Вук Стэфанавіч Караджыч: Розніца паміж версіямі

Вук Стэфанавіч Караджыч
Вук Стэфанавіч Караджыч
	Вук Стефановић Караџић
Дата нараджэння	7 лістапада 1787
Месца нараджэння	сяло Тршыч, Асманская імперыя
Дата смерці	7 лютага 1864 (76 гадоў)
Месца смерці	Вена, Габсбургская манархія
Месца пахавання	Сабор Святога Міхаіла[d];
Грамадзянства	Асманская імперыя; Княства Сербія;
Жонка	Ana Karadžić[d]
Дзеці	Mina Karadžić[d] і Dimitrije Karadžić[d]
Род дзейнасці	мовазнавец, гісторык, перакладчык, пісьменнік, перакладчык Бібліі, дыпламат, збіральнік народных казак, антраполаг, філолаг, этнограф, фалькларыст
Навуковая сфера	лінгвістыка, філалогія, фалькларыстыка, этнаграфія
Месца працы	Бялградскі ўніверсітэт;
Альма-матар	Gymnasium of Karlovci[d];
Вядомы як	рэфарматар сербскай мовы, рэфарматар кірыліцы, адзін з заснавальнікаў сербскай літаратурнай мовы
Член у	Таварыства сербскай славеснасці[d] (26 студзеня 1864); Расійская акадэмія навук; Пруская акадэмія навук; Кракаўскае навуковае таварыства[d];
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

[дагледжаная версія]

Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 16:13, 7 лютага 2012

Вук Стэфанавіч Караджыч (серб. Вук Стефановић Караџић) (7 лістапада 1787 - 7 лютага 1864) — сербскі лінгвіст, рэфарматар сербскай мовы.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Тршычы. Адукацыю атрымаў у Лозніцы, а пасля ў манастыры. Але бацька хутка вярнуў яго дадому, бо ў манастыры ён болей займаўся гаспадаркай, чым вучыўся. Вучыцца ў гімназыі ў Петрыне. Пазней вучыўся ў Белградзе. У хуткім часе захворвае і ад'язджае на лячэнне ў Пешт. Падчас знаходжання ў Вене знаёміцца з Ернеем Капітарам, які дапамагае яму ажыццяўляць запланаванае. Там Караджыч пачаў працу па рэфармаванні мовы і правапісу і ўвядзенні народнай мовы ў мастацкую творчасць. Праз забарону друкавацца ў Сербіі і Аўстрыйскай імперыі з'язджае ў Расію, дзе мае магчымасць працаваць. Пахаваны ў Вене, прах перавезены ў Белград.

Філалагічныя працы

У першай палове 19 стагоддзя Вук Караджыч з дапамогай вядучых тагачасных філолагаў (у тым ліку братоў Грым) і аўстрыйскай улады, якую прадстаўляў Ерней Капітар, рэфармаваў сербскі правапіс. Працы Караджыча, сярод якіх першае (1818) і другое пашыранае (1852) выданні сербскага слоўніка, пераклад Новага запавету (1847), заклалі падмурак сучаснай стандартнай сербскай мовы, а таксама значна паўплывалі на фармаванне сучаснай стандратнай харвацкай мовы. Вук Караджыч намагаўся наблізіць літаратурную мову да народнай, настойваў на прыманні ў літаратурную мову народных элементаў. Прапанаваў перарваць традыцыю пісьмовага маўлення, якое не мае апірышча ў народнай гаворцы, заснаваць новую літаратурную норму на базе жывой мовы. Намагаўся ачысціць сербскую мову ад царкоўнаславянізмаў як ненатуральных элементаў, а базай зрабіць новаштокаўскія дыялекты.

Рэформа кірыліцы

З стараславянскай азбукі Караджыч пераняў 24 літары:

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ж ж	З з
И и	К к	Л л	М м	Н н	О о	П п	Р р
С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш

Да іх дадаў: Ј ј, Љ љ, Њ њ, Ћ ћ, Ђ ђ и Џ џ

Вонкавыя спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вук Стэфанавіч Караджыч

Шаблон:Linguist-stub

↑ https://data.matricula-online.eu/de/oesterreich/wien/03-landstrasse-st-rochus/02-04/?pg=58 — Т. 4. Праверана 2 кастрычніка 2022.
↑ http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/karadzic-wuk-stefanovic/ Праверана 30 жніўня 2022.

[_a5de4d906380a95e-1] ttps://data.matricula-online.eu/de/oesterreich/wien/03-landstrasse-st-rochus/02-04/?pg=58 — Т. 4. Праверана 2 кастрычніка 2022.

[_4729f549b4084ef5-2] ttp://tnk.krakow.pl/czlonkowie/karadzic-wuk-stefanovic/ Праверана 30 жніўня 2022.

[1]

[2]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+{{ Вучоны
+ | Імя              =Вук Стэфанавіч Караджыч
+ | Арыгінал імя   = Вук Стефановић Караџић
+ | Фота             = VukKaradzic.jpg
+ | Дата нараджэння    = 7.11.1787
+ | Месца нараджэння   = сяло {{Месца нараджэння|Тршыч|у Сербіі}}, [[Асманская імперыя]]
+ | Дата смерці      = 7.02.1864
+ | Месца смерці     = {{Месца смерці|Вена}}, [[Габсбургская манархія]]
+ | Грамадзянства      =
+ | Навуковая сфера    = [[лінгвістыка]], [[філалогія]], [[фалькларыстыка]], [[этнаграфія]]
+ | Месца працы     =
+ | Альма-матэр      =
+ | Вядомы як     = рэфарматар [[сербская мова|сербскай мовы]], рэфарматар [[кірыліца|кірыліцы]], адзін з заснавальнікаў сербскай літаратурнай мовы
+}}
 '''Вук Стэфанавіч Караджыч''' ([[сербская мова|серб.]] ''Вук Стефановић Караџић'') ([[7 лістапада]] [[1787]] - [[7 лютага]] [[1864]]) — [[Сербія|сербскі]] лінгвіст, рэфарматар [[сербская мова|сербскай мовы]].
@@ Радок 24: / Радок 39: @@
 {{Commons|Vuk Stefanović Karadžić|выгляд=міні}}
+{{linguist-stub}}
+[[Катэгорыя:Постаці сербскай філалогіі]]
 [[Катэгорыя:Асобы]]
+[[Катэгорыя:нарадзіліся 7 лістапада]]
 [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1787 годзе]]
-[[Катэгорыя:Нарадзіліся 7 лістапада]]
-[[Катэгорыя:Памерлі ў 1864 годзе]]
 [[Катэгорыя:Памерлі 7 лютага]]
+[[Катэгорыя:Памерлі ў 1864 годзе]]
+[[Катэгорыя:Славянскія асветнікі]]
+[[Катэгорыя:Стваральнікі і прапагандысты моў]]
+[[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Заграбу]]
 [[be-x-old:Вук Караджыч]]