Кантонскі дыялект: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Недапісана |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 7: | Радок 7: | ||
У кантонскай мове 6 ці 7 тонаў. У ельскай сістэме запісу яны пазначаюцца дыякрытычнымі знакамі над літарай і літарай h пасля галоснага. Тоны такія: |
У кантонскай мове 6 ці 7 тонаў. У ельскай сістэме запісу яны пазначаюцца дыякрытычнымі знакамі над літарай і літарай h пасля галоснага. Тоны такія: |
||
# Высокі роўны ці ўзыходзячы; у сучаснай ганконгскай кантонскай яны знаходзяцца ў вольным вар'іраванні. |
# Высокі роўны ці ўзыходзячы; у сучаснай ганконгскай кантонскай яны знаходзяцца ў вольным вар'іраванні. |
||
# |
#* высокі роўны [˥] (a1, ā) |
||
# |
#* высокі падаючы [˥˧] (a1, à) |
||
# усходны з сярэдняга да высокага [˧˥] (a2, á). |
# усходны з сярэдняга да высокага [˧˥] (a2, á). |
||
# сярэдні роўны [˧] (a3, a) |
# сярэдні роўны [˧] (a3, a) |
||
Радок 18: | Радок 18: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
! Назва тона |
! Назва тона !! Вымаўленне !! Нумар !! Каментарый |
||
|- |
|- |
||
| 上陰平 першы іньны роўны || высокі роўны [˥] || 1 || rowspan="2" | У сучаснай ганконгскай кітайскай гэтыя два тоны не адрозніваюцца. Назва другога варыянта не адпавядае вымаўленню. |
| 上陰平 першы іньны роўны || высокі роўны [˥] || 1 || rowspan="2" | У сучаснай ганконгскай кітайскай гэтыя два тоны не адрозніваюцца. Назва другога варыянта не адпавядае вымаўленню. |
Версія ад 03:34, 15 студзеня 2012
Кантонскі, гуаньчжоўскі ці гуандунскі дыяле́кт кітайскай мовы (кант. 廣州話 Gwóngjāuwá, 廣東話 Gwóngdūngwá) — дыялект кітайскай мовы, найбуйнейшы дыялект групы Юэ. На ім размаўляюць жыхары правінцый Гуандун і часткова Гуансі, Ганконга, Макао, а таксама кітайцы ў Амерыцы і Еўропе.
Фаналогія
Кантонская мова характэрызуецца захаваннем складоў, якія заканчваюцца на -p, -t, -k.
Тоны
У кантонскай мове 6 ці 7 тонаў. У ельскай сістэме запісу яны пазначаюцца дыякрытычнымі знакамі над літарай і літарай h пасля галоснага. Тоны такія:
- Высокі роўны ці ўзыходзячы; у сучаснай ганконгскай кантонскай яны знаходзяцца ў вольным вар'іраванні.
- высокі роўны [˥] (a1, ā)
- высокі падаючы [˥˧] (a1, à)
- усходны з сярэдняга да высокага [˧˥] (a2, á).
- сярэдні роўны [˧] (a3, a)
- нізкі падаючы [˨˩] (a4, àh)
- нізкі усходны [˨˧] (a5, áh)
- нізкі роўны [˨] (a6, ah)
Калі лічыць адрозненне паміж складамі з санорнымі і выбухнымі зычнымі нефаналагічным (г.зн., што склады san і sat адрозніваюцца не зычным, а тонам), як у сярэднекітайскай, то тонаў атрымоўваецца 9 ці 10:
Назва тона | Вымаўленне | Нумар | Каментарый |
---|---|---|---|
上陰平 першы іньны роўны | высокі роўны [˥] | 1 | У сучаснай ганконгскай кітайскай гэтыя два тоны не адрозніваюцца. Назва другога варыянта не адпавядае вымаўленню. |
下陰平 другі іньны роўны | высокі падаючы [˥˧] | 1 | |
陰上 іньны усходны | усходны да высокага [˧˥] | 2 | |
陰去 іньны падаючы | сярэдні роўны [˧] | 3 | Традыцыйная назва не адпавядае вымаўленню. |
上陰入 першы іньны уваходны | высокі роўны [˥] | 1 | Толькі ў складах на -p, -t, -k. |
下陰入 другі іньны уваходны | сярэдні роўны [˧] | 3 | Толькі ў складах на -p, -t, -k. |
陽平 янны ровны | нізкі падаючы [˨˩] | 4 | |
陽上 янны усходны | нізкі усходны [˨˧] | 5 | |
陽去 янны падаючы | нізкі роўны [˨] | 6 | Традыцыйная назва не адпавядае вымаўленню. |
陽入 янны уваходзячы | нізкі роўны [˨] | 6 | Толькі ў складах на -p, -t, -k. |
Назвы тонаў даюцца па сярэднекітайскаму вымаўленню часоў дынастыі Тан. Іньныя тоны развіліся ў складах з пачатковым глухім зычным, янныя — з звонкім ці санорным. «Уваходныя» тоны магчымыя толькі ў складах на -p, -t, -k.
Змена таноў
У кантонскай адсутнічае змена тона у адрозненні ад яго пазіцыі ў слове (як у путунхуа, калі склады 3 тона ідуць разам, ці як у паўднёвамінскай).
Але у кантонскай тон можа мяняцца ў некаторых словах ці граматычных канструкцыях:
- У многіх складаных словах тон апошняга склада мяняецца на 2 (за выключэннем складоў з 1 ці 2 тонам): 廣東 Gwóngdūng + 話 wàh = 廣東話 Gwóngdūngwá
- У тэрмінах радства, утвораных паўтарэннем склада, першы тон мяняецца на чацвёрты: 媽 má + 媽 má = 媽媽 màhmá
- У канструкцыі з паўторам прыметніка апошні тон мяняецца на другі