Лівонскі ордэн: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др r2.7.2) (робат дадаў: hr:Livonski red |
Frantishak (размовы | уклад) |
||
Радок 28: | Радок 28: | ||
[[Катэгорыя:Лівонскі ордэн|*]] |
[[Катэгорыя:Лівонскі ордэн|*]] |
||
[[Катэгорыя:Рыцарскія ордэны]] |
[[Катэгорыя:Рыцарскія ордэны]] |
||
[[Катэгорыя:Дзяржавы крыжакоў]] |
|||
[[bat-smg:Livuonėjės uordėns]] |
[[bat-smg:Livuonėjės uordėns]] |
Версія ад 20:16, 13 жніўня 2012
Лівонскі ордэн (лац.: Fratres miliciae Christi de Livonia, ням.: Bruder der Ritterschaft Christi von Livland) — каталіцкая дзяржава і ваенная арганізацыя рыцараў ва Ўсходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх земля (Інфлянтаў) у XIII — XVI стст.
Створаны ў 1202 г. у вусці р. Дзвіна біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся Браты рыцарства Хрыстовага (лац.: Fratres militae Christi). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод ліваў, латгалаў і эстаў.
У 1205 г. папа рымскі Інакенцій III зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храморнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў
Патрываў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на Чудскім возеры 1242, бітва пры Дурбе 1260 і інш.). У Лівонскай вайне разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны.
Лівонская вайна і заняпад ордэна
Мір апынуўся нетрывалым, і ў 1444 успыхнула вайна Лівоніі з Ноўгарадам і Псковам, якая доўжылася да 1448.
У 1492 для барацьбы з Лівоніяй каля нямецкай крэпасці Нарвы быў заснаваны Івангорад.
У 1500 была складзена антымаскоўская дамова паміж ВкЛ і Лівонскім ордэнам. Падчас вайны 1501—1503 гг., у 1501 годзе ордэн быў разгромлены рускімі войскамі пры Гельмедзе (каля Дзерпта).
У 1557 г. Іван IV узяў курс на абвастрэнне адносін з ордэнам — ён адмовіў лівонскім амбасадарам у прыёме. Ордэн быў разгромлены і ліквідаваны ў Лівонскай вайне рускімі войскамі ў 1561.
Апошні гросмайстар Готхард Кетлер, не бачачы сродкаў да захавання незалежнасці Ордэна, па Віленскай дамове прыняў (1561) тытул герцага і тым самым паклаў канец існавання Ордэна.