Іван Канстанцінавіч Дарашкевіч

Іван Канстанцінавіч Дарашкевіч
Іван Канстанцінавіч Дарашкевіч
	; Янук Дарашкевіч у час службы ў расійскім войску ў гады Першай сусветнай вайны. Фота 1915 г. З фондаў БДАМЛМ
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	15 (27) студзеня 1890
Месца нараджэння	Мялешкі[d], Беластоцкі павет, Гродзенская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	24 лютага 1943 (53 гады)
Месца смерці	Фяцішчава[d], Болхаўскі раён, Арлоўская вобласць, РСФСР, СССР;
Пахаванне	Крыўцова[d];
Альма-матар	Свіслацкая настаўніцкая семінарыя;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт
Мова твораў	беларуская
	Творы ў Вікікрыніцах
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іван Канстанцінавіч Дарашкевіч, або Янук Дарашкевіч (15 (27) студзеня 1890^[1], в. Мялешкі, цяпер Падляскае ваяводства, Польшча — 24 лютага 1943, в. Фяцішчава, Болхаўскі раён, Арлоўская вобласць, РСФСР) — беларускі паэт.

Біяграфія

Нарадзіўся ў 15 (27) студзеня 1890^[1] года ў вёсцы Меляшкі, недалёка ад мястэчка Гарадок Гродзенскай губерні ў мнагадзетнай сялянскай сям’і. Бацькі Івана, Канстанцін і Настасся, мелі 8 гектараў зямлі і 7 дзяцей, сярод якіх Іван быў старэйшы. Пачатковую адукацыю атрымаў у роднай вёсцы, потым вучыўся ў Гарадку, дзе пасябраваў з аднагодкам і будучым паэтам Сцяпанам Пяцельскім^[2].

Скончыў у 1909 годзе Свіслацкую настаўніцкую семінарыю^[3]. Настаўнічаў на Гродзеншчыне^[3], у тым ліку ў вёсках Сямёнаўка і Кулі^[2]. З 1909 года супрацоўнічаў з газетай «Наша ніва». Працуючы ў Кулях, ён закахаўся ў мясцовую дзяўчыну Кацярыну, якая таксама мела добры голас і ведала шмат народных песень, песні Іван запісваў. У 1913 годзе ён ажаніўся з 18-гадовай Кацярынай Маркаўнай Буцько і неўзабаве, восенню 1913 года з невядомай прычыны яны пераехалі ў Літву ў вёску Даўкшы каля Панявежа, тут Дарашкевіч год працаваў у мясцовай школе^[2].

У час Першай сусветнай вайны восенню 1914 года Дарашкевіч быў мабілізаваны ў расійскую армію і накіраваны ў школу прапаршчыкаў. Прыхільна сустрэў рэвалюцыю 1917 года, служыў у Чырвонай Арміі^[4]. Пасля польскай-савецкай вайны, жонкай Кацярынай і дзвюма дочкамі, Нінай і Людмілай, вярнуўся ў Мялешкі. Займаўся гаспадаркай^[5]. Праз некалькі гадоў ён з сям’ёй выехаў у Савецкі Саюз^[2].

Быў кадравым вайскоўцам^[5]. Большую частку жыцця пражыў у Варонежы. У вольны час пісаў вершы, але ўжо толькі для сябе, перакладаў Адама Міцкевіча. Быў заўзятым паляўнічым і рыбаловам, цікавіўся радыётэхнікай, захапляўся разьбой^[2].

У час Другой сусветнай вайны з Варонежа пайшоў на фронт. Загінуў у баі ў ноч з 23 на 24 лютага 1943 года каля вёскі Фяцішчава Болхаўскага раёна Арлоўскай вобласці. Дом, у якім жылі Дарашкевічы ў Варонежы, быў разбураны ў час вайны, страчаны ўвесь рукапісны архіў паэта^[2]. Пахаваны ў брацкай магіле за 1 км на паўночны ўсход ад вёскі Крыўцова Болхаўскага раёна^[1]^[6].

Творчасць

3 1909 пад псеўданімамі Янук Д. і Каршун друкаваў у газеце «Наша ніва» вершы і допісы^[3] на тэму вясковага жыцця^[2].

У 1914 годзе сабраў рукапіс сваіх вершаў пад назвай «Абразкі» і даслаў у «Нашу ніву», маючы намер выдаць зборнік асобнай кніжкай. У вершаванай прадмове да кнігі ён пісаў: «У што гарачым сэрцам верыў, чым жыў, чым далей буду жыць, тут запісаў я на паперы...»^[2] Але ён не выйшаў у свет з прычыны пачатку вайны^[2].

Доўгі час творы паэта прыпісваліся ягонаму сябру М. Арлу (С. Пяцельскаму)^[2]. Яго творчасць развівалася ў рэчышчы беларускай рэвалюцыйна-дэмакратычнай паэзіі, прасякнута суперажываннем чалавечаму гору, болем за лёс абяздоленых, патрыятычнымі матывамі («Доля», «Стогн», «Псалм CXXXVI»). Інтымнай лірыцы паэта ўласцівы рамантычны парыў, глыбіня пачуццяў («Як засвецяць у небе зоры»), часам элегічнасць («Шкада разбітых мар»)^[3]. У 2014 годзе Сяргей Чыгрын уклаў і выдаў у Мінску зборнік паэтычнай спадчыны паэта «Маркотныя зоры»^[4].

Працуючы народным настаўнікам у Сямёнаўцы і Кулях, запісваў беларускія народныя песні, запісы разам з нотамі дасылаў у Сант-Пецярбург фалькларысту Антону Грыневічу. Можна меркаваць, што некаторыя з іх маглі быць перададзены Грыневічу «Нашай нівай»^[2].

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в Дорошкевич Иван Константинович :: Память народа (нявызн.). pamyat-naroda.ru. Праверана 16 ліпеня 2024.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к З Бераставіччынай лёсам знітаваны. Іван Канстанцінавіч Дарашкевіч (1890—1943 гг.)
↑ ^а ^б ^в ^г А. С. Ліс. Дарашкевіч Іван Канстанцінавіч // Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. — Т. 3. — 688 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-11-0662-8.
↑ ^а ^б Дарашкевіч Янук – Белліт (бел.) (17 кастрычніка 2023). Праверана 16 ліпеня 2024.
↑ ^а ^б Беларускія пісьменнікі 1993, с. 328.
↑ Именной список погибших воинов и партизан в период Великой Отечественной войны и захороненных в братской могиле деревни Тросна (Кривцово) Багриновского с/совета.

Літаратура

А. С. Ліс. Дарашкевіч Іван Канстанцінавіч // Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. — Т. 3. — 688 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-11-0662-8.
Генадзь Кісялёў. Дарашкевіч Янук // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1993. — Т. 2. Верабей — Іваноў. — С. 328. — 541 с.; іл.. — ISBN 5-85700-075-0.

[:3-1] а ^б ^в Дорошкевич Иван Константинович :: Память народа (нявызн.). pamyat-naroda.ru. Праверана 16 ліпеня 2024.

[:0-2] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к З Бераставіччынай лёсам знітаваны. Іван Канстанцінавіч Дарашкевіч (1890—1943 гг.)

[:1-3] а ^б ^в ^г А. С. Ліс. Дарашкевіч Іван Канстанцінавіч // Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. — Т. 3. — 688 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-11-0662-8.

[:2-4] а ^б Дарашкевіч Янук – Белліт (бел.) (17 кастрычніка 2023). Праверана 16 ліпеня 2024.

[FOOTNOTEБеларускія_пісьменнікі1993328-5] а ^б Беларускія пісьменнікі 1993, с. 328.

[6] Именной список погибших воинов и партизан в период Великой Отечественной войны и захороненных в братской могиле деревни Тросна (Кривцово) Багриновского с/совета.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]