Туніс: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.1) (робат выняў: map-bms:Tunisia |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 19: | Радок 19: | ||
|region = TN |
|region = TN |
||
|CoordScale =4000000 |
|CoordScale =4000000 |
||
|На карце= |
|На карце=Tunisia in its region.svg |
||
|Форма праўлення=[[Прэзідэнцкая рэспубліка]] |
|Форма праўлення=[[Прэзідэнцкая рэспубліка]] |
||
|Працэнт вады=5,0 |
|Працэнт вады=5,0 |
Версія ад 16:21, 3 мая 2012
| |||||
Дзяржаўны гімн Туніса | |||||
Дата незалежнасці | 20 сакавіка 1956 (ад Францыі) | ||||
Афіцыйная мова | арабская | ||||
Сталіца | Туніс | ||||
Найбуйнейшы горад | Туніс | ||||
Форма кіравання | Прэзідэнцкая рэспубліка | ||||
Прэзідэнт (часовы) Прэм'ер-міністр (часовы) |
Фуад Мебаза Беджы Каід Эс-Себсі | ||||
Дзярж. рэлігія | іслам суніцкага толку | ||||
Плошча • Усяго • % воднай паверхні |
89-я ў свеце 163 610 км² 5,0 | ||||
Насельніцтва • Ацэнка (2008) • Шчыльнасць |
10 383 577 чал. (80-я) 61,6 чал./км² | ||||
ВУП • Разам (2010) • На душу насельніцтва |
$100,3 млрд. (70-ы) $9 500 | ||||
Валюта | Туніскі дынар (TND, код 143) | ||||
Інтэрнэт-дамен | .tn | ||||
Код ISO (Alpha-2) | TN | ||||
Код ISO (Alpha-3) | TUN | ||||
Код МАК | TUN | ||||
Тэлефонны код | +216 | ||||
Часавыя паясы | +1 |
Туні́с (араб. تونس), афіцыйная назва — Туніская Рэспубліка — дзяржава на паўночным узбярэжжы Афрыкі. На поўначы і ўсходзе абмываецца Міжземным морам, на захадзе і паўднёвым-захадзе мяжуе з Алжырам, на паўднёвым-усходзе — з Лівіяй. Сталіца — горад Туніс.
Геаграфічныя даныя
Самы нізкі пункт Туніса — Шот-эль-Гарса (17 м ніжэй узроўня мора), а самая высокая — г. Джэбель-Шамбі (1544 м). Па плошчы гэта самая маленькая краіна Магрыба.
Клімат Туніса — субтрапічны міжземнаморскі на поўначы і ўздоўж узбярэжжа, на поўдні і ва ўнутраных раёнах — трапічны пустынны. Сярэднія тэмпературы студзеня +10 °C на поўначы і +21 °C на поўдні, ліпеня +26 °C на поўначы і +33 °C на поўдні. Ападкаў за год выпадае ад 100 мм на поўдні да 1500 мм у горных раёнах, некаторыя пустынныя вобласці наогул не атрымліваюць ападкаў на працягу шматлікіх гадоў запар. Летняя спякота на ўзбярэжжы мякчэе марскім брызам, таму суб'ектыўна здаецца некалькі халаднавацей, чым ёсць насамрэч. У пустынных раёнах уначы нярэдкія замаразкі нават увесну і ўвосень, хоць днём тэмпература ў гэты перыяд можа дасягаць +25…+27 °C. Лепшы час для наведвання краіны — верасень-лістапад і сакавік-чэрвень.
Адміністрацыйны падзел
Туніс складаюць 24 вілаета на чале з губернатарамі, падзеленых у сваю чаргу на 260 акруг (дэлегацый). Губернатары вілаетаў прызначаюцца прэзідэнтам рэспублікі.
Эканоміка
Транспарт
Паветраны транспарт злучае Туніс з краінамі Афрыкі і Еўропы, абслугоўваюцца таксама ўнутраныя паветраныя лініі[7]. Аэрапорты: Туніс-Карфаген, Манасцір імя Хабіба Бургібы і інш.
Даўжыня чыгуначнай сеткі краіны, кіруемай кампаніяй SNCFT (фр.: Société Nationale des Chemins de Fer Tunisiens), звыш 1900 км, з іх з шырынёй каляіны 1435 мм — 473 км[7] і 1674 км з шырынёй каляіны 1000 мм.
Важную ролю ва ўнутраных перавозках адыгрываюць аўтадарогі. На 1973 год працягласць шашэйных дарог складала 18,8 тыс. км, з іх палепшаных — 10,6 тыс. км[7].
Міжнародныя грузавыя перавозкі ажыццяўляюцца марскім транспартам. Асноўныя порты краіны: Хальк-эль-Уэд, Сфакс, Бізерта, Сехіра, Сус[7].
Насельніцтва
97 % насельніцтва краіны — арабы. Аднак, існуе нязначная частка (1%) бербераў, якія у асноўным пражываюць на востраве Джэрба і ў раёнах Матмата, Татаўін, Гафса. Берберы Туніса, прадстаўленыя племем нефуса, гавораць на адным з дыялектаў берберскай мовы, часта званай Шэлха. Пражываюць у краіне і чаркесы (каля 1,5 %). У асноўным гэта нашчадкі егіпецкіх мамлюкаў, частка перасяленцы з Каўказа пасля Каўказскай вайны.
98 % насельніцтва — мусульмане, невялікая колькасць каталікоў. Таксама ў Тунісе на востраве Джэрба пражывае самая вялікая ў арабскім свеце яўрэйская абшчына.
Колькасць насельніцтва складае 10,6 млн чалавек (у 2010). У апошнія гады ў Тунісе рэзка падае нараджальнасць. У 2010 сумарны каэфіцыент нараджальнасці ацэньваецца ў 1,71 дзіцяці на жанчыну. Гэта самы нізкі паказчык сярод арабскіх краін.
Культура
Кухня
Спіртныя напоі
Традыцыйна мусульмане не ўжываюць алкаголь, але ў Тунісе стаўленне да гэтага пытання больш ліберальнае. У краіне вырабляюцца сухія і сталовыя віны. У горадзе Грамбалія на цэнтральнай плошчы ўстаноўлены помнік у відзе вінаграднага кісці. У гэтым горадзе кожны верасень праводзіцца фестываль віна. У Тунісе існуе адзіны нацыянальны піўны брэнд — «Celtia». Да ліку нацыянальных спіртных напояў Туніса таксама адносяцца фінікавы лікёр «Tibarin» і гарэлка з інжыра — «Boukha».
Святы
- 14 студзеня — Дзень рэвалюцыі у Тунісе
- 20 сакавіка — Дзень незалежнасці
- 21 сакавіка — Дзень моладзі
- 9 красавіка — Дзень памяці пакутнікаў
- 1 мая — Свята працы
- 25 ліпеня — Дзень абвяшчэння рэспублікі
- 13 жніўня — Дзень жанчын
Узброеныя сілы
У адрозненне ад сваіх суседзяў, Алжыра і Лівіі, Туніс мае малаважныя запасы нафты і, як следства, яго фінансавыя магчымасці абмежаваны. Ваенныя выдаткі ў 90-я гг. складалі 350—400 млн долараў у год. На ўзбраенні знаходзіцца зброя і ваенная тэхніка галоўным чынам заходняй вытворчасці, прычым досыць састарэлая. Колькасць — 35,000 чалавек (уключаючы ~23,400 тэрміновай службы; працягласць тэрміновай службы — 1 год; заклік выбарчы).
Ваенна-марскія сілы
- Колькасць — 4-4,5 тыс. чалавек (уключаючы 700 тэрміновай службы).
- Базаванне — Бізерта, Келібія, Ла Гулет, Сфакс, Сус, Туніс.
- Рамонтныя магутнасці — 4 сухіх дока і 1 сліп (суднапад'ёмны элінг) у Бізерце; 2 пантона і плывучы док у Сфаксе; магчымасць абслугоўваць і рамантаваць усе наяўныя на ўзбраенні катара і судны.
Карабельны склад:
- 3 ракетных катары тыпу La Galite (Combattante-III) з 2х4 ПУ ПКР ММ40 Exocet;
- 3 ракетных катары тыпу Bizerte (Р-48) з 8 ПКР SS-12М;
- 3 патрульных катары тыпу Utique (кітайскія «Shanghai II» ці мадэрнізаваны Hinzhui);
- 10 патрульных катараў Ch. Navals de l’Esterel дзвюх мадэляў;
- 5-6 дапаможных судоў;
Берагавая ахова (у Нацыянальнай гвардыі):
- 5 патрульных катараў тыпу Kondor I — былых ГДР-аўскіх тральшчыкаў;
- 2 патрульных катары тыпу Tazarka (Vosper Thornycroft);
- 5 патрульных катары тыпу Bremse — былых ГДР-аўскіх;
- 11 патрульных катараў тыпу Socomena;
- 4 патрульных катары тыпу Gabes.
Сімволіка
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ http://www.worldtimezone.com/time/wtzresult.php?CiID=6761
- ↑ а б http://dateandtime.info/country.php?code=TN
- ↑ https://www.timeanddate.com/time/change/tunisia
- ↑ https://www.horlogeparlante.com/history-english.html?city=2464470
- ↑ https://www.timeanddate.com/news/time/tunisia-cancels-dst-2009.html
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
- ↑ а б в г Большая советская энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 26. Тихорецк — Ульяново. 1977. 624 стр., илл.; 46 л. илл. и карт.
Спасылкі
Туніс на Вікісховішчы |
- Урад Туніса — афіцыйны сайт (фр.)
- Туніская Палата Прадстаўнікоў — афіцыйны сайт (ар.)
- Open Directory Project — Туніс