Украінская Грэка-Каталіцкая Царква: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
EmausBot (размовы | уклад)
др r2.7.2+) (робат змяніў: nl:Oekraïense Grieks-katholieke Kerk
Радок 50: Радок 50:
[[la:Ecclesia Graeco-Catholica Ucrainae]]
[[la:Ecclesia Graeco-Catholica Ucrainae]]
[[lt:Unitai]]
[[lt:Unitai]]
[[nl:Oekraïens-katholieke Kerk]]
[[nl:Oekraïense Grieks-katholieke Kerk]]
[[no:Den ukrainske gresk-katolske kirke]]
[[no:Den ukrainske gresk-katolske kirke]]
[[pl:Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego]]
[[pl:Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego]]

Версія ад 07:46, 6 сакавіка 2012

Украінская грэка-каталіцкая царква (УГКЦ) — найбольшая каталіцкая царква ўсходняга абраду ў свеце, якую сёння ўзначальвае епіскап Камянец-Падольскі і вярхоўны архіепіскап Кіева-Галіцкі кардынал Любамір Гузар.

Царква прапагандуе аднаўленне першаснай еднасці Кіеўскай Царквы, адстойвае права ўкраінскага народа на сваю незалежную саборную дзяржаву і станаўлення ў ёй спелага грамадзянскага грамадства; рэалізуе мноства дабрачынных і грамадскіх праектаў, як у самой Украіне, такі за яе межамі.

Грэка-каталіцкая царква фармальна паўстала з абвяшчэннем Брэсцкай уніі ў 1596 у Брэсце, аднак першая спроба царкоўнай уніі на Русі можна аднесці яшчэ да часоў Данііла Галіцкага, які патрабаваў аб'яднання сіл усяго хрысціянскага свету ва ўмовах супраціву татара-мангольскаму нашэсцю.

Ідэя уніі была абумоўлена як вонкавымі палітычнымі акалічнасцямі, так і ўнутраным імкненнем вернікаў да царкоўнага адзінства: праваслаўныя вернікі на тэрыторыі Рэчы Паспалітай і Венгрыі падвяргаліся прыгнятанням ад прадстаўнікоў панавальнага рыма-каталіцызму як схізматыкі — і былі схільныя зраўнаваць прыхільнікаў грэцкага абраду перад тварам Ватыкана. Праўда, далёка не ўсе праваслаўныя далучыліся да уніі: адбыўся падзел украінскіх і беларускіх вернікаў на уніятаў (прыхільнікаў уніі) і праваслаўных.

Паводле дамоў Брэсцкай уніі, у грэка-каталіцкай царкве набажэнства, царкоўная арганізацыя і абрады засталіся такімі, якімі яны былі ў грэка-праваслаўнай царкве. Царква, па чарзе, падпарадкоўвалася папе рымскаму і прымала як і каталіцкі дагмат сыходжанне Святога Духу ад Бацькі і Сына, так і каталіцкі дагмат пра чысцец — якія ў тыя часы з'яўляліся галоўнымі рознагалоссямі паміж праваслаўнай і каталіцкай цэрквамі.

У выніку трох падзелаў Рэчы Паспалітай, Кіеўская мітраполія грэка-каталіцкай царквы падзялілася на дзве часткі: на землях, якія адышлі да Расійскай імперыі, унію ў 1838 г. тут ліквідавалі. Аднак Аўстрыйская імперыя праводзіла палітыку садзейнічання ўніяцкім працэсам, паколькі УГКЦ гуляла кансалідавальную ролю ва ўкраінскім грамадстве — і дадатна падтрымлівала развіццё культурна-адукацыйнага жыцця.

Росквіт Украінскай грэка-каталіцкай царквы прыходзіцца на 19 стагоддзе. Вядучай постаццю грэка-каталіцкага руху ў першай палове дваццатага стагоддзя быў львоўскі мітрапаліт Андрэй Шэпціцкі. З усталяваннем савецкай улады на заходнеўкраінскіх землях УГКЦ была распушчана ўладамі — і царква існавала толькі ў падполлі. Аж да 1989 г., калі, дзякуючы палітыцы перабудовы ў СССР, царква выйшла з падполля.

Літаратура

  • Борцюків Б. Українська Греко-Католицька Церква і Радянська держава (1939—1950) / переклад з англ. Н. Кочан, за ред. О. Турія. Львів: Видавництво Українського Католицького Університету 2005;
  • Духнович А. История пряшевской Епархии, рос. переклад Кустодіева, перевидана у творах О. Духновича, т. 2. пряшів 1967;
  • Пекар А. Нариси Історії церкви Закарпаття. Рим 1967;
  • Hopko V. Greko-Katoličeskaja Cerkov 1846 — 1946. Пряшів 1946;
  • Pekar A. Historic Background of the Eparchy of Prjashev. Пітсбурґ 1968;
  • Kubinyi J. The History of Prjašiv Eparchy. Рим 1970;
  • The Tragedy of Gr. Cath. Church in Czechoslovakia. Нью-Йорк 1971.

У Сеціве