Саадзі

Абу Мухамад Муслім ад-Дзін ібн Абд Алах Саадзі Шыразі
ابومحمد مُصلِح‌الدین بن عَبدُالله سعدی شیرازی
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Мусліхадзін ібн Абдалах ібн Мушрыфрадзін
Псеўданімы	Саадзі
Дата нараджэння	каля 1181
Месца нараджэння	Шыраз
Дата смерці	1291(1291)
Месца смерці	Шыраз
Пахаванне	Маўзалей Саадзі[d]
Альма-матар	Al-Nizamiyya of Baghdad[d] (1226)
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэзія, літаратура
Кірунак	ісламскі містыцызм, этыка
Жанр	газэль
Мова твораў	персідская
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Абу Мухамад Муслім ад-Дзін ібн Абд Алах Саадзі Шыразі (перс. ابومحمد مصلحالدین بن عبدالله سعدی شیرازی; каля 1181-1291) — персідскі паэт-мараліст, прадстаўнік практычнага, жыццёвага суфізма.

Біяграфія

Жыццё Саадзі падзяляюць на тры перыяды: школьны (1205-1226), падарожны (1226-1256) і шэйхскі (1256-1291). Мянушка «Саадзі» паходзіць ад імя атабека Фарса Саадзі ібн Зангі (1195-1226), якому служыў яшчэ бацька паэта, які рана памёр, і які прыняў удзел у выхаванні Мусліма ад-Дзіна. Пад апекай Саадзі ібн Занги Муслім ад-Дзін паступіў у медрэсэ Нізамія ў Багдадзе. Вучыўся ў суфійскіх шэйхаў і імкнуўся прасякнуцца іх аскетычнымі ідэаламі. Аднак вершы, напісаныя Саадзі у той час, дыхаюць юнацкай любоўю да жыцця і яго радасцяў; і сам ён у старасці прызнаваўся, што ўсе перакананні шэйха Абуль-Фараджа Джузіі не маглі яго вылечыць ад любові да музыкі. Нашэсце манголаў на Іран і зрыньванне Саадзі ібн Зангі ў 1226 годзе прымусіла Саадзі бегчы, і на працягу 30 гадоў лёс, поўны усякіх выпрабаванняў, бесперапынна кідаў яго то ў адзін, то ў другі канец мусульманскага свету. У Індыі, у Суменаце, для захавання свайго жыцця Саадзі прытворна прыняў веру зараастрызму і потым бег, забіўшы каменем вартавога жраца. У Мецы, большай часткай пешшу, Саадзі пабываў 14 разоў. Дзякуючы бліскучым ведам класічнай арабскай мовы ён стаў прапаведнікам ў Дамаску і Баальбеку, але пачаў стамляцца светам і адасобіўся ў пустыні пад Іерусалімам. Тут ён трапіў у палон да крыжакоў, якія перавезлі яго на сірыйскае ўзбярэжжы, у Трыпалі, і прымусілі там рыць акопы для крэпасці. Яго за 10 чырвонцаў выкупіў адзін знаёмы багацей з Алепа, прывёз да сябе і жаніў на сваёй нягеглай і сварлівай дачкі. Ратуючыся ад невыноснага сямейнага жыцця, Саадзі збег у Паўночную Афрыку. Пасля Саадзі апынуўся ў родным Шыразе (1256) і пад заступніцтвам Абу-Бекра, сына нябожчыка Саадзі, пражыў у Падгародным манастыры да канца жыцця.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (Т. 14).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Саадзі