Алеуты: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др r2.7.1) (робат дадаў: ru:Алеуты
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{Народ
[[File:Aleut.jpg|thumb|Алеуты ў традыцыйным адзенні]]
| назва = Алеуты
| выява = aleut.jpg
| шырыня =
| подпіс = Алеуты ў традыцыйнай адзежы
| саманазва =
| колькасць = 3400 (ацэнка)<ref>[http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=11682 Joshuaproject. Aleut]</ref>
| рассяленне = {{Сцягафікацыя|ЗША}}:<br /> 2800 (ацэнка)<ref name="JP">[http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=11682&rog3=US Joshuaproject. Aleut, Eastern of United States]</ref>
* {{сцягафікацыя|Аляска}}:<br /> 2800 (ацэнка)<ref name="JP"/>
{{Сцягафікацыя|Расія}}:<br /> 482 (перапіс, 2010)<ref>{{cite web|author=|datepublished=|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls|title=Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года|lang=|publisher=|accessdate=2011-12-16}}</ref> <br />
* {{сцягафікацыя|Камчацкі край}}:<br /> 401 (2010)<ref name="perepis">{{cite web|author=|datepublished=|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab7.xls|title=Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Даныя паводле рэгіёнаў|lang=|publisher=|accessdate=2011-12-16}}</ref>
| вымер =
| архкультура =
| мова = [[англійская мова|англійская]], [[руская мова|руская]], [[алеўцкая мова|алеўцкая]]
| раса =
| рэлігія = [[праваслаўе]], [[шаманізм]], [[анімізм]]
| роднасныя = [[эскімосы|эскімосы (інуіты)]]
| уваходзіць = [[эскімоска-алеўцкая сям'я]]
| уключае =
| паходжанне =
}}
'''Алеуты''' (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва [[Алеуцкія астравы|Алеуцкіх астравоў]], паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва [[паўвостраў Аляска|Аляска]] і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў.
'''Алеуты''' (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва [[Алеуцкія астравы|Алеуцкіх астравоў]], паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва [[паўвостраў Аляска|Аляска]] і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў.


Радок 23: Радок 43:
* Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008.
* Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008.
* Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809
* Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809

== Спасылкі ==

{{commons|Category:Aleut}}
* [http://www.indigenous.ru/russian/people/r_aleut.htm Алеуты]
* [http://beringisland.ru Камандорскія астравы]
* [http://beringisland.ru/history/rac.shtm Расійска-Амерыканская кампанія]


[[Катэгорыя:Карэнныя народы Амерыкі]]
[[Катэгорыя:Карэнныя народы Амерыкі]]

Версія ад 13:58, 2 лютага 2012

Алеуты
Алеуты ў традыцыйнай адзежы
Алеуты ў традыцыйнай адзежы
Усяго: 3400 (ацэнка)[4]

 ЗША:
2800 (ацэнка)[1]

 Расія:
482 (перапіс, 2010)[2]

Этнічныя мовы англійская, руская, алеўцкая
Традыцыйныя рэлігіі (канфесіі) праваслаўе, шаманізм, анімізм
Геаграфічна-моўная група эскімоска-алеўцкая сям'я
Блізкія этнасы эскімосы (інуіты)

Алеуты (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва Алеуцкіх астравоў, паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва Аляска і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў.

Колькасць і рассяленне

У ЗША да алеутаў належыць каля 2,8 тыс. чал., таксама алеутамі называе сябе частка эскімосаў паўднёва-заходняй Аляскі. У Расіі алеуты жывуць на Камандорскіх астравах, агульная колькасць — каля 0,5 тыс. чал.

Мова

Алеуцкая мова належыць да эскімоска-алеуцкай сям'і. Пераважная частка алеутаў перайшла на англійскую (у ЗША) і рускую (у Расіі) мовы.

Гісторыя

Продкі алеутаў паходзяць верагодна з Паўночна-Усходняй Азіі. Засяленне асноўнай часткі іх тэрыторыі адбывалася ва ўмовах міграцыі народаў Азіі ў Амерыку 10-12 тыс. гадоў назад. Назва "алеуты" была дадзена рускімі пасля адкрыцця ў XVIII ст. Алеуцкіх астравоў. З 1799 тэрыторыя алеутаў кіравалася Руска-Амерыканскай кампаніяй, якая напачатку ХІХ ст. арганізавала перасяленне часткі алеутаў на незаселяныя да таго Камандорскія астравы і а-вы Прыбылава. У 1867 Алеуцкія астравы і Аляска прададзены ЗША.

Традыцыйная культура

Асноўны традыцыйны занятак алеутаў да кантактаў з еўрапейцамі — паляванне на марскіх звяроў (коцікаў, сівучаў, каланаў і інш.) і рыбалоўства. Дапаможнае значэнне мела збіральніцтва. Вырабляліся прылады для палявання і рыбалоўства, зброя з каменя, косці, дрэва, абцягнутыя скурай лодкі — шматвёсельныя байдары і невялікія байдаркі. Паселішча звычайна складалася з 2—4 вялікіх паўзямлянак.

Адзенне і абутак выраблялі са скураў марскіх жывёл. Паляўнічыя насілі драўляныя капелюшы — канічныя, альбо з адкрытым верхам, з падоўжаным вялікім казырком, упрыгожаныя разной косцю, сівучовымі вусамі, пёрамі. Асноўная традыцыйная ежа — мяса марскіх звяроў і птушак, рыба (пераважна ў сырым выглядзе), марскія беспазваночныя, водарасці, ягады, карэнні.

Сярод традыцыйных вераванняў алеутаў характэрныя вера ў духаў, шаманства.

Літаратура

  • Алеуты // БЭ ў 18 т. Т. 1. Мн., 1996.
  • Ляпунова Р. Алеуты // Народы России. М., 1994.
  • Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008.
  • Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809

Спасылкі

  1. ↑ а б Joshuaproject. Aleut, Eastern of United States
  2. ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Праверана 16 снежня 2011.
  3. ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Даныя паводле рэгіёнаў. Праверана 16 снежня 2011.
  4. ↑ Joshuaproject. Aleut
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Алеуты&oldid=1032071"