніка
- Памерлі ў 1909 годзе
- Памерлі ў Германіі
- Пахаваныя ў Саксоніі
- Асобы
- Пісьменнікі паводле алфавіта
- Члены Маціцы серба-лужыцкай
- Каталіцкія святары
- Лужыцкамоўныя паэты
- Рэдактары XX стагоддзя
- Рэдактары паводле алфавіта
- Перакладчыкі з італьянскай мовы
- Перакладчыкі з нямецкай мовы
- Перакладчыкі з чэшскай мовы
- Перакладчыкі з польскай мовы
- Перакладчыкі XX стагоддзя
- Перакладчыкі XIX стагоддзя
- Перакладчыкі Германіі
- Перакладчыкі паводле алфавіта
- Драматургі XX стагоддзя
- Драматургі XIX стагоддзя
- Драматургі Германіі
- Драматургі паводле алфавіта
- Паэты XX стагоддзя
- Паэты XIX стагоддзя
- Паэты Германіі
- Паэты паводле алфавіта
- Пісьменнікі XX стагоддзя
- Пісьменнікі XIX стагоддзя
- Пісьменнікі Германіі
- Лужыцкамоўныя пісьменнікі