Шарль Бадлер

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Шарль Бадлер
Charles Baudelaire
Шарль Бадлер, фрагмент фатаграфіі Эцьена Каржа
Шарль Бадлер, фрагмент фатаграфіі Эцьена Каржа
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні фр.: Charles-Pierre Baudelaire
Дата нараджэння 9 красавіка 1821(1821-04-09)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 31 жніўня 1867(1867-08-31)[1][2][…] (46 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Бацька Жазеф-Франсуа Бадлер[d]
Маці Caroline Aupick[d]
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці паэт, мастацкі крытык, эсэіст, перакладчык, пісьменнік, літаратурны крытык, перакладчык, крытык, журналіст
Гады творчасці 18501867
Кірунак сімвалізм, мадэрнізм
Жанр элегія
Мова твораў французская
Узнагароды
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Шарль П’ер Бадлер (фр.: Charles Pierre Baudelaire; 9 красавіка 1821 — 31 жніўня 1867, Парыж) — французскі паэт, літаратурны крытык і перакладчык. Імя Бадлера стала сімвалам літаратурнага і артыстычнага дэкадансу. Яго творы, у прыватнасці паэтычны зборнік «Кветкі зла» (фр.: Les fleurs du mal), былі прызнаныя класікай французскай літаратуры.

Біяграфічныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

Шарль Бадлер нарадзіўся ў Парыжы. Пасля смерць бацькі (1827), мастака і высокаадукаванага чалавека, хлопчык жыве разам з маці (з імі жыве яшчэ пакаёўка Марыэта, якой Бадлер пасля прысвеціць верш). Неўзабаве маці зноў бярэ шлюб, з афіцэрам Апікам.

У 1839 Ш. Бадлер выключаны з калежа Луі Вялікага. Ён вядзе «шалапутнае» жыццё ў Парыжы, дзе знаёміцца з Бальзакам і Нэрвалем. У 1841 генерал Апік адпраўляе пасынка ў падарожжа ў Індыю.

Вярнуўшыся ў Парыж у 1842, Шарль Бадлер уступае ў сувязь з Жаннай Дзюваль, мулаткай, якая грала ў эпізодных ролях у маленькіх тэатрах. Знаёміцца з Сэнт-Бёвам і Тэафілем Гацье. Піша шмат артыкулаў і вершаў, а таксама «Фанфарло» (La Fanfarlo), навелу, што была надрукаваная ў 1847 годзе.

З 1844 над Ш. Бадлерам устаноўленая юрыдычная апека. Паэт складае шмат вершаў, але не публікуе нічога; затое ўбачыў свет «Салон 1845 года» (Salon de 1845), водгук на жывапісную выставу. Сярод іншага ён піша «Парады літаратарам-пачаткоўцам», надрукаваныя ў 1846. Быў і кароткі раман з Мары Дабрэн, камедыйнай акторкай.

Удзельнік Рэвалюцыі 1848 года, выдаваў дэмакратычна-рэспeубліканскую газету «Le salut public» («Грамадскі ратунак»). Расчараваўшыся ў выніках рэвалюцыі, адышоў ад палітыкі, асудзіў «бунт» як грэх.

Шарль Бадлер знаёміцца з творчасцю Эдгара Алана По, перакладаннем якога займаецца з 1848 да 1865. Доўгія гады Ш. Бадлер застаецца для сваіх сучаснікаў эсэістам, перакладчыкам, мастацкім крытыкам, але не паэтам.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Друкаваўся з 1840 (вершы, брашуры «Салон 1845 года», «Салон 1846 года»). Выпрацаваў новую кандэпцыю асобы, прычыны пакутаў «чалавечай душы» бачыў не толькі ў навакольным свеце, але і ў самім чалавеку. У кнізе «Кветкі зла» (1857, дап. выд. 1861, 1869) выяўлена трагічная карціна свету ахопленага шаленствам эазбурэння, анархія бунтарства, сум па гармоніі, пошукі ідэалу спалучаюцца з прызнаннем непераможнасці зла, эстэтызацыяй заганаў вялікага горада.

Аўтар эборніка артыкулаў пра франц. мастацгва і л-ру «Рамантьгчнае мастацтва» (1868), трактата пра наркотыкі «Штучны рай» (1860), «Маленькіх паэм прозай» («Парыжскі сплін», 1869), артыкулаў пра творчасць Э. По і перакладаў яго твораў.

На беларускую мову вершы Ш. Бадлера перакладалі Ю. Гаўрук, У. Жылка, З. Колас, С. Ліхадзіеўскі, А. Хадановіч, Алег Мінкін.

Беларускія пераклады[правіць | правіць зыходнік]

  • Бадлер Ш. Выбраныя вершы. / Перакл. з франц. А.Хадановіча. Мн.: Зміцер Колас, 2016. 112 с. (Серыя «Паэты планеты»).


Зноскі

  1. а б Charles Baudelaire
  2. а б Charles BaudelaireOUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  3. а б Бодлер Шарль // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  4. а б (unspecified title) Праверана 20 верасня 2021.
  5. Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes — 1999. Праверана 13 мая 2020.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

У Вікіцытатніку ёсць старонка па тэме Шарль Бадлер

Тэксты ў інтэрнэце[правіць | правіць зыходнік]

На французскай[правіць | правіць зыходнік]

На англійскай[правіць | правіць зыходнік]