Абрам Маркавіч Бразер

Абрам Маркавіч Бразер
Абрам Маркавіч Бразер
	; Аўтапартрэт, 1939
Імя пры нараджэнні	Абрам Маркавіч Бразер
Дата нараджэння	25 студзеня 1892
Месца нараджэння	Кішынёў, Кішынёўскі павет[d], Бесарабская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	15 ліпеня 1942 (50 гадоў)
Месца смерці	Мінскае гета, Мінск, Генеральная акруга Беларусь, Рэйхскамісарыят Остланд;
Грамадзянства	Расійская імперыя; СССР;
Род дзейнасці	мастак, скульптар
Месца працы	Віцебскае народнае мастацкае вучылішча;
Вучоба	Кішынёўскае мастацкае вучылішча[d] (1910); Нацыянальная вышэйшая школа прыгожых мастацтваў (1914);
Уплыў	Q124446114?
Член у	Усебеларускае аб'яднанне мастакоў[d] (1930); Jewish Society for the Promotion of Fine Arts[d]; Саюз мастакоў БССР;
Узнагароды	Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1940)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дагледжаная версія гэтай старонкі, зацверджаная 5 мая 2023, была заснавана на гэтай версіі.

Абра́м Ма́ркавіч Бра́зер (25 студзеня 1892, Кішынёў, Бесарабская губерня — 1942, Мінск) — беларускі савецкі скульптар, графік і жывапісец. Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі (1940)^[1].

Член Бесарабскага таварыства аматараў мастацтваў (Кішынёў, 1903—1916), Яўрэйскага таварыства заахвочвання мастацтваў (Петраград, 1915—1919), Усебеларускага аб'яднання мастакоў (1927—1932), Рэвалюцыйнай арганізацыі майстроў Беларусі (РАМБ, 1929—1932), Беларускага саюза мастакоў (з 1940 года).

Біяграфія

Нарадзіўся ў Кішынёве, дзе ў 1910 годзе скончыў мастацкае вучылішча^[1]. У 1912—1916 гадах стажыраваўся ў Парыжы, жыў у знакамітым «Вуллі» (Ля руш) (руск.) (бел., дзе зблізіўся з Маркам Шагалам, у 1912—1914 гадах вучыўся ў парыжскай Нацыянальнай школе вытанчаных мастацтваў^[1].

Удзельнік выстаўкі «Асенні салон» у Парыжы ў 1913 годзе^[1].

Па вяртанні ў Расію пасяліўся ў Петраградзе (1916—1918), прыняў удзел у выставе аб’яднання «Свет мастацтва» ў 1916 годзе. З 1918 года жыў у Віцебску, дзе граў прыкметную ролю ў мастацкім жыцці горада — выкладаў у толькі што адкрытай Вышэйшай школе мастацтваў, займаўся арганізацыяй выстаў, дыспутаў на тэмы сучаснага мастацтва, камплектацыяй Віцебскага музея сучаснага мастацтва, ствараў эскізы для святочных упрыгожванняў горада^[1].

Аўтар помніка швейцарскаму педагогу І. Г. Песталоці ў Віцебску (1920, разбураны падчас бамбардзіровак). З 1922 года выкладаў у Віцебскім мастацка-практычным інстытуце, аформіў спектаклі Яўрэйскага тэатра ў Віцебску. З 1923 года жыў у Мінску, уваходзіў ва Усебеларускае аб'яднанне мастакоў і Рэвалюцыйную арганізацыю мастакоў Беларусі, пісаў артыкулы на тэмы выяўленчага мастацтва ў мясцовай прэсе.

Творчасць

Абрам Бразер стварыў скульптурны партрэт беларускага асветніка і першадрукара Францыска Скарыны. Гэты бюст упершыню быў паказаны на I Усебеларускай мастацкай выстаўке ў 1925 годзе. У аснову вобразу скульптар паклаў вядомы гравіраваны аўтапартрэт Скарыны з выдадзенай ім «Бібліі» ^[2].

Вялікая персанальная выстаўка Бразера адкрылася ў чэрвені 1941 года за некалькі дзён да пачатку Вялікай Айчыннай вайны. Усе працы мастака ў гэтай выставе былі знішчаны немцамі пасля захопу горада, а сам мастак з сям'ёй у сакавіку 1942 года расстраляны ў Мінскім гета.

Ацалелыя працы Бразера (партрэт Ю. М. Пэна, 1921; бюст С. М. Міхоэлса, 1926 і іншыя) захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь ў Мінску. 2 ліпеня 1999 года ў Беларусі быў выпушчаны набор з чатырох паштовых марак, прысвечаных Віцебскай школе мастацтваў, на адной з іх намаляваны партрэт заснавальніка школы Юдаля Пэна працы Абрама Бразера.

Творы

Партрэт Ю. М. Пэна	Партрэт А. І. Анісімава	Янка Купала. Каля 1926	Бюст Гірша Лекерта для помніка ў Менску

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д Бразер Абрам Маркович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 78. — 737 с.
↑ Францыск Скарына ў беларускім мастацтве

Літаратура

Шишанов В. А. Витебский музей современного искусства: история создания и коллекции. 1918—1941. — Минск: Медисонт, 2007. — 144 с.
Шишанов, В. А. «Путем яркого штриха и глубоко прочувствованной линии…» [О витебском периоде художника А. М. Бразера] / В. А. Шишанов // Мишпоха. — 2009. — № 25. — С.57-62.[1]

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Абрам Маркавіч Бразер
85-годдзе Першай Усебеларускай выстаўкі 1925 года Архівавана 1 сакавіка 2014. на сайце Нацыянальнага мастацкага музея РБ
А. М. Бразер (1892—1942) Архівавана 23 лютага 2014. // Художественный календарь «Сто памятных дат», 1972 г. Архівавана 15 сакавіка 2012. — М.: Советский художник, 1972. (руск.)

[БС-1] а ^б ^в ^г ^д Бразер Абрам Маркович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 78. — 737 с.

[2] Францыск Скарына ў беларускім мастацтве

[1]

[2]