Тайвань: Розніца паміж версіямі

Правіць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{Нейтральнасць}}
{{Дзяржава
{{Дзяржава
|Беларуская назва= Кітайская Рэспубліка
|Беларуская назва = Рэспубліка Кітай
|Арыгінальная назва= {{lang|zh|中華民國}}<br /><small>(Zhōnghuá Mínguó)</small>
|Арыгінальная назва = 中華民國
|Родны склон= Кітайскай Рэспублікі
|Родны склон = Тайваня
|Сцяг = Flag_of_the_Republic_of_China.svg
|Герб= Republic of China National Emblem.svg
|Герб = Republic of China National Emblem.svg
<!--|Замест герба=-->
|Замест герба =
<!--|Дэвіз=-->
|Дэвіз =
|Назва гімна= Тры народных прынцыпу
|Назва гімна =
<!--|Аўдыё=-->
|Аўдыё =
|Форма кіравання= [[Рэспубліка]]
|Форма праўлення = Унітарная рэспубліка
|Дзяржаўная рэлігія=
|Дзяржаўная рэлігія =
|lat_dir =N |lat_deg =23 |lat_min =50 |lat_sec = 0
|lon_dir =E |lon_deg =120 |lon_min =56 |lon_sec =0
|lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
|region =
|lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
|CoordScale =2000000
|region =
|CoordScale =
|На карце= Locator map of the ROC Taiwan.svg
|На карце = Locator map of the ROC Taiwan.svg
|Мова=[[Кітайская мова|Кітайская]]
|На карце2 =
|Спрэчны статус=так
|Мова/Мовы = Кітайская
<!--|Заснавана=-->
|Заснавана = [[1911]]
|Абвяшчэнне незалежнасці= [[10 кастрычніка]] [[1911]]
|Сталіца = [[Тайбэй]]
|Дыпламатычнае прызнанне= [[Знешняя палітыка Кітайскай Рэспублікі|частковае]]<ref name="newsru.com">[http://newsru.com/world/14jan2008/malavi_print.html Малаві перастала прызнаваць суверэнітэт Тайваня]</ref>
|Найбуйнейшыя гарады = [[Новы Тайбэй]]
|Незалежнасць ад=
|Пасады кіраўнікоў = Прэзідэнт
<!--|Дата ліквідацыі=-->
⚫
|Кіраўнікі = [[Ма Інцзю]]
<!--|Прычына ліквідацыі=-->
⚫
|Месца па плошчы = 136
|Сталіца= [[Тайбэй]]<ref>[http://www.gio.gov.tw/taiwan-website/abroad/ru/glance/ch12.htm Government Information Office]</ref>
|Плошча = 36.193
|Найбуйнейшы горад= [[Тайбэй]]
⚫
|Працэнт вады =
|Пасады кіраўнікоў= [[Прэзідэнт Кітайскай Рэспублікі|Прэзідэнт]]<br />[[Прэм'ер-міністр Кітайскай Рэспублікі|Прэм'ер-міністр]]
|Этнахаронім =
⚫
|Кіраўнікі= [[Ма Інцзю]]<br />[[Чэнь Чун]]
|Месца па тэрыторыі= 134
|Месца па насельніцтву = 50
|Насельніцтва = 23.252.392
|Тэрыторыя= 35 980
|Год ацэнкі = 2010
⚫
|Працэнт вады= 10,3
|Насельніцтва па перапісу =
⚫
|Месца па насельніцтву= 50
⚫
|Год перапісу =
|Насельніцтва= 23 188 078<ref name="eng.stat.gov.tw">[http://eng.stat.gov.tw/mp.asp?mp=5 Official National Statistics Taiwan estimate]</ref>
⚫
|Шчыльнасць насельніцтва = 642
⚫
|Год перапісу= 2011
|Месца па шчыльнасці = 17
⚫
|Шчыльнасць насельніцтва= 640
|ВУП (ППЗ) = 876.035
|ВУП= 711,418 млрд.
|Год разліку ВУП= 2008
|Год разліку ВУП (ППЗ) = 2011
|Месца па ВУП= 19
|Месца па ВУП (ППЗ) = 19
|ВУП на душу насельніцтва= 30 881
|ВУП (ППЗ) на душу насельніцтва= 37.719
|Месца па ВУП (ППЗ) на душу насельніцтва= 19
⚫
<!--|Авіякампанія=-->
|ВУП (намінал) = 466.832
⚫
|Валюта= [[Новы тайваньскі долар]]
|Год разліку ВУП (намінал) = 2011
|Дамен= [[.tw]]
|Месца па ВУП (намінал) = 26
⚫
|Тэлефонны код= 886
|ВУП (намінал) на душу насельніцтва= 20.100
⚫
|Часавы пояс=UTC/GMT+8
|Месца па ВУП (намінал) на душу насельніцтва= 39
<!--|Примечания=-->
|ІРЧП = 0,868
|Год разліку ІРЧП = 2010
|Месца па ІРЧП = 22
|Узровень ІРЧП =
⚫
|Авіякампанія =
⚫
|Валюта = [[Новы тайванскі долар]]
|Дамен/Дамены =
|ISO =
⚫
|Тэлефонны код =
⚫
|Часавы пояс = +8
|Заўвагі =
<!-- |Без сцяга і герба=* -->
<!-- |Без гімна=* -->
}}
}}
'''Тайвань''' або '''Кітайскі Тайбэй''', '''Рэспубліка Кітай''' — дзяржава ва [[Усходняя Азія|Усходняй Азіі]]. Раней кіраўніцтва Рэспублікі Кітай кантралявала ўсе тэрыторыі, за якімі замацаваная назва Кітай, акрамя [[Горад Макаа|Макаа]] і [[Горад Ганконг|Ганконга]]. Але ж пасля грамадзянскае вайны кіраўніцтва Рэспублікі Кітай было выгнанае па-за межы мацерыка; зараз яно кантралюе толькі тэрыторыі [[Востраў Тайвань|астравоў Тайвань]], [[Востраў Пескадорас|Пескадорас]], [[Востраў Кіньмень|Кіньмень]] і [[Востраў Мацу|Мацу]]. З пачатка 1990-ых гадоў усё часцей выкарыстоўваецца ў СМІ і паўсядзённым ужытку па ўсім свеце назва Тайвань, калі размова ідзе пра Рэспубліку Кітай, назва [[Кітай]] жа ёсць практычна манапалізаванаю Кітайскай Народнай Рэспублікай. У міжнародных арганізацыях і, напрыклад, на [[Алімпійскія гульні|Алімпійскіх гульнях]], Рэспубліка Кітай удзельнічае з імем Кітайскі Тайбэй. У афіцыйных дакументах на беларускай мове мусіць ужывацца назва "Тайвань".
'''Рэспубліка Кітай''' ({{lang-zh|中華民國}}) — часткова прызнаная дзяржава ва [[Усходняя Азія|Усходняй Азіі]]. Раней кіраўніцтва Рэспублікі Кітай кантралявала ўсе тэрыторыі, за якімі замацаваная назва Кітай, акрамя [[Макаа]] і [[Ганконг]]а. Але ж пасля грамадзянскай вайны кіраўніцтва Рэспублікі Кітай было выгнанае па-за межы мацерыка; зараз яно кантралюе толькі тэрыторыі [[Востраў Тайвань|астравоў Тайвань]], [[Востраў Пескадорас|Пескадорас]], [[Востраў Кіньмень|Кіньмень]] і [[Востраў Мацу|Мацу]]. З пачатка 1990-ых гадоў усё часцей выкарыстоўваецца ў СМІ і паўсядзённым ужытку па ўсім свеце назва '''Тайвань''', калі размова ідзе пра Рэспубліку Кітай, назва [[Кітай]] жа ёсць практычна манапалізаванаю [[КНР|Кітайскай Народнай Рэспублікай]]. У міжнародных арганізацыях і, напрыклад, на [[Алімпійскія гульні|Алімпійскіх гульнях]], Рэспубліка Кітай удзельнічае з імем '''Кітайскі Тайбэй'''.


== Палітычны статус ==
== Палітычны статус ==
Нягледзячы на страту ўлады на тэрыторыі мацерыка, Рэспубліка Кітай дэ-юрэ пазначае сваёй сталіцай [[горад Нанкін]], і да гэтага часу прэтэндуе на землі Кітайскае Народнае Рэспублікі, цэнтральнаазіяцкіх дзяржаў былога [[СССР]], [[Манголія|Манголіі]], паўночнай [[М'янма|М'янмы]], хаця гэтыя ае пазіцыі пад цяперашнім кіраўніцтвам Чэн Шуй-біяна востра і рэзка не абазначаныя. А Кітайская Народная Рэспубліка, у сваю чаргу, не прызнае за законнае існаванне Рэспублікі Кітай і таму прэтэндуе на яе тэрыторыю.
Нягледзячы на страту ўлады на тэрыторыі мацерыка, Рэспубліка Кітай дэ-юрэ пазначае сваёй сталіцай [[горад Нанкін]], і да гэтага часу афіцыйна прэтэндуе на землі [[Кітай|Кітайскае Народнай Рэспублікі]], цэнтральнаазіяцкіх дзяржаў былога [[СССР]], [[Манголія|Манголіі]], паўночнай [[М'янма|М'янмы]], хаця сучасны ўрад не звяртае асаблівай увагі на былыя ўладанні. А Кітайская Народная Рэспубліка, у сваю чаргу, не прызнае за законнае існаванне Рэспублікі Кітай і таму прэтэндуе на яе тэрыторыю.


Кітайская Народная Рэспубліка і па сённяшні дзень намагаецца дасягнуць кансенсуса і мірна ўніфікаваць Кітай. На выпадак, калі «мірная ўніфікацыя» не здарыцца, Кітайская Народная Рэспубліка ладзіць на ўзбярэжжы Фуджыян ракеты, накіраваныя супраць Рэспублікі Кітай і рыхтуецца да ваеннага ўварвання на яе тэрыторыю. У сваю чаргу, [[ЗША]] рыхтуюць войскі Рэспублікі Кітай і экспартуюць амерыканскую зброю на Тайвань. ЗША маюць свой погляд на сітуацыю ў рэгіёне. Згодна з ім, мінулыя непаразуменні не павінны зрабіцца прычынай агрэсіі супраць Тайваня.
Кітайская Народная Рэспубліка і па сённяшні дзень намагаецца дасягнуць кансэнсуса і мірна ўніфікаваць Кітай. На выпадак, калі «мірная ўніфікацыя» не здарыцца, Кітайская Народная Рэспубліка ладзіць на ўзбярэжжы Фуджыян ракеты, накіраваныя супраць Рэспублікі Кітай і рыхтуецца да ваеннага ўварвання на яе тэрыторыю. У сваю чаргу, [[ЗША]] рыхтуюць войскі Рэспублікі Кітай і экспартуюць амерыканскую зброю на Тайвань. ЗША маюць свой погляд на сітуацыю ў рэгіёне. Згодна з ім, мінулыя непаразуменні не павінны зрабіцца прычынай агрэсіі супраць Тайваня.


У самім Тайвані існуюць розныя меркаванні наконт гэтага. Кіруючая партыя KMT згодна з пазіціяй ЗША і не адмаўляе магчымую ўніфікацыю ў больш-менш аддаленай будучыні. Аднак яна мае шэраг патрабаванняў, якія абавязкова павінна выканаць Кітайская Народная Рэспубліка, калі хоча, каб краіны аб'ядналіся. Вось яны:
У самім Тайвані існуюць розныя меркаванні наконт гэтага. Кіруючая партыя [[Гаміньдан]] згодна з пазіцыяй ЗША і не адмаўляе магчымую ўніфікацыю ў больш-менш аддаленай будучыні. Аднак яна мае шэраг патрабаванняў, якія абавязкова павінна выканаць Кітайская Народная Рэспубліка, калі хоча, каб краіны аб'ядналіся. Вось яны:
* КНР абавязана дэмакратызаваць сацыяльнае жыццё да ўзроўню Тайваня.
* КНР абавязана дэмакратызаваць сацыяльнае жыццё да ўзроўню Тайваня.
* КНР абавязана ўзняць узровень жыцця сваіх грамадзянаў да ўзроўню Тайваня.
* КНР абавязана ўзняць узровень жыцця сваіх грамадзян да ўзроўню Тайваня.
Іншая партыя, DPP таксама падтрымлівае пазіцыю ЗША, аднак выключае магчымасць уніфікацыі. Прэзідэнт Чэн Шуй-біян мае свой погляд на праблему, згодна з якім, якая бы пазіцыя па ўніфікацыі не была занята, абавязкова трэба праводзіць рэферэндум, каб спытаць у народа, ці згодзен ён з пазіцыяй кіраўніцтва.
[[Дэмакратычная прагрэсіўная партыя]] таксама падтрымлівае пазіцыю ЗША, аднак выключае магчымасць уніфікацыі і выступае за адмову ад тэрытарыяльных прэтэнзій і за абвяшчэнне незалежнасці краіны пад назвай [[Рэспубліка Тайвань]].


Згодна з цяперашняй «палітыкай аднаго Кітая», што вядзе КНР, яна забараняе ўсім краінам, у якіх ёсць яе пасольствы мець нейкія дыпламатычныя стасункі з Тайванем. Таму, у абход гэтага патрабавання, Тайвань у большасці краін свету стварыў «Прадстаўніцтвы Тайваня ў пытаннях культуры і эканомікі». Гэтыя прадстаўніцтвы, па дыяпазоне абавязкаў і пытанняў, што там разглядаюць, падобны да дыпламатычных пасольстваў. А ў 25 краінах свету знаходзяцца афіцыйныя пасольствы Тайваня.
Згодна з «палітыкай аднаго Кітая», якую праводзяць Кітайская Народная Рэспубліка і Тайвань, ўсе краіны, якія ўсталявалі дыпламатычныя дачыненні з адной дзяржавай, не могуць мець стасункі з другой. У абход гэтага патрабавання, Тайвань у большасці краін свету стварыў «Прадстаўніцтвы Тайваня ў пытаннях культуры і эканомікі». Гэтыя прадстаўніцтвы, па дыяпазоне абавязкаў і пытанняў, што там разглядаюць, падобны да дыпламатычных пасольстваў. А ў 25 краінах свету знаходзяцца афіцыйныя пасольствы Тайваня.


Таксама, «палітыка адзінага Кітая» зазначае, што КНР будзе ўдзельнічаць толькі ў тых арганізацыях, дзе не прызнаны Тайвань. Раней (з 1945 года), Тайвань меў прадстаўніцтва ў [[ААН]] і з'яўляўся адным з заснавальнікаў арганізацыі з імем «Кітай». Аднак, у 1971 годзе, РК была выключана з ААН і заменена на КНР. На Алімпійскіх гульнях забараняецца ўзнімаць Тайванскі флаг і выконваць нацыянальны гімн.
Таксама, «палітыка адзінага Кітая» зазначае, што КНР будзе ўдзельнічаць толькі ў тых арганізацыях, дзе не прызнаны Тайвань. Раней (з [[1945]]), Тайвань быў членам-заснавальнікам [[ААН]]. Аднак, у [[1971]] права прадстаўніцтва Кітая ў [[ААН|арганізацыі]] і [[СБ ААН|Савеце Бяспекі]] было перададзена КНР, а Рэспубліка Кітай пазбаўлена членства. На Алімпійскіх гульнях забараняецца ўзнімаць тайванскі сцяг і выконваць нацыянальны гімн.


Таму наладжванне стасункаў з КНР на сённяшні дзень ёсць прыярытэтным накірункам палітыкі РК.
Таму наладжванне стасункаў з КНР на сённяшні дзень ёсць прыярытэтным накірункам палітыкі РК.

== Вядомыя асобы ==

* [[Дэн Лідзюнь]]


== Гл. таксама ==
== Гл. таксама ==
Радок 75: Радок 83:
{{Краіны ля Паўднёва-Кітайскага мора}}
{{Краіны ля Паўднёва-Кітайскага мора}}
{{Азія}}
{{Азія}}
{{Ціхі акіян}}
{{Кітайская Рэспубліка ў тэмах}}


[[Катэгорыя:Часткова прызнаныя дзяржавы]]
[[Катэгорыя:Часткова прызнаныя дзяржавы]]

Версія ад 10:52, 4 ліпеня 2012

Рэспубліка Кітай
中華民國
Герб Тайваня
Сцяг Тайваня Герб Тайваня
Дзяржаўны гімн Тайваня
Заснавана 1911
Афіцыйныя мовы Standard Taiwanese Mandarin[d], Taiwanese Hakka[d][1], Taiwanese Hokkien[d], Amis[d], Paiwan[d], Kinmen dialect[d], O-ku-uā[d], Matsu dialect[d], Taiwanese Sign Language[d], Saisiyat[d], Puyuma[d], Atayal[d], Tsou[d], Bunun[d], Rukai[d], Truku[d], Seediq[d], Sakizaya[d], Yami[d], Kavalan[d], Kanakanavu[d] і Saaroa[d]
Сталіца Тайбэй
Найбуйнейшыя гарады Новы Тайбэй
Форма кіравання Унітарная рэспубліка
Прэзідэнт Ма Інцзю
Плошча
• Усяго 		136-я ў свеце
36.193 км²
Насельніцтва
• Ацэнка (2010)
• Шчыльнасць
23.252.392 чал. (50-я)
642 чал./км²  (17-я)
ВУП (ППЗ)
  • Разам (2011)
  • На душу насельніцтва
$876.035  (19-ы)
$37.719  (19-ы)
ВУП (намінал)
  • Разам (2011)
  • На душу насельніцтва
$466.832  (26-ы)
$20.100  (39-ы)
ІРЧП (2010) 0,868 (22-ы)
Валюта Новы тайванскі долар
Інтэрнэт-дамен .tw
Код ISO (Alpha-2) TW
Код ISO (Alpha-3) TWN
Код МАК ROC і TWN
Тэлефонны код +886
Часавыя паясы +8

Рэспубліка Кітай (кіт.: 中華民國) — часткова прызнаная дзяржава ва Усходняй Азіі. Раней кіраўніцтва Рэспублікі Кітай кантралявала ўсе тэрыторыі, за якімі замацаваная назва Кітай, акрамя Макаа і Ганконга. Але ж пасля грамадзянскай вайны кіраўніцтва Рэспублікі Кітай было выгнанае па-за межы мацерыка; зараз яно кантралюе толькі тэрыторыі астравоў Тайвань, Пескадорас, Кіньмень і Мацу. З пачатка 1990-ых гадоў усё часцей выкарыстоўваецца ў СМІ і паўсядзённым ужытку па ўсім свеце назва Тайвань, калі размова ідзе пра Рэспубліку Кітай, назва Кітай жа ёсць практычна манапалізаванаю Кітайскай Народнай Рэспублікай. У міжнародных арганізацыях і, напрыклад, на Алімпійскіх гульнях, Рэспубліка Кітай удзельнічае з імем Кітайскі Тайбэй.

Палітычны статус

Нягледзячы на страту ўлады на тэрыторыі мацерыка, Рэспубліка Кітай дэ-юрэ пазначае сваёй сталіцай горад Нанкін, і да гэтага часу афіцыйна прэтэндуе на землі Кітайскае Народнай Рэспублікі, цэнтральнаазіяцкіх дзяржаў былога СССР, Манголіі, паўночнай М'янмы, хаця сучасны ўрад не звяртае асаблівай увагі на былыя ўладанні. А Кітайская Народная Рэспубліка, у сваю чаргу, не прызнае за законнае існаванне Рэспублікі Кітай і таму прэтэндуе на яе тэрыторыю.

Кітайская Народная Рэспубліка і па сённяшні дзень намагаецца дасягнуць кансэнсуса і мірна ўніфікаваць Кітай. На выпадак, калі «мірная ўніфікацыя» не здарыцца, Кітайская Народная Рэспубліка ладзіць на ўзбярэжжы Фуджыян ракеты, накіраваныя супраць Рэспублікі Кітай і рыхтуецца да ваеннага ўварвання на яе тэрыторыю. У сваю чаргу, ЗША рыхтуюць войскі Рэспублікі Кітай і экспартуюць амерыканскую зброю на Тайвань. ЗША маюць свой погляд на сітуацыю ў рэгіёне. Згодна з ім, мінулыя непаразуменні не павінны зрабіцца прычынай агрэсіі супраць Тайваня.

У самім Тайвані існуюць розныя меркаванні наконт гэтага. Кіруючая партыя Гаміньдан згодна з пазіцыяй ЗША і не адмаўляе магчымую ўніфікацыю ў больш-менш аддаленай будучыні. Аднак яна мае шэраг патрабаванняў, якія абавязкова павінна выканаць Кітайская Народная Рэспубліка, калі хоча, каб краіны аб'ядналіся. Вось яны:

  • КНР абавязана дэмакратызаваць сацыяльнае жыццё да ўзроўню Тайваня.
  • КНР абавязана ўзняць узровень жыцця сваіх грамадзян да ўзроўню Тайваня.

Дэмакратычная прагрэсіўная партыя таксама падтрымлівае пазіцыю ЗША, аднак выключае магчымасць уніфікацыі і выступае за адмову ад тэрытарыяльных прэтэнзій і за абвяшчэнне незалежнасці краіны пад назвай Рэспубліка Тайвань.

Згодна з «палітыкай аднаго Кітая», якую праводзяць Кітайская Народная Рэспубліка і Тайвань, ўсе краіны, якія ўсталявалі дыпламатычныя дачыненні з адной дзяржавай, не могуць мець стасункі з другой. У абход гэтага патрабавання, Тайвань у большасці краін свету стварыў «Прадстаўніцтвы Тайваня ў пытаннях культуры і эканомікі». Гэтыя прадстаўніцтвы, па дыяпазоне абавязкаў і пытанняў, што там разглядаюць, падобны да дыпламатычных пасольстваў. А ў 25 краінах свету знаходзяцца афіцыйныя пасольствы Тайваня.

Таксама, «палітыка адзінага Кітая» зазначае, што КНР будзе ўдзельнічаць толькі ў тых арганізацыях, дзе не прызнаны Тайвань. Раней (з 1945), Тайвань быў членам-заснавальнікам ААН. Аднак, у 1971 права прадстаўніцтва Кітая ў арганізацыі і Савеце Бяспекі было перададзена КНР, а Рэспубліка Кітай пазбаўлена членства. На Алімпійскіх гульнях забараняецца ўзнімаць тайванскі сцяг і выконваць нацыянальны гімн.

Таму наладжванне стасункаў з КНР на сённяшні дзень ёсць прыярытэтным накірункам палітыкі РК.

Гл. таксама

Зноскі

  1. ↑ а б https://www.hakka.gov.tw/Content/Content?NodeID=474&PageID=39885&LanguageType=ENG
  2. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia

Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link GA Шаблон:Link GA Шаблон:Link GA

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Тайвань&oldid=1191618"